-1-   -2-   -3-   -4-   -5-   -6-   -7-   -8-   -9-   -10-   -11-   -12-   -13-   -14-   -15-   -16-   -17-   -18-   -19-   -20-   -21-   -22-   -23-   -24-   -25-   -26-   -27-   -28-   -29-   -30-   -31-   -32-   -33-   -34-   -35-   -36-   -37-   -38-   -39-   -40-   -41-   -42-   -43-   -44-   -45-   -46-   -47-   -48-  

- 2- -1- -3- -2- -4- -3- -5- -4- -6- -5- -7- -6- -8- -7- -9- -8- -10- -9- -11- -10- -12- -11- -13- -12- -14- -13- -15- -14- -16- -15- -17- -16- -18- -17- -19- -18- -20- -19- -21- -20- -22- -21- -23- -22- -24- -23- -25- -24- -26- -25- -27- -26- -28- -27- -29- -28- -30- -29- -31- -30- -32- -31- -33- -32- -34- -33- -35- -34- -36- -35- -37- -36- -38- -37- -39- -38- -40- -39- -41- -40- -42- -41- -43- -42- -44- -43- -45- -44- -46- -45- -47- -46- -48- -47-

D on B osco GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG DON BOSCO VIEÄT NAM
CHUYEÂN ÑEÀ
TAÄP 33
12.2014 & 01.2015
TRAÙCH
NHIEÄM
TÖÏ DO
&
NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNGTRONG SOÁ NAØY
ban truyeàn thoâng gia ñình sa-leâ-dieâng
don bosco vieät nam
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM
3 LÔØI NGOÛ
4 GIAÙO HOÄI
TÖÏ DO & BAÏN TREÛ
6 TRANG BAÏN TREÛ
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM NÔI NGÖÔØI TREÛ
08 TUOÅI TREÛ TRUY TÌM TÖÏ DO
10 TAI NAÏN, GIAÙ BAO NHIEÂU?
12 ÑÖÙA TREÛ BUÏI ÑÔØI
14 TREÛ EM LÔÙN LEÂN
16 CHUYEÄN KHOÙ QUEÂN
18 TRANG GIAÙO DUÏC
GIUÙP TREÛ SOÁNG LÒCH THIEÄP: TAÏI TRÖÔØNG HOÏC
20 TÖÏ DO CUÛA NGÖÔØI TREÛ
22 AI DAÏY TOÂI BIEÁT LAÉNG NGHE TOÂI
24 HAØNH TRÌNH LAØM NGÖÔØI
26 CAØNH DEÛ ÑI TÌM TÖÏ DO
28 HAØNH TRÌNH CUÛA VÒ VUA THÖÙ TÖ
30 NGÖÔØI THÔÏ THAØNH BEÂ-LEM
32 CUOÄC CHIEÁN VÔÙI CAÙI BOÙNG
DON BOSCO - Truyeän Tranh 36
MOÙN QUAØ CUÛA THIEÂN THAÀN NHOÛ 42
45 NHÒP SOÁNG SA-LEÂ-DIEÂNG
TRUYEÀN GIAÙO TREÂN ÑAÁT SYRIA
40 GIAÙO LYÙ CHO BAÏN TREÛ
KINH NGUYEÄN KI-TOÂ GIAÙO
44 BAÏN TREÛ TRAO ÑOÅI
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM TRONG HOÂN NHAÂN
46 CAÙC ÔN CHUYEÅN CAÀU
ÑAÙNG KÍNH MA-GA-RI-TA
ÑAÙNG KINH AUGUSTO ARRIBAT
ÑAÀY TÔÙ CHUÙA NINOÂ BAGLIERI
35 THÔ - TRUYEÄN
KHUNG TRÔØI TÖÏ DO
NHÔÙ NGAØY XÖA
TAËNG VAÄT
Chuùc
Möøng
Giaùng
Sinh
2015
CHUYEÂN ÑEÀ DON BOSCO
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM
thaùng 12.2014 & 01.2015
TAÄP SOÁ 33BAN TRUYEÀN THOÂNG SA-LEÂ-DIEÂNG
12.2014 & 01.2015 . TAÄP 33
BAN BIEÂN SOAÏN
Tröôûng Ban Bieân Soaïn
Leâ An Phong SDB
Bieân Soaïn Vieân
Nguyeãn Vaên Am SDB
Phaïm Vaên Chính SDB
Hoaøng Ngoïc Yeán FMA
Coäng Taùc Vieân
Trình Baøy
Vaên Chính SDB
Hình AÛnh
Ngoïc Yeán FMA
Chòu traùch nhieäm xuaát baûn:
Giaùm ñoác - Toång bieân taäp: Quang Thaéng
Bieân taäp noäi dung: Quang Xuaân
Söûa baûn in: Ñaëng Khaâm
In 3.000 baûn khoå 20,5x27cm taïi
Cty TNHH MTV Leâ Quang Loäc
Soá xaùc nhaän ñaêng kyù xuaát baûn:
1042-2014/CXB/04-15/PD
Cuïc xuaát baûn, In vaø phaùt haønh kyù ngaøy 28.05.2014
Quyeát ñònh xuaát baûn soá: 710/QÑ-PÑ, ngaøy 08.12.2014
In xong vaø noäp löu chieåu thaùng 12 naêm 2014
Maõ soá ISBN: 978-604-925-641-7
Lieân Laïc
Thö töø vaø baøi vôû xin gôûi veà
ñòa chæ email:
truyenthong@donboscoviet.net
Ngoïc Taâm FMA
Quyønh Anh FMA
Dieãm Höông FMA
An Phong SDB
Ngoïc Vinh SDB
Ñình Phöôùc, SDB
Gs. Voõ Phaù
Hoàng Ngoïc
Phaïm Huy
An Bình
Ngoïc Bích FMA
Thieân Haèng FMA
Thò Quyeân FMA
Vieân Thu
L ôøi Ngoû Û
Cuøng ñoäc giaû thaân meán!
N oel veà baùo hieäu cho chuùng ta moät naêm môùi saép baét ñaàu.
Chuùng ta ñaõ cuøng nhau traûi qua haønh trình daøi vôùi nhöõng
baên khoaên giaùo duïc. Vaø nhöõng chia seû trong chaëng ñöôøng gaàn
nhaát cuûa chuùng ta chaát chöùa noãi traên trôû, kinh nghieäm daønh cho
nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaùo duïc. Chuùng ta caûm ôn nhau vì
söï ñoàng haønh ñaày yeâu thöông naøy.
Chuyeân ñeà Don Bosco trong haønh trình saép tôùi môøi baïn khôûi
haønh töø theá giôùi ngöôøi treû, khaùm phaù nhöõng vaán ñeà, böùc xuùc, vaø
caû nieàm hy voïng cuûa nhöõng con ngöôøi laø töông lai cuûa xaõ hoäi.
Khôûi ñi töø “Töï do” laø vaán naïn noùng hôn caû cuûa ngöôøi treû hoâm
nay, Chuyeân ñeà 33 mong baïn khaùm phaù ra quaø taëng lôùn nhaát
nôi con ngöôøi vaø soáng troøn ñaày söï töï do ñích thöïc aáy vôùi traùch
nhieäm cuûa moät ngöôøi tröôûng thaønh.
Khoâng nhö nhöõng robot thoâng minh cuûa theá giôùi kyõ thuaät,
moãi chuùng ta laø moät nhaân vò vôùi ñaëc quyeàn töï do; moãi moät choïn
löïa cuûa chuùng ta ñi keøm theo traùch nhieäm vôùi chính baûn thaân,
vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi ñôøi. Hình aûnh Con dieàu caêng mình trong
gioù loäng nhôø vaøo sôïi daây trong tay ngöôøi thaû dieàu, laø minh hoïa
aán töôïng cho caëp giaù trò “Töï do vaø traùch nhieäm” maø Chuyeân ñeà
33 muoán noùi vôùi baïn.
Mong baïn luoân böôùc tôùi vôùi hôi thôû caêng troøn töï do, haân hoan
goùp phaàn mình cho haïnh phuùc nhaân loaïi vôùi troïn traùch nhieäm.
BAN BIEÂN SOAÏN
D on B osco GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG DON BOSCO VIEÄT NAM
CHUYEÂN ÑEÀ
TAÄP 33
12.2014 & 01.2015
TRAÙCH
NHIEÄM
TÖÏ DO
&
NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNG
D on B osco GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG DON BOSCO VIEÄT NAM
CHUYEÂN ÑEÀ
treû em
lôùn leân
C oøn 5 phuùt nöõa laø ñeán 11 giôø. Ñaùm treû taän duïng maáy phuùt leû ñeå chaïy
nhaåy. Beù Sunni noùi vôùi coâ giaùo: “Coâ ôi, coâ giuùp con qua ñöôøng ñöôïc
khoâng? Hoâm nay con phaûi veà nhaø moät mình”.
Coâ giaùo ñaùp: “Coâ bieát roài. Saùng nay meï con coù daën coâ roài! Chæ coøn vaøi
phuùt nöõa thoâi, coâ khoâng theå boû caùc baïn ôû ñaây ñöôïc. Hay laø baây giôø
con ñi laáy gioû cuûa con ñi!”.
Beù Sunni vui veû, vöøa ca haùt vöøa chaïy ñi laáy gioû vaø chæ ít phuùc sau,
em xuaát hieän. Coâ giaùo ñoïc teân nhöõng em ñöôïc pheùp veà nhaø moät
mình, thu caùc em laïi ñeå daãn ra tröôùc coång tröôøng. Coâ kieân nhaãn ñôïi
nhöõng em cuoái cuøng laáy caëp roài cuøng ñi. Luùc aáy khoaûng 11 giôø 10.
Coâ giaùo daãn caùc em qua ñöôøng, chôø ñôïi ñeå caùc em ñi vaøo ngoõ
traùi hay phaûi, tuøy theo nôi cö truù. Beù Sunni coøn phaûi ñi tieáp
moät ñoaïn ñöôøng nöõa roài môùi vaøo ngoõ. Em ñöa tay chaøo coâ
giaùo raát thaân thieän: “Chaøo coâ con veà!”
Trong khi coâ giaùo böôùc vaøo coång tröôøng, thì thaáy meï cuûa
beù Sunni ñeán. Baø töø höôùng thaønh phoá veà. Coâ chæ tay veà
phía beù giôø ñaây ñaõ caùch moät ñoaïn ñöôøng, roài doõi maét
theo hai meï con. Meï cuûa beù ñaïp xe nhanh vaø lieân tuïc
goïi teân beù, nhöng em khoâng quay laïi. Vaø sau cuøng
meï cuõng ñuoåi kòp beù.
- Sao meï goïi maø con khoâng ñöùng laïi?
- Con ñaõ noùi vôùi meï laø con veà moät mình maø. Sao meï laïi ñeán ñoùn
con nöõa? – Sunni cau coù.
- Meï ñi thaønh phoá veà, voäi ñaïp xe ñeán tröôøng. Meï nghó con
seõ vui khi meï ñeán!
- Khoâng! - Sunni heùt leân – Con muoán veà moät mình.
Meï em suy nghó moät laùt roài noùi:
- Ñöôïc roài, con cöù laøm nhö con muoán ñi. Con cöù ñi moät mình ñi. Meï
seõ chaïy tröôùc vaø ñôïi con ôû nhaø.
Luùc aáy, maét beù Sunni saùng leân. Ñaây quaû laø moät ñeà nghò hay! Ngay laäp töùc
beù oâm laáy meï hoân vaø böôùc ñi vui töôi nhö ñang chaïy.
Ngöôøi meï chaïy veà tröôùc, ñôïi con ôû coång nhaø nhö ñaõ höùa. Baø nôû nuï cöôøi töôi
ñoùn con ñang böôùc vaøo nhaø vôùi moät chuùt haõnh dieän: “Con cuûa toâi ñang
lôùn!”. Haõy taäp cho treû soáng töï laäp vaø coù traùch nhieäm.
Thoâng thöôøng caùc oâng boá baø meï raát hay
cho mình coù boån phaän vaø muoán naâng niu,
lo laéng cho nhöõng “coâng chuùa, hoaøng töû”
nhaø mình, nhöng chuùng ta coù bieát ñaâu laø
caùch laøm cho chuùng lôùn leân khoâng?
Ñaây laø caâu chuyeän coù thaät xaûy ra taïi lôùp moät, tieåu hoïc.
TRANG BAÏN TREÛ NGÖÔØI TA KHOÂNG ÑÖÔÏC TRAÛ LÖÔNG
VÌ MÌNH COÙ ÑAÀU VAØ TAY CHAÂN, MAØ
VÌ BIEÁT SÖÛ DUÏNG CHUÙNG.
Elbert Hubbard
Baøi Vieát: SA MAÏC XANH
giuùp treû
soáng
CHUÛ ÑEÀ: LÒCH THIEÄP TAÏI TRÖÔØNG HOÏC
G ia ñình laø tröôøng hoïc, nôi treû em ñöôïc ñoùn nhaän bôûi cha meï
vaø caùc anh chò em. Cha meï laø thaày coâ, vaø anh chò em ñoùng vai
troø nhö caùc baïn ñoàng moân. Baøi hoïc töø gia ñình khoâng mang
tính tröôøng lôùp, baøi baûn nhöng giuùp ñöùa treû tieáp nhaän baøi hoïc laøm
ngöôøi caùch töï nhieân, nhö hôi thôû.
Tröôøng hoïc laø ngoâi nhaø thöù hai cuûa treû, ñeå nhöõng gì em tieáp nhaän töø
gia ñình giôø ñaây ñöôïc môû roäng hôn, phong phuù hôn, khoa hoïc hôn.
Töø ngoâi tröôøng gia ñình, böôùc vaøo ngoâi tröôøng xaõ hoäi, caùc treû thaät
bôõ ngôõ. Cha meï caàn hieåu vaø giuùp con ñi vaøo ngoâi tröôøng lôùn vôùi söï
höng phaán vaø söï thích thuù. Muoán theá, xin gôïi yù cho phuï huynh veà
moät vaøi löu yù trong vieäc giuùp treû chuaån bò caùc taâm theá vaø kyõ naêng sau.
THAÄT LAØ VUI KHI GAËP LAÏI BAÏN BEØ!
Khi ñöa beù ñeán tröôøng, haõy nhaéc em vui veû chaøo
- Cha meï hay oâng baø ñöa em ñeán tröôøng
- Thaøy coâ ñoùn em ôû coång tröôøng hay caùc thaày coâ daïy lôùp.
- Caùc baïn laø nhöõng ngöôøi cuøng hoïc vôùi em.
SOÁNG VUI CUØNG VÔÙI BAÏN BEØ TAÏI TRÖÔØNG
Ñeå em coù theå hoøa vôùi caùc baïn khaùc vaø hoïc toát, caùc phuï
huynh vaø thaày coâ caàn daäy em hoïc bieát kính troïng ngöôøi khaùc
vaø bieát giöõ gìn ñoà duøng hoïc taäp.
1. Em toân troïng
ngöôøi khaùc khi...
lòch
thieäp
N gaøy xöa coù moät thieân thaàn nhoû khao khaùt ñöôïc leân ñöùng ôû
lan can Thieân ñaøng maø nhìn xuoáng traàn gian. Vì trôøi vaø ñaát
xa nhau laém neân thieân thaàn khoâng nhìn roõ moïi söï, nhöng
vò thieân thaàn vaãn cöù tieáp tuïc quan saùt traùi ñaát caùch say söa.
Nhöõng thieân thaàn khaùc raát ñoãi toø moø neân ñaõ chaïy ñeán keå cho
Ñöùc Maria nghe chuyeän. Moät ngaøy noï, Meï Maria ñeán gaàn vò
thieân thaàn dòu daøng hoûi: “Naøy thieân thaàn nhoû cuûa meï, con laøm
gì ôû ñaây theá?”. Laáy heát can ñaûm, thieân thaàn nhoû ñaùp: “Con
muoán xuoáng traàn gian!”.
“Xuoáng traàn gian aø? Con khoâng haïnh phuùc khi ôû Thieân
Ñaøng sao?”
“OÀ, thöa meï coù chöù, nhöng con vaãn muoán traàn gian vaøo ñeâm
Giaùng sinh vuøng vôùi Gieâ-su. Moät thieân thaàn baûn meänh noùi
vôùi con raèng treân Traùi ñaát coù caùc treû nhoû, laø caùc taïo vaät gioáng
chuùng con. Con muoán xuoáng traàn gian vaø ñem cho caùc treû
moät vaøi moùn quaø”.
Sau khi noùi moät thoâi moät hoài, thieân thaàn nhoû im baët, khoâng daùm
ngaång leân nhìn. Meï Maria im laëng mæm cöôøi roài quay goùt böôùc
ñi. Vò thieân thaàn chæ bieát nhìn theo vôùi nieàm hy voïng. Vaø ñeâm
canh thöùc Giaùng sinh ñeán, chæ coù duy nhaát thieân thaàn nhoû ñöôïc
choïn ñeå ñi cuøng vôùi Gieâ-su.
Meï Maria ñích thaân ñoå ñaày moät gioû quaø lôùn, goàm nhöõng moùn
quaø nhìn thì haáp daãn vaø aên thì ngon. Ñeâm vöøa buoâng, thieân
thaàn nhoû khôûi haønh xuoáng traàn gian.
Chuùa Gieâ-su khoâng boû rôi Giaùo hoäi cuûa Ngaøi, nhöng söï hieän dieän
cuûa Ngaøi soáng ñoäng nhaát trong ñeâm Giaùng Sinh, chính vì vaäy maø
trong ñeâm thaùnh aáy, treân trôøi döôùi ñaát coù caùc thieân thaàn mang
Baøi vieát: SPERANZA
CUÛA
THIEÂN
THAÀN
NHOÛ
MOÙN
QUAØ
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 3HAÕY COÙ TRAÙCH NHIEÄM VÔÙI CUOÄC ÑÔØI. HAÕY BIEÁT
RAÈNG CHÍNH BAÏN LAØ NGÖÔØI ÑÖA BAÏN ÑEÁN
NÔI MÌNH MUOÁN ÑEÁN, CHÖÙ KHOÂNG PHAÛI LAØ AI
KHAÙC.
Les Brown
Töï do & baïn treû
Baøi vieát:
VAÊN AM SDBGIAÙO HOÄI
N gaøy nay, theá giôùi tuoåi treû ca ngôïi töï do. Hoï
muoán töï do. Nhöng laøm theá naøo ñeå ñöôïc töï
do ñích thöïc? Laøm theá naøo taêng tröôûng töï
do?, nhöõng ñieàu ñoù hoï laïi khoâng bieát. Nhö theá, coù
moät yù nghóa ñuùng ñaén veà töï do quaû laø caàn thieát.
Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ coáng hieán cho tuoåi treû
chuùng ta moät vaøi suy tö.
Tröôùc heát, ngaøi khaúng ñònh: Ñöùc Gieâ-su laø con ngöôøi
töï do hoaøn haûo. “Ngaøi laéng nghe trong coõi loøng mình
tieáng Chuùa Cha vaø laøm theo ñoù. Trong cuoäc ñôøi traàn
theá, Ñöùc Gieâ-su khoâng phaûi laø “keû bò ñieàu khieån töø
xa”. Ngaøi hieåu roõ Thieân Chuùa chæ muoán con ngöôøi
ñöôïc töï do. Ngaøi khoâng bao giôø aùp ñaët. Töø khuoân
maãu naøy, Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ vieát cho caùc
baïn treû nhö sau: “Ñöùc Gieâ-su khoâng muoán nhöõng
ngöôøi Ki-toâ höõu ích kyû, ñi theo caùi toâi cuûa rieâng mình
vaø khoâng noùi chuyeän vôùi Thieân Chuùa; Ngaøi cuõng
khoâng muoán nhöõng ngöôøi Ki-toâ höõu yeáu nhöôïc,
khoâng coù yù chí: nhöõng ngöôøi Ki-toâ höõu “bò ñieàu khieån
töø xa”, khoâng coù khaû naêng saùng taïo, khoâng tìm caùch
lieân keát vôùi yù muoán cuûa ngöôøi khaùc, vaø khoâng töï do.”
Caùch thöùc Ñöùc Gieâ-su haønh ñoäng cho thaáy roõ ñieàu
naøy. “Ngaøi noùi cho caùc moân ñeä, trao cho hoï phaûi
ñi tröôùc vaøo caùc laøng maïc chuaån bò vieäc Ngaøi ñeán,
nhöng khoâng ñöôïc aùp ñaët. Neáu hoï khoâng tieáp nhaän,
haõy rôøi khoûi nôi ñoù. Chuùa Gieâ-su khoâng bao giôø aùp
ñaët. Ngaøi khieâm nhöôøng, vaø chæ ñöa ra lôøi môøi: ‘Neáu
baïn muoán, haõy tôùi’. Söï khieâm nhöôøng cuûa ngaøi laø
ñaây: Ngaøi luoân môøi goïi chuùng ta chöù khoâng aùp ñaët.”
Chính vì theá, Ngaøi môøi goïi chuùng ta phaûi laéng nghe
tieáng noùi cuûa löông taâm, song vôùi moät lôøi caûnh baùo
roõ raøng: “Chuùng ta phaûi laéng nghe löông taâm ngaøy
moät hôn. Tuy nhieân, haõy caån thaän: ñieàu naøy khoâng
muoán noùi laø chuùng ta phaûi ñi theo caùi toâi cuûa mình,
laøm baát kyø caùi gì mình thích, baát kyø caùi gì hôïp vôùi
ta, baát kyø caùi gì laøm ta vui thích. Ñoù khoâng phaûi laø
löông taâm.” Nhöng ñuùng hôn “Löông taâm laø chính
khoâng gian noäi taâm nôi ñoù chuùng ta coù theå laéng
nghe vaø nghe ñöôïc chaân lyù, söï thieän, tieáng noùi cuûa
Thieân Chuùa. Noù laø nôi choán noäi taâm ta giao tieáp
vôùi Ngaøi, Ñaáng noùi vôùi coõi loøng chuùng ta vaø giuùp ta
phaân ñònh, hieåu ñöôïc loái ñöôøng ta phaûi theo vaø moät
khi ñaõ quyeát ñònh, thì tieán tôùi, luoân trung thaønh.”
Cuõng chính töø ñaây, moät caâu hoûi ñöôïc ñaët ra: “Ta tìm
ñöôïc moät löông taâm ñích thöïc ôû ñaâu?” Ñöùc Thaùnh
Cha Phan-xi-coâ traû lôøi roõ raøng: “Noù phaûi ñöôïc tìm
thaáy trong cuoäc ñoái thoaïi noäi taâm vôùi Thieân Chuùa.
Neáu moät Ki-toâ höõu khoâng bieát noùi chuyeän vôùi Thieân
Chuùa nhö theá naøo, hoï khoâng bieát laéng nghe Thieân
Chuùa nhö theá naøo trong löông taâm, thì hoï khoâng töï
do.” Roát cuïc, hoï chæ laáy töï do laøm böùc bình phong
che ñaäy caùi toâi giaû taïo cuûa hoï.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha Phan-xi-coâ noùi cho caùc baïn treû
nhö sau: “Töï do coù nghóa laø bieát laøm theá naøo ñeå
phaûn tænh veà ñieàu chuùng ta laøm, bieát löôïng giaù noù
ra sao vaø bieát ñaâu laø nhöõng thaùi ñoä laøm chuùng ta
lôùn leân. Töï do coù nghóa laø luoân choïn ñieàu toát... Töï
do luoân choïn ñieàu toát quaû thaät laø thaùch ñoá, nhöng
noù seõ laøm caùc con thaønh nhöõng ngöôøi coù moät boä
xöông soáng maïnh khoûe, laø ngöôøi bieát laøm theá naøo
ñeå ñoái dieän vôùi cuoäc soáng, vaø soáng nhö nhöõng
ngöôøi can ñaûm vaø kieân nhaãn”.
Vaäy, caùc baïn treû thaân meán,
Caùc baïn yeâu thích töï do, nhöng phaûi laø moät töï do ñi
lieàn vôùi traùch nhieäm: traùch nhieäm baûn thaân, traùch
nhieäm vôùi ngöôøi khaùc, traùch nhieäm tröôùc söï thieän...
Baèng khoâng, töï do cuûa caùc baïn seõ trôû thaønh côn
chöôùng.
Khôûi ñi töø Tin möøng cuûa moät
Thieân Chuùa chæ muoán con
ngöôøi töï do ñaùp traû lôøi môøi goïi
cuûa Ngaøi, coù theå noùi Ki-toâ giaùo
nhö theá ñaõ caáy troàng vaøo giöõa
loøng nhaân loaïi haït maàm töï do
maø noù seõ naûy nôû cho ñeán möùc
sung maõn, khi con ngöôøi ñöôïc
hoaøn toaøn töï do trong Thieân
Chuùa, khi Vöông quoác töï do
ngöï ñeán.
ÑIEÀU BÍ MAÄT: Coâng
vieäc seõ chieám moät phaàn lôùn
trong cuoäc ñôøi baïn, vaø caùch duy
nhaát ñeå coù ñöôïc söï thoûa maõn laø
haõy laøm ñieàu baïn tin laø ñaùng giaù.
Caùch duy nhaát ñeå laøm ñieàu ñaùng
giaù laø yeâu ñieàu mình laøm. Neáu baïn
chöa tìm thaáy noù, haõy tieáp tuïc tìm
kieám. Ñöøng thoûa hieäp.
Cuõng gioáng nhö taát caû moïi chuyeän
ñeàu thuoäc veà con tim vaø baïn seõ
bieát khi naøo baïn tìm thaáy noù. Vaø
cuõng gioáng nhö nhöõng moái quan
heä tuyeät vôøi, noù chæ thaêng tieán
theo thôøi gian. Vì vaäy haõy tieáp
tuïc tìm kieám cho tôùi khi
tìm thaáy noù. Ñöøng thoûa
hieäp. - Steve Jobs
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 5Chính vì vaäy, töï do vaø traùch nhieäm laø nhöõng
haïn töø raát saâu saéc vaø laø ñaëc tính quan troïng
nhaát ñeå hình thaønh nhaân caùch thì laïi bò giôùi treû
xem nheï vaø chaúng heà quan taâm. Chuùng chæ löu
taâm ñeán theá giôùi caûm xuùc cuûa chuùng, nhöõng
gì chuùng thaáy thích thuù laø nhöõng ñieàu thöïc teá
tröôùc maét maø thoâi. Chuùng khoâng thích traùch
nhieäm, coøn töï do chæ ñöôïc hieåu laø vieäc laøm sao
thoaùt khoûi nhöõng raèng buoäc ñeå ñöôïc laøm theo
nhöõng gì chuùng thích maø thoâi. Ñaây laø moät maâu
thuaãn nhöng laïi laø moät quy luaät cuûa löùa tuoåi
thanh thieáu nieân.
Theá giôùi cuûa tuoåi treû laø nhö vaäy. Nhöõng nhaø giaùo
duïc chaúng theå naøo thay ñoåi ñöôïc vì ñoù laø baûn
tính cuûa tuoåi treû. Chinh phuïc vaø giaùo duïc giôùi
treû maø vaãn giöõ ñöôïc nhöõng ñaëc tính noåi baät
N gay töø nhöõng naêm 400 TCN, trieát gia
Socrate ñaõ ñöa ra nhöõng khaúng ñònh
chính xaùc veà giôùi treû: Giôùi treû ngaøy naøy
thích söï xa hoa, chuùng choïn nhöõng caùch cö
xöû xaáu, chuùng khinh mieät quyeàn löïc, chuùng toû
ra thieáu toân troïng nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi, chuùng
choáng laïi cha meï chuùng vaø thích aùp cheá nhöõng
nhaø giaùo duïc” (Socrat Phylosopher).
Nhöõng ñaëc tính naøy vaãn thöïc söï ñuùng cho ñeán
ngaøy nay vaø coøn ñuùng cho töông lai. Ta coù theå
khaúng ñònh ñoù laø baûn tính deã thaáy cuûa tuoåi treû,
löùa tuoåi chæ soáng theo tình caûm maø thoâi: chuùng
maïnh meõ nhöng moûng gioøn; ñaày saùng kieán
nhöng thieáu beàn bæ; nhanh thích nhöng laïi mau
chaùn; chuùng hieáu thaéng nhöng laïi deã boû cuoäc,
chuùng noâng noåi nhöng taùo baïo...
Baøi vieát: VAÊN QUAÂN, SDB
TÖÏ DO ÑOØI HOÛI RAÁT NHIEÀU NÔI MOÃI NGÖÔØI.
ÑI CUØNG VÔÙI TÖÏ DO LAØ TRAÙCH NHIEÄM.
NGÖÔØI KHOÂNG SAÜN SAØNG TRÖÔÛNG
THAØNH, NGÖÔØI KHOÂNG MUOÁN MANG VAÙC
GAÙNH NAËNG CUÛA BAÛN THAÂN, THÌ ÑAÂY
THAÄT LAØ MOÄT VIEÃN CAÛNH ÑAÙNG SÔÏ
Eleanor Roosevelt
ngöôøi treû
töï do vaø
traùch nhieäm nôi
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 6cuûa chuùng laø moät coâng vieäc voâ cuøng khoù khaên
vaø phaûi baét ñaàu töø nhöõng gì chuùng thích thì ta
môùi dung hoøa ñöôïc söï maãu thuaãn cuûa löùa tuoåi
môùi lôùn vaø khai thaùc ñöôïc nhöõng ñieåm maïnh ñeå
giuùp treû phaùt trieån moät nhaân caùch toát. Chuùng ta
coù theå deã daøng thaáy söï khoân ngoan trong linh
ñaïo giaùo duïc giôùi treû cuûa Don Bosco qua caâu noùi:
“ Haõy thích nhöõng gì treû thích vaø treû seõ thích
nhöõng gì nhaø giaùo duïc thích”; “Caùc con cöù vui
chôi thoûa thích nhöng ñöøng phaïm toäi ”. Baét ñaàu
töø ñaây, maø Don Bosco ñaõ chieám ñöôïc traùi tim
ngöôøi treû, vaø tình yeâu ñaõ dung hoøa tính khí cuûa
tuoåi treû maø khoâng laøm vôi ñi nhöõng khaùt voïng
bao la cuûa chuùng.
Ñeå minh hoïa cho ñieàu naøy, chuùng ta cuøng xem
nhöõng suy nghó cuûa Anh Dieàu, moät hình aûnh loät
taû heát nhöõng ñaëc tính cuûa tuoåi treû vaø cuõng noùi leân
vai troø cuûa töï do vaø traùch nhieäm ñeå giuùp ngöôøi
treû vöôn cao tôùi möùc thaønh toaøn theo nhöõng ñaëc
tính löùa tuoåi cuûa chuùng.
CAÂU CHUYEÄN ANH DIEÀU
Toâi laø moät anh dieàu, nhö bao anh dieàu khaùc, toâi
ñaày tính hieáu thaéng vaø luoân khao khaùt ñöôïc bay
cao chinh phuïc moïi taàng maây.
Hình thuø, chaát lieäu, maøu saéc laøm neân hoï nhaø
dieàu chuùng toâi thì phong phuù khoân keå. Nhöng
ñieàu quan troïng laøm thaønh baûn tính cuûa hoï dieàu
chuùng toâi laø phaûi cöôõi treân soùng gioù vaø ngaång cao
ñaàu ñeå bay leân cao. Toâi seõ chaúng laø dieàu neáu toâi
cöù sôï bò raùch maø khoâng daùm bay leân.
Nhöng moät ñieàu coù veû nghòch lyù maø laïi laø chaân lyù
laøm neân baûn tính cuûa chuùng toâi laø soùng gioù cuoäc
ñôøi vaø sôïi daây raøng buoäc cuûa oâng chuû. Soùng gioù
thì luoân muoán beû gaõy boä xöông yeáu ôùt cuûa chuùng
toâi coøn sôïi daây thì luoân keùo ngöôïc laïi vôùi khaùt
khao bay cao cuûa chuùng toâi, nhöng neáu khoâng coù
sôïi daây raøng buoäc vaø neáu nhö baàu trôøi khoâng coù
gioù thì chuùng toâi seõ chaúng ñöôïc goïi laø dieàu, maø
chæ laø ñoáng giaáy boû ñi naèm trô troïi treân maët ñaát.
Tuy chuùng toâi bieát ñieàu ñoù, nhöng chaúng maáy khi
chuùng toâi nhaän ra chuùng caàn thieát. Chuùng toâi chæ
bieát coù moät ñieàu laø khaùt voïng bay cao vaø nieàm
kieãu haõnh khi ñöôïc tröôøn mình thoûa thích treân
nhöõng naøn gioù trong khoâng trung cao ngaát. Khi
ñoù, chuùng toâi chaúng bieát vaø cuõng chaúng caàn hoûi
traùch nhieäm cuûa mình laø gì. Teä hôn nöõa, chuùng
toâi coøn luoân caûm thaáy sôïi daây chæ laø nhöõng raøng
buoäc laøm chuùng toâi maát töï do maø thoâi.
Ñaõ nhieàu laàn, vì khoâng chòu ñöôïc nhöõng goø boù
do söï ñieàu khieån cuûa oâng chuû, toâi ñaõ taùch mình
khoûi sôïi daây vôùi öôùc muoán ñöôïc töï do hoaøn toaøn
nhöng ngay laäp töùc toâi bò rôi xuoáng. Nhöõng côn
gioù taán coâng toâi tôùi taáp, chuùng voà laáy toâi vaø aán toâi
xuoáng. Toâi coá ngoùc ñaàu leân nhöng voâ voïng, toâi
rôi xuoáng vaø laên long loùc treân maët ñaát nhö laø moät
ñoáng raùc ngöôøi ta boû ñi. Naèm döôùi ñaát, toâi cuoän
mình vaø laáy heát söùc daãy duïa mong ñöôïc caát leân
khoûi maët ñaát. Nhöng voâ voïng, chaúng maáy choác
toâi bò troùi chaët nhö cuoän giaáy vo troøn khoâng nhuùc
nhích. Toâi naèm vaø ngöôùc maét nhìn leân baàu trôøi
meânh moâng trong söï baát löïc. Toâi töï hoûi ai ñaõ laáy
ñi nieàm kieâu haõnh treân baàu trôøi cuûa toâi... Luùc naøy
toâi môùi thöïc söï thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa sôïi daây.
Chæ khi baùm chaët vaøo sôïi daây nhö vieäc chu toaøn
caùc leà luaät thì toâi môùi thöïc söï ñöôïc naâng cao
hôn. Coøn thöù töï do thoaùt khoûi moïi raøng buoäc thì
thaät laø nguy hieåm.
Baïn thaáy ñaáy, bay leân cao thì khoù, nhöng khi
buoâng thaû khoûi sôïi daây thì ngay laäp töùc toâi bò
nhaán chìm. Sôïi daây nhö laø khí cuï giuùp toâi soáng
caân baèng. Neáu toâi thöïc söï caûm thaáy yù nghóa naøy
cuûa sôïi daây, thì toâi ñaõ khoâng coi nhöõng leà luaät
phaûi giöõ laø söï naëng neà. Traùch nhieäm baùm chaët
vaøo sôïi daây seõ laøm toâi khoâng ngöøng ñöôïc vöôn
cao. Sôïi daây seõ trôû neân nheï nhaøng, thanh thoaùt
vaø deûo dai hôn, khieán toâi caøng bay cao bay xa
hôn nöõa.
Caùc baïn dieàu thaân meán, hoàn nhieân bay cao trong
gioù laø ñaëc tính haõnh dieän cuûa chuùng ta. Caùc baïn
cöù thoûa söùc laéc mình vaø vung vaåy treân khoâng
trung bao la. Nhöng xin caùc baïn ñöøng taùch mình
khoûi sôïi daây ñeå chieàu theo sôû thích cuûa mình
nhöng haõy ñaët mình trong traùch nhieäm phaûi gaén
chaët vaøo sôïi daây thì baïn seõ caûm nghieäm mình
ñöôïc naâng leân khoâng ngöøng treân baàu trôøi bao la.

TU HOÄI
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 7Baøi vieát:
AN PHONG, SDB
HAÕY LAØM TROØN MOÃI COÂNG VIEÄC CUÛA
ÑÔØI MÌNH, NHÖ THEÅ ÑOÙ LAØ COÂNG VIEÄC
CUOÁI CUØNG.
Marc Aurele
truy tìm
Tuoåi treû
Töï do
Nhôø duyeân may cuûa ngöôøi
laøm vieäc muïc vuï, khaù nhieàu
laàn toâi ñöôïc gaëp gôõ vaø chia
seû vôùi caùc baïn treû. Toâi baét
gaëp nôi hoï öôùc mô vaø nieàm
traên trôû veà cuoäc ñôøi. Hình
nhö caùc baïn treû khoâng noùi
nhieàu lôøi nhöng trong taâm tö
cuûa hoï vang voïng caâu hoûi:
Toâi laø ai? Trong söï hoãn loaïn
cuûa nhieàu yù töôûng, nhieàu moái
quan heä, nhieàu quy taéc öùng
xöû khaùc nhau vaø nôi nhieàu
maâu thuaãn cuûa cuoäc soáng
baây giôø trong xaõ hoäi, ñaâu laø
nôi toâi ñaët neàn taûng cho vieäc
phaùt trieån baûn thaân mình?
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 8TRANG BAÏN TREÛ
A i trong chuùng ta, khi ñaõ böôùc qua tuoåi nieân
thieáu vaø tröôûng thaønh, ñeàu cuõng coù nhöõng
kyû nieäm hoaëc kinh nghieäm veà “giai ñoaïn noåi
loaïn vaø ñaày kòch tính” cuûa tuoåi thieáu nieân. Hình nhö
trong ñoä tuoåi ñoù, taát caû ñeàu caûm thaáy mình laø ngöôøi
ñang “môû ra vôùi theá giôùi”, nhöng cuõng luoân mang
ñaày nhöõng “maâu thuaãn vôùi theá giôùi”; ñuùng hôn laø
“hình nhö caû theá giôùi naøy muoán choáng laïi toâi, choáng
laïi nhöõng quyeát ñònh cuûa toâi, khoâng cho toâi laøm
nhöõng gì toâi thích”. Cuõng trong giai ñoaïn ñoù, ñoâi luùc
ta caûm thaáy tuyeät voïng vaø bò boû rôi vì coù raát ít ngöôøi
hieåu mình; töø ñoù ta caûm thaáy caàn phaûi laøm moät ñieàu
gì khaùc thöôøng ñeå gaây söï chuù yù vaø khieán moïi ngöôøi
phaûi toân troïng ta. Ta muoán nhaéc nhôû moïi ngöôøi nhôù
ñeán söï hieän dieän “khoâng coøn beù nhoû, ngaây thô” nöõa
cuûa mình. Trong thöïc teá vì chuyeän “baát thöôøng” aáy
thöôøng xuyeân xaûy ra, maø ñaõ khoâng ít laàn, tuoåi treû bò
nhaän xeùt laø “ngoå ngaùo”, “laøm loaïn”, “phaù phaùch”.
Töø phía ngöôøi khaùc, ngöôøi treû bò xem laø “vaán naïn
cuûa xaõ hoäi”; trong khi ñoù, vôùi ngöôøi treû, döôøng nhö
ñaây laø cô hoäi ñeå hoï töï theå hieän mình vaø caûm thaáy
mình töï do.
Ngöôøi treû khao khaùt töï do, luoân muoán theå hieän khaû
naêng cuûa mình trong vieäc löïa choïn vaø töï quyeát ñònh
moïi söï cho cuoäc ñôøi hoï. Nhöng trong thöïc teá, hoï
thöôøng bò “choaùng” raát nhanh vì chöa ñuû khoân
ngoan vaø vì söï nhaàm laãn. Töø ñoù, khaùt voïng cho töï
do cuûa hoï deã trôû thaønh nhöõng cuoäc troán chaïy. Ñoù laø
cuoäc chaïy troán khoûi caùc quy taéc xaõ hoäi ñeå thoaùt khoûi
söï raøng buoäc hay bò ngaên caám laøm nhöõng ñieàu chöa
ñöôïc pheùp hay khoâng phuø hôïp vôùi ñoä tuoåi nhaát ñònh.
Ñoù laø cuoäc chaïy troán khoûi söï hieän dieän cuûa ngöôøi
khaùc vaø ruùt lui vaøo theá giôùi rieâng cuûa mình ñeå khoûi
phaûi laéng nghe nhöõng lôøi khuyeân hay nhöõng baøi giaùo
huaán, “chæ daãn ñaïo ñöùc” cuûa ngöôøi lôùn. Cuoäc troán
chaïy aáy ngaøy nay caøng maïnh hôn khi baïn treû ñöôïc
thoaû söùc trong theá giôùi aûo cuûa internet. Cuoäc troán
chaïy ñoù coù theå mang nhieàu hình thaùi khaùc nöõa cuûa
ma tuyù, röôïu bia, töï töû, tình duïc phoùng tuùng...nhö
laø söï troán chaïy thöïc teá phuõ phaøng: vaø caùch naøo ñoù
cuõng theå hieän moät hình thaùi cuûa cuoäc truy tìm töï do
nôi ngöôøi treû trong khi beá taéc.
Chuùng ta bieát raèng cuoäc soáng con ngöôøi ôû tuoåi vò
thaønh nieân laø giai ñoaïn coù söï phaùt trieån sinh lyù
nhanh choùng. Ñieàu ñoù khieán baïn treû caûm thaáy mình
maïnh meõ hôn so vôùi thôøi thô beù. Baïn bieát ñaáy, bôûi
khaû naêng trí tueä cuûa baïn tröôûng thaønh daàn daàn,
neân nhieàu chuyeän thöïc teá töø tröôùc ñeán nay vaãn theá
nhöng baïn chöa theå hieåu thaáu, luùc naøy thì baïn ñaõ coù
theå khaùm phaù ra veû ñeïp cuõng nhö söï phöùc taïp cuûa
noù. Baïn caûm thaáy coù caû theá giôùi trong tay mình. Bôûi
vaäy, luùc aáy baïn muoán ngay töùc khaéc thöû nghieäm
cuoäc soáng môùi cuûa baïn! Baèng kinh nghieäm ñaõ qua
cuûa baûn thaân mình, toâi coù theå hình dung raèng baïn
baét ñaàu mô veà cuoäc soáng töông lai cuûa chính mình.
Tuy nhieân, vôùi taát caû nhöõng gì môùi laï vöøa khaùm phaù
nôi cuoäc soáng, baïn seõ gaëp phaûi nhöõng nghi ngôø hay
coù luùc luùng tuùng veà nhöõng gì baïn suy nghó trong
taâm trí, nhaát laø veà nhöõng ñieàu lieân quan ñeán caùc giaù
trò ñaïo ñöùc, tình yeâu, hay veà ñöùc tin. Hoaëc coù theå
nhö “ngöïa non haùu ñaù”, vôùi moät chuùt taøi naêng Trôøi
ban cho, baïn nghó raèng mình coù theå bieán thaønh hieän
thöïc taát caû moïi söï coù trong suy töôûng cuûa mình. Vaø
ñoù laø lyù do taïi sao töï baïn caûm thaáy khoâng coøn caàn
baát cöù ai. Baïn nghó raèng mình ñuû söùc vaø hoaøn toaøn
töï do! Cuõng töø ñoù baïn seõ nghó raèng “khoâng quan
troïng” hay chæ laø “chuyeän nhoû”neáu mình phaûi “gaây
söï” vôùi moïi ngöôøi xung quanh ñeå chöùng toû quan
ñieåm rieâng cuûa mình. Nhöõng gì quan troïng maø baïn
caûm thaáy laø, laàn ñaàu tieân, mình “laø moät con ngöôøi
hoaøn chænh”, coù yù thöùc ñoäc laäp; mình laø “ngöôøi lôùn”.
Chaân thaønh maø noùi, caùch suy nghó vaø haønh xöû nhö
vaäy laø khaù bình thöôøng, nhöng coù ñieàu gì ñoù “chöa
oån”, vì noù cho thaáy coù moät söï khaäp kheãnh giöõa con
ngöôøi thöïc beân trong baïn vaø nhöõng gì baïn theå hieän
ra beân ngoaøi, qua nhöõng “cuoäc noåi loaïn” vaø tính khí
baát thöôøng, baát nhaát. Ñoù cuõng chính laø söï nhaàm laãn
cuûa baïn veà töï do thaät söï, töï do noäi taâm, vaø söï töï do
giaû taïo theo kieåu ñaøo thoaùt hay choáng ñoái caùc quy
taéc vaø coâng öôùc, hay vieäc khöôùc töø söï giuùp ñôõ cuûa
nhöõng ngöôøi lôùn xung quanh baïn.
Vaäy thì ñaâu laø töï do thaät maø baïn caàn tìm kieám?
Ñoù laø söï töï do ñeå ñöôïc laø chính mình ôû moïi thôøi
ñieåm vaø bieát chaáp nhaän chính con ngöôøi cuûa baïn.
Bieát mình laø töï do: töï do beân trong. Baïn caàn hieåu
bieát moät caùch roõ neùt hôn veà chính baûn thaân mình
(coù öu ñieåm vaø khuyeát ñieåm, maët maïnh vaø maët yeáu
naøo) vaø theá giôùi xung quanh baïn (coù vieäc toát, vaø vieäc
xaáu, ñieàu ñuùng vaø ñieàu sai naøo phaûi laøm hay phaûi
traùnh xa). Söï töï do naøy laø moät cuoäc tìm kieám, ñoøi
hoûi nhieàu noã löïc, caàn thôøi gian cho vieäc phaùt trieån
taâm-theå lyù vaø cho caû söï tröôûng thaønh nhaân caùch cuûa
baïn nhôø vaøo vieäc ñöôïc giaùo duïc. Söï töï do naøy coù luùc
phaûi traû giaù vì nhöõng sai laàm trong quyeát ñònh hay
thieáu soùt veà nhaän thöùc, giôùi haïn trong söï hieåu bieát.
Ñeå hieän thöïc hoaù giaác mô “luoân ñöôïc laø chính
mình”, baïn haõy baét ñaàu töø nhöõng caûm nghieäm hay
nhöõng rung ñoäng cuûa chính taâm hoàn baïn. Nhöng xin
ñöøng queân moät ñieàu raèng: nhöõng ngöôøi ñang soáng
quanh baïn cuõng chính laø moät phaàn cuûa cuoäc ñôøi
baïn. Hoï - cha meï, thaày coâ, baïn beø – seõ vui, buoàn,
xuùc ñoäng, ñau khoå, haøi loøng... vôùi caùch haønh xöû vaø
chính nhöõng choïn löïa, quyeát ñònh cuûa rieâng baûn
thaân baïn. Söï töï do cuûa baïn bò giôùi haïn khi “ñuïng
phaûi” söï töï do cuûa ngöôøi khaùc.
Baïn thaân meán, moïi ngöôøi ñang nhìn baïn nhö ngaém
nhìn moät caây non, xanh töôi, traøn ñaày nhöïa soáng,
ñang lôùn leân raát nhanh theo thôøi gian. Baïn, lôùn leân
vaø cöùng caùp daàn, duø coøn non treû, nhöng traøn ñaày
söùc soáng, naêng löôïng vaø nhieät tình. Baïn coù nhieàu
thôøi gian cho töông lai. Tuy theá, toát nhaát laø baïn haõy
baét ñaàu ngay töø baây giôø suy nghó veà ngaøy mai; baét
ñaàu taäp cho mình choïn löïa vaø quyeát ñònh vôùi taàm
nhìn xa hôn veà taùc ñoäng, hieäu quaû hay haäu quaû cuûa
nhöõng gì mình laøm. Baïn seõ laø chuû nhaân cuûa töông
lai, nhöng phaûi chuaån bò baûn thaân mình trong luùc
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 9naøy, trong thôøi khaéc cuûa hieän taïi, vì ngaøy mai baïn seõ khoâng coøn treû nöõa.
Ñeå laø ngöôøi laøm chuû töông lai, baïn phaûi laø ngöôøi khoân ngoan, duõng caûm. Ngöôøi khoân ngoan bieát mình laøm gì vaø
bieát döï phoùng keát quaû coâng vieäc cuûa mình. Ngöôøi can ñaûm bieát lieàu mình vì moät lyù töôûng chaân chính maø hoï nhaän
thöùc (ñuùng, sai, toát, xaáu) vaø choïn löïa trong töï do (ñöôïc quy höôùng veà söï thaät vaø nhöõng ñieàu toát laønh cho mình vaø
cho moïi ngöôøi). Vôùi söùc treû cuûa mình, baïn haõy thöû ‘lieàu mình” trong cuoäc haønh trình tìm kieám söï töï do, nhöng
ñöøng queân mang theo söï khoân ngoan (do baïn sôû höõu hay do ngöôøi khaùc trôï giuùp) nhö taám baûn ñoà, vaø nhö theá baïn
an taâm hôn ñeå tieán böôùc treân ñöôøng ñôøi traêm loái.
AÙ nh vaøng yeáu ôùt cuûa nhöõng tia naéng buoåi chieàu
chæ coøn laáp loù sau ñaùm maây löôøi bieáng troâi laõng
ñaõng. Tieáng chim ríu rít keùo nhau veà nghæ ñeâm
treân caùi caây lôùn phía tröôùc nhaø gôïi leân tình gia ñình
aám aùp. Maëc duø caûnh töôïng naøy dieãn ra nhieàu laàn roài,
nhöng chieàu hoâm nay tieáng chim lao xao goïi nhau chôït
khuaáy ñoäng maïnh taâm trí noù. Noù nhôù tôùi tieáng cuûa
lao xao cuûa caû nhaø chieàu hoâm aáy, noù nhôù ñeán tieáng
khoùc thaûm thieát cuûa meï, tieáng thôû daøi cuûa ba. Tuy
nhieân, nhöõng tieáng aáy khoâng coøn laø lôøi thaát voïng
buoàn chaùn, maø noù nghe ñöôïc trong ñoù aâm thanh
tình yeâu.
Ñöôïc sinh ra trong moät gia ñình khaù giaû, noù
chaúng bao giôø phaûi lo toan baát cöù ñieàu gì ngoaïi
tröø vieäc hoïc haønh. Noù mang trong loøng söï töï
maõn luùc naøo khoâng bieát, vaø cho raèng noù ñöôïc
höôûng nhöõng ñieàu naøy laø dó nhieân. Noù kieâu caêng
baát trò ngay töø hoài coøn laø hoïc sinh tieåu hoïc. Chaúng
ai khoâng bieát ñeán “coâng töû Minh Danh” vôùi nhöõng
thaønh tích ñaùng neå trong tröôøng hoïc. Giôø ñaây, laø hoïc
sinh caáp 3, noù vaãn theá. Thaøy coâ goïi noù laø “ngöïa chöùng
trong saân tröôøng”. Bieát bao “ñoàng chí” cuûa noù ñaõ phaûi
chuyeån tröôøng, chaúng hieåu sao noù vaãn truï laïi. Coù phaûi
thanh theá cuûa gia ñình chaêng?
“Thích thì chieàu” laø chaâm ngoân soáng cuûa
noù. “Thích” ñöôïc xem nhö tieâu chuaån haønh
ñoäng, choïn löïa. Tuoåi möôøi baåy “beû gaãy söøng
traâu” khieán noù thaáy mình voâ haïn trong cuoäc
soáng. Caùi gì thích noù ñeàu laøm ñöôïc: quaùn
bar, nhaäu, ñua xe, boû hoïc, chaën ñöôøng ñaùnh
vaøi ñöùa ‘nhìn thaáy gheùt’, boû nhaø ra khaùch saïn
ôû... Maø coù leõ chính vì theá maø baïn beø neå vì,
con gaùi meâ tít. Ai maø khoâng neå tính ‘ñaøn anh’
roäng tay chi cuûa noù! Trong lôùp hoïc, noù chuùa
gheùt oâng thaày baø coâ naøo hay leân maët ñaïo ñöùc.
“Caùc em phaûi kyû luaät!” laø caâu noù kî nhaát.
Höø! Boïn noù ñaâu laø con nít! Goø boù trong luaät
leä bò noù xem nhö uûy mò, laø thieáu baûn laõnh, laø
yeáu boùng vía. Laém luùc noù töï hoûi: Sao mình
khoâng nghæ hoïc quaùch ñi nhæ? Maø nghæ hoïc
roài thì noù ñi ñaâu? Caùi xaõ hoäi maø noù ñaõ vaøi
laàn thöû böôùc chaân vaøo khoâng deã tìm ra keû
GIAÙ
BAO NHIEÂU ?
tai naïn HAÕY SUY NGHÓ TAÁT CAÛ NHÖÕNG GÌ BAÏN NOÙI, NHÖNG
ÑÖØNG NOÙI TAÁT CAÛ NHÖÕNG GÌ BAÏN SUY NGHÓ.
Delarme
Baøi vieát:
JOS PHAÏM
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 10bieát neå vì. Ai tung hoâ noù? Ai neå nang noù? ... Coù leõ
trong moâi tröôøng hoïc ñöôøng noù môùi coù ñaát duïng
voõ, giöông oai. “Moät chuùt thö sinh, moät chuùt
anh huøng” môùi laï laï!
Noù nhôù tieáng ñaùnh thöùc cuûa meï moãi saùng goïi noù
ñi hoïc. Laên loän maõi môùi daäy ñöôïc. Söûa soaïn vaøi
thöù, noù voäi vaõ ñeo ba loâ ñeán tröôøng, mieäng laàm
baàm vì nhöõng nhaéc nhôû dai daúng cuûa meï. Ngoài
treân chieác xe maùy, noù chaïy heát ga ñeán tröôøng.
Theá maø vaãn bò treã. Thaày giaùm thò vaãn ñang ca baøi
ca con caù nhö thöôøng leä döôùi côø. Noù laïnh luøng
böôùc vaøo tröôøng chaúng nhö moät keû toäi phaïm,
nhöng nhö caùch bieåu loä ngöôøi coù caù tính.
“Môøi troø Minh Danh leân vaên phoøng!” – tieáng loa
voïng roõ teân cuûa noù. Sao? Leân vaên phoøng aø? Noù
chôït thaáy cuïc töùc öù leân. Noù töôûng töôïng ra baïn
beø ñang doõi nhìn theo noù. Boïn con gaùi ñang nhìn
noù cöôøi cöôøi cheá gieãu. Meï kieáp! Caùi gì cuõng leân
vaên phoøng. Leân thì leân, oâng sôï gì!
Noù ngheânh ngang quaët traùi, ñoåi chieàu ñi. Böôùc
veà phía vaên phoøng.
Ñöùng tröôùc cöûa vaên phoøng. Tieáng loa vaãn doõng
daïc vang leân lôøi nhaéc nhôû. Caøng nghe noù caøng
thaáy gheùt. Baïn beø noù ñang ñöùng ñaày ngoaøi saân
côø, coøn noù – ñaïi ca – laïi bò goïi leân vaên phoøng nhö
moät thaèng con nít. AØ, ñi hoïc treã... hình phaït ...
Noù caûm thaáy bò xuùc phaïm gheâ gôùm! Hoïc maø laøm
gì? Coù phaûi hoïc laø con ñöôøng duy nhaát? Mình coù
theå bò coi thöôøng chæ vì ‘phaûi hoïc’ khoâng?
Töï nhieân trong loøng noù roän leân tieáng phaûn khaùng:
OÂng khoâng caàn hoïc. OÂng ñeách caàn hoïc... Maùu
anh huøng noåi leân laøm maët noù ñoû tía. Noù quay
phaét ngöôøi, ra coång. Noù ñeán baõi xe beân ngoaøi,
laáy ‘con xeá’ phaân khoái lôùn ra veà.
Töùc quaù, noùng quaù, noù keùo ga heát côõ, roài laïng
laùch ñieäu ngheä. Nhöõng côn gioù rít qua tai, luoàn
vaøo töøng keõ toùc. Noù mæm cöôøi khoaùi chí vì ñaõ loaïi
boû ñöôïc nhöõng côn gioù laïi ñaèng sau, gioáng nhö
ñònh cheá cuoäc ñôøi vaø nhaát laø nhöõng quy ñònh
khaét khe cuûa ngoâi tröôøng maø noù ñang theo hoïc.
Noù thaáy mình bay trong gioù, töï do nhö chim giöõa
baàu trôøi xanh. Noù ngöûa maët leân trôøi höùng gioù,
höùng töï do... Boãng “raàm...” moät caùi. Noù khoâng
bieát caùi gì ñaõ xaûy ra.
Noù tænh daäy 2 ngaøy sau ñoù trong beänh vieän, treân
chieác giöôøng traéng tinh cuøng vôùi caùi chaân ñöôïc
baêng boù moät maøu traéng xoùa. Beân caïnh giöôøng,
meï noù ñang nguû guïc, khuoân maët meät moûi, hoác
haùc. Sau cuøng, noù cuõng ñöôïc bieát toaøn boä söï
vieäc, ñoù laø trong luùc cao höùng, noù khoâng ñeå yù
ñeán ngaõ tö. Do xe chaïy vôùi toác ñoä cao, noù ñaõ
toâng vaøo ñöùa treû chaïy xe ñaïp sang ñöôøng. Caû
hai ñeàu baát tænh. Theo caûnh saùt giao thoâng, loãi
hoaøn toaøn do noù.
Ba meï vaø ngöôøi thaân ñaõ khoùc heát nöôùc maét khi
nhaän noù ôû beänh vieän. May maø noù chæ bò gaãy
chaân, coøn em beù kia khoâng cheát nhöng nguy cô
taøn pheá cao. Em bò ñaäp ñaàu xuoáng ñöôøng, baây
giôø vöøa môùi tænh laïi, ñang chôø theo doõi.
Tai naïn. Noù vaø ñaùm baïn hay noùi ‘tai naïn’ ñeå
khoûa laáp cho nhöõng haønh ñoäng voâ traùch nhieäm
cuûa mình. Tröôøng hôïp cuûa noù quaû laø ‘tai naïn’ vì
ñoù laø ñieàu baát ngôø xaåy ñeán. Nhöng noù coù hoaøn
toaøn voâ toäi khoâng? Coù phaûi chaúng may noù chaïy
nhanh hoâm nay thoâi, hay laø luoân ‘yeâu toác ñoä’ maø
chaúng may hoâm nay noù môùi bò taïi naïn? Cho duø
ñaây chæ laø moät tai naïn thoâi, thì haäu quaû noù chòu
quaù lôùn: Moät caùi chaân gaãy. Ba meï noù maëc duø coù
tieàn, nhöng coù ñuû ñeàn buø cho gia ñình ñöùa treû?
Neáu noù cheát thì sao? Neáu noù taøn pheá caû ñôøi thì
sao? Nhöng taïi sao ba meï noù chaúng maéng aàm
leân, la heùt leân cho noù thaáy mình ñaùng gheùt, thaáy
mình toäi loãi. Ngöôïc laïi, ba meï chæ im laëng, buoàn
buoàn vaø neùt maët khoâng ngôi lo laéng.
Noù öôùc gì moïi söï trôû laïi nhö tröôùc. Chaéc haún noù
seõ khaùc, seõ öùng xöû khaùc. Noù nhôù laïi nhieàu laàn
thaày chuû nhieäm raên ñe, daïy doã nhöng noù öông
böôùng traû lôøi caùch soã saøng: “Toâi traùch nhieäm veà
töông lai cuûa mình. Thaøy khoûi lo”. Coù luùc noù bieåu
loä chính kieán: “Toâi thích theá!”. Maëc duø phaùt
bieåu cöùng coûi nhö theá, nhöng ñoâi luùc loøng noù
chuøng xuoáng vaø töï hoûi: Khoâng bieát noù coù ñuùng
khoâng nhæ?
Khoâng thay ñoåi ñöôïc nöõa. Noù ñaõ töøng chaùn naûn,
aân haän. Nhöng chieàu nay, tieáng chim hoùt goïi
baày ban chieàu cho noù nghieäm ra moät söï thaät lôùn
hôn tieâu chuaån “thích thì chieàu” cuûa noù. Quaû
thaät, ngöôøi ta coù theå laøm ñöôïc moïi söï, nhöng
khoâng phaûi moïi söï ñeàu ñöôïc laøm. Bôûi chung
quanh ta coøn coù ngöôøi khaùc, coøn coù tình thöông,
coøn coù traùch nhieäm.
Nhöng gioù vaãn thoåi vaø nhöõng chuù chim vaãn
dang ñoâi caùnh giöõa baàu trôøi bao la roäng lôùn. Noù
nhôù caâu: “Neáu ñôøi gieo cho ta nhöõng haït ñaéng,
haõy bieát duøng khoân ngoan ñeå laøm sinh ra nhöõng
traùi ngoït”. Thôøi gian tónh döôõng naøy chaúng laø
quyù baùu ñeå noù öôm nhöõng traùi ngoït sao?
Nhìn xuoáng ñoâi chaân khoâng coøn caûm giaùc, nghó
ñeán khuoân maët hoác haùc cuûa ba, nhöõng neáp nhaên
treân khuoân maët meï, vaø caû khuoân maët ñöùa treû
vaãn coøn naèm baát ñoäng trong beänh vieän, noù caûm
thaáy aân haän vì nhöõng gì ñaõ laøm. Töø nay, cuoäc ñôøi
noù ñaõ chuyeån sang moät trang khaùc, hoaøn toaøn
khaùc. Coù theå noù khoâng coøn ñöôïc chaïy nhaûy treân
ñoâi chaân cuûa mình nöõa, nhöng trong taâm trí noù
coù moät ñieàu gì ñoù vöøa ñöôïc khai môû, töï do vaø
maïnh meõ nhö nhöõng tia naéng cuoái ngaøy ñang
coá len loûi qua nhöõng ñaùm maây ñeå chieáu saùng
cho khoaûng ngaøy coøn laïi.
TRANG BAÏN TREÛ
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 11NGÖÔØI ÑAÙNG NOÙI MAØ MÌNH KHOÂNG NOÙI, LAØ
MAÁT NGÖÔØI. NGÖÔØI KHOÂNG ÑAÙNG NOÙI MAØ MÌNH
NOÙI, LAØ MAÁT LÔØI.
Khoång Töû
M oät chieàu thöù baûy ñeïp trôøi cuûa naêm 1973,
toâi ñi daïo moät mình treân ñaïi loä Leâ Lôïi, gheù
vaøo tieäm kem Mai Höông ñeå giaûi khaùt vaø
ngaém nhìn thieân haï daäp dìu qua laïi. Vöøa ngoài xuoáng
gheá thì moät ñöùa treû khoaûng möôøi hai tuoåi xaùch moät
thuøng goã ñeán ngoài thuïp xuoáng keá chaân toâi:
- Con xin ñaùnh giaøy nghe oâng?
Thaáy maët ñöùa beù saùng suûa deã thöông, gioïng noùi
nhoû nheï leã pheùp, toâi khoâng nôõ töø choái, voäi keùo
gheá ra khoûi baøn, ngoài nghieâng laïi vaø ñöa hai
chaân mang giaøy cho em. Ñöùa beù môû thuøng
duïng cuï vaø baét ñaàu laøm vieäc. Toâi hoûi:
- Em ñi ñaùnh giaøy laâu chöa?
- Daï khoaûng hai naêm nay.
- Em coù ñi hoïc khoâng?
- Daï tröôùc ñaây, con ñi hoïc tôùi lôùp boán thì
maù con ñau naëng, con phaûi nghæ hoïc,
theo tuïi noù ñi ñaùnh giaøy ñeå moãi ngaøy
ñem tieàn veà cho maù.
Nhìn göông maët saùng suûa, non nôùt
cuûa ñöùa beù, toâi caûm thaáy xoùt xa.
- Em coù cha khoâng?
- Daï coù. Ba con ñaïp xích loâ. Baây giôø coù
nhieàu taéc xi neân ba con khoâng kieám ñuû
tieàn ñeå nuoâi ba anh em con ñi hoïc.
- Tröôùc khi bò bònh, meï em khoâng laøm
vieäc gì giuùp cha em sao?
- Daï coù. Maù con baùn caù ôû chôï Baø Chieåu.
- Chaéc laø lôøi ít laém phaûi khoâng?
- Maù con ñaâu bieát chuyeän lôøi loã vì maù con
laøm thueâ cho chuû vöïa caù, löông ít laém, coäng
theâm vôùi tieàn ñaïp xích loâ cuûa ba con cuõng
chæ nuoâi ñöôïc hai ñöùa em con ñi hoïc. Vì
vaäy, con laø ñöùa lôùn nhaát phaûi ñi laøm. Maù
con coøn noùi lôùn leân con ñaïp xích loâ nhö
ba con hay ñi laøm thôï thì chaúng caàn
hoïc cho nhieàu.
Laø thaày giaùo neân khi nghe em beù
phaûi boû hoïc ñeå ñi kieám soáng thì toâi
caûm ñoäng voâ cuøng. Toâi hoûi em:
- Ngaøy mai laø Chuùa nhaät coù ñoâng du
khaùch, coù leõ em seõ kieám ñöôïc nhieàu tieàn hôn
veà cho meï phaûi khoâng?
Ñöùa beù laéc ñaàu:
Baøi vieát: Gs VOÕ PHAÙ
BUÏI ÑÔØI
ÑÖÙA
TREÛ
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 12- Khoâng, Chuùa nhaät, con khoâng ñi laøm.
- Vaäy em ôû nhaø chôi vôùi hai em haû?
- Khoâng, con khoâng ôû nhaø, con ñi suoát ngaøy.
- Ñi ñaâu vaäy?
- Ñi chôi ôû nhaø doøng Ñoâng Boát Coâ (Don Bosco) töø saùng
ñeán chieàu toái. Nhaø doøng ñoù ôû Thuû Ñöùc, gaàn Chuøa Moät
coät.
Nghe ñöùa beù noùi ñeán Doøng Don Bosco, toâi thoaùng giaät
mình vì toâi cuõng ñang daïy hoïc taïi ñoù, nhöng luùc naøy toâi
khoâng noùi ra vôùi em vì toø moø muoán doø cho bieát yù nghó
cuûa em veà ngoâi tröôøng maø toâi ñang daïy.
- Em ñeán nhaø doøng Don Bosco ñeå laøm gì vaäy?
- Vui laém oâng ôi. Coù raát nhieàu ñöùa nhaø ngheøo nhö con,
laøm ñuû thöù ngheà ngoaøi ñöôøng: ñaùnh giaøy, baùn caø rem,
keïo baùnh, baùn veù soá vaø caû aên xin nöõa. Töø saùng sôùm,
tuïi con tuï hoïp taïi nhaø doøng vaø caû ngaøy ñöôïc caùc anh ôû
trong ñoù cho aên uoáng, daïy ca haùt vaø toå chöùc chôi theå
thao. Trong ñoù coù tôùi hai saân ñaù banh laän. Coù nhieàu
saân boùng chuyeàn, boùng roå, nhieàu baøn “binh boâng” vaø
coù caû baøn “bi da” nöõa. Chôi thieät laø vui.
- Trong ñoù khoâng ai daïy caùc em hoïc sao?
- Daï khoâng, chæ coù chôi roài aên uoáng. Ñeán chieàu, maáy
anh cho xaø boâng taém röûa vaø coù khaên lau saïch seõ, khoaùi
laém. AØ queân, coù laàn, moät oâng cha maëc aùo doøng daøi
ñen taäp hoïp tuïi con laïi, bieåu ngoài im ñeå oång giaûng cho
nghe. OÅng noùi tuïi con ñöôïc nhö theá naày laø do yù muoán
cuûa oâng Thaùnh Ñoâng Boát Coâ. OÂng Thaùnh cheát laâu roài
vaø khi coøn soáng ôû AÂu chaâu, oâng Thaùnh ñaõ ñem caû cuoäc
ñôøi mình ñeå lo cho nhuõng ñöùa treû buïi ñôøi beân ñoù. Tuïi
con nghe thì thöông oâng Thaùnh laém. Con nghó: “Öôùc
gì oâng Thaùnh coøn soáng, qua Vieät Nam chôi thì con seõ
ñaùnh giaøy cho oâng Thaùnh maø khoâng laáy tieàn”.
Noùi xong, ñöùa beù ngaång ñaàu leân:
- Caû hai chieác giaøy cuûa oâng con ñaùnh xong roài, oâng
nhìn xem.
- ÖØ, toát laém, caùm ôn em. Bao nhieâu tieàn ñaây em?
- Con xin oâng hai traêm ñoàng.
Toâi goïi coâ baùn kem ñeán, xin moät caùi bao ñöïng taát caû
soá baùnh ngoït treân baøn. Toâi trao tieàn vaø goùi baùnh cho
ñöùa beù:
- Toâi gôûi chuùt quaø veà cho hai ñöùa em cuûa em ñang ôû
nhaø.
Qua giaây phuùt ngaïc nhieân, em ñöùng nhìn söõng toâi vôùi
ñoâi maét ngaây thô roài caàm tieàn vaø goùi baùnh, noùi lí nhí
trong mieäng:
- Con caùm ôn oâng.
Noùi xong, em xaùch thuøng ñoà ngheà roài ñi laãn vaøo doøng
ngöôøi luõ löôït treân ñöôøng phoá Saøi Goøn. Toâi ngoài laëng
im, thaáy maét mình cay cay, voäi ruùt khaên tay chaäm vaøo
hai mí maét.
TRANG BAÏN TREÛ
S au ngaøy thöù baåy nghæ ngôi, Thieân Chuùa quay
trôû laïi nhìn caùc taïo vaät ñaõ ñöôïc döïng neân. Coù
caùi gì ñoù caàn phaûi söûa chöõa ñeå cho noù toát hôn.
Coù nhöõng hoøn soûi ñeïp, daùng troøn naèm treân daûi
caùt daøi beân doøng soâng, loùng laùnh vôùi maàu saéc
xaùm, xanh laù. Nhöng döôùi loøng ñaát, nhöõng hoøn
soûi chen chuùc, ñeø neùn nhau nhö muoán ngaït thôû.
Thieân Chuùa thoåi hôi leân treân nhöõng hoøn soûi saâu
trong loøng ñaát, vaø ñaây, chuùng hình thaønh nhöõng
vieân kim cöông vaø nhöõng hoøn ngoïc luïc baûo vôùi
haøng ngaøn goùc caïnh toûa aùnh saùng choùi loïi töø loøng
ñaát.
Thieân Chuùa thaáy nhöõng boâng hoa, loaøi ñeïp hôn
taát caû caùc loaøi khaùc, nhöng döôøng nhö noù vaãn
thieáu moät caùi gì ñoù. Ngöôøi suy nghó roài kheõ ñaët
vaøo boâng hoa ñoù moät hôi thôû nheï, ngay laäp töùc
nhöõng boâng hoa toûa ra muøi höông thôm löøng.
Moät con chim sôn ca maøu xaùm, buoàn baõ bay
ñeán ñaäu treân tay Ngöôøi. Thieân Chuùa huyùt saùo laøm
ngaân leân aâm thanh töôi taén. Chim sôn ca baét ñaàu
líu lo hoùt, chaân tanh taùch chuyeàn caønh. Roài Thieân
Chuùa noùi ñieàu gì ñoù vôùi baàu trôøi khieán noù ñoû öûng
leân vui söôùng. Hoaøng hoân ñaõ sinh ra nhö theá ñoù.
Nhöng Thieân Chuùa coù bao giôø thaàm thì vaøo tai
con ngöôøi ñeå hoï soáng vui nhö laø moät con ngöôøi
chöa? Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi con ngöôøi trong moät
ngaøy raát xa xöa, trong buoåi bình minh cuûa vuõ truï,
Ngöôøi chæ noùi moät caâu ñôn giaûn: “Ta yeâu con!”.
Söù ñieäp cho baïn
Con ngöôøi thaät ñoäc ñaùo, bôûi Thieân Chuùa ñaõ döïng
neân hoï gioáng “hình aûnh Thieân Chuùa”. Chính vì
theá maø chaúng ai gioáng ai, nhöng moãi ngöôøi ñeàu
phaûn aùnh “moät maûnh” veû ñeïp khoân cuøng cuûa
Ngöôøi. Nhö ñöùa treû ít nhieàu coù neùt gioáng ngöôøi
cha cuûa beù, con ngöôøi cuõng ít nhieàu dieãn taû hình
aûnh cuûa Thieân Chuùa nôi baûn thaân mình.
NGAØY THÖÙ
TAÙM
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 13treû em
lôùn leân
C oøn 5 phuùt nöõa laø ñeán 11 giôø. Ñaùm treû taän duïng maáy phuùt leû ñeå
chaïy nhaåy. Beù Sunni noùi vôùi coâ giaùo: “Coâ ôi, coâ giuùp con qua
ñöôøng ñöôïc khoâng? Hoâm nay con phaûi veà nhaø moät mình”.
Coâ giaùo ñaùp: “Coâ bieát roài. Saùng nay meï con coù daën coâ roài! Chæ coøn vaøi
phuùt nöõa thoâi, coâ khoâng theå boû caùc baïn ôû ñaây ñöôïc. Hay laø baây giôø
con ñi laáy gioû cuûa con ñi!”.
Beù Sunni vui veû, vöøa ca haùt vöøa chaïy ñi laáy gioû vaø chæ ít phuùc sau, em
xuaát hieän. Coâ giaùo ñoïc teân nhöõng em ñöôïc pheùp veà nhaø moät mình,
thu caùc em laïi ñeå daãn ra tröôùc coång tröôøng. Coâ kieân nhaãn ñôïi nhöõng
em cuoái cuøng laáy caëp roài cuøng ñi. Luùc aáy khoaûng 11 giôø 10.
Coâ giaùo daãn caùc em qua ñöôøng, chôø ñôïi ñeå caùc em ñi vaøo ngoõ
traùi hay phaûi, tuøy theo nôi cö truù. Beù Sunni coøn phaûi ñi tieáp
moät ñoaïn ñöôøng nöõa roài môùi vaøo ngoõ. Em ñöa tay chaøo coâ
giaùo raát thaân thieän: “Chaøo coâ con veà!”
Trong khi coâ giaùo böôùc vaøo coång tröôøng, thì thaáy meï cuûa beù
Sunni ñeán. Baø töø höôùng thaønh phoá veà. Coâ chæ tay veà phía
beù giôø ñaây ñaõ caùch moät ñoaïn ñöôøng, roài doõi maét theo hai
meï con. Meï cuûa beù ñaïp xe nhanh vaø lieân tuïc goïi teân beù,
nhöng em khoâng quay laïi. Vaø sau cuøng meï cuõng ñuoåi
kòp beù.
- Sao meï goïi maø con khoâng ñöùng laïi?
- Con ñaõ noùi vôùi meï laø con veà moät mình maø. Sao meï laïi ñeán ñoùn
con nöõa? – Sunni cau coù.
- Meï ñi thaønh phoá veà, voäi ñaïp xe ñeán tröôøng. Meï nghó con seõ vui
khi meï ñeán!
- Khoâng! - Sunni heùt leân – Con muoán veà moät mình.
Meï em suy nghó moät laùt roài noùi:
- Ñöôïc roài, con cöù laøm nhö con muoán ñi. Con cöù ñi moät mình ñi. Meï
seõ chaïy tröôùc vaø ñôïi con ôû nhaø.
Luùc aáy, maét beù Sunni saùng leân. Ñaây quaû laø moät ñeà nghò hay! Ngay laäp töùc
beù oâm laáy meï hoân vaø böôùc ñi vui töôi nhö ñang chaïy.
Ngöôøi meï chaïy veà tröôùc, ñôïi con ôû coång nhaø nhö ñaõ höùa. Baø nôû nuï cöôøi töôi
ñoùn con ñang böôùc vaøo nhaø vôùi moät chuùt haõnh dieän: “Con cuûa toâi ñang
lôùn!”. Haõy taäp cho treû soáng töï laäp vaø coù traùch nhieäm.
Thoâng thöôøng caùc oâng boá baø meï raát hay
cho mình coù boån phaän vaø muoán naâng niu,
lo laéng cho nhöõng “coâng chuùa, hoaøng töû”
nhaø mình, nhöng chuùng ta coù bieát ñaâu laø
caùch laøm cho chuùng lôùn leân khoâng?
Ñaây laø caâu chuyeän coù thaät xaûy ra taïi lôùp moät, tieåu hoïc.
TRANG BAÏN TREÛ
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 14taûn maïn veà
T öï do laø gì? Thaät khoù maø nhìn thaáy, vì töï do khoâng
theå ñöôïc ñònh hình vaø gioáng nhö khoâng khí chuùng
ta hít thôû. Töï do, theo caùch hieåu thoâng thöôøng, laø
quyeàn töï quyeát cuûa moät ngöôøi: ñoù laø khaû naêng laøm hay
khoâng laøm moät vieäc, vaø khoâng chòu baát kyø moät haïn cheá
hoaëc raøng buoäc naøo töø beân ngoaøi.
Coù nhieàu hình thöùc cuûa töï do, trong ñoù phaûi noùi ñeán
tröôùc tieân quyeàn töï do - quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi.
Ñoù laø töï do caù nhaân hoaëc töï do löông taâm. Ñaây laø quaø
taëng cuûa Taïo Hoaù cho moïi ngöôøi, ñeå hoï coù theå suy
nghó, quyeát ñònh, haønh ñoäng nhö hoï coù theå hieåu ñöôïc
theo leõ phaûi, trong söï toân troïng ngöôøi khaùc vaø phaùp
luaät.
Coù loaïi töï do chính trò, laø keát quaû cuûa moät neàn daân chuû
vaø moät chính quyeàn cho pheùp ngöôøi daân ñöôïc löïa choïn
ñaïi dieän cuûa mình, tham gia vaøo moät ñaûng phaùi naøo ñoù
ñeå baøy toû söï uûng hoä hoaëc baát ñoàng chính kieán. Ñieàu
naøy cuõng laø chuyeän laâu daøi vaø ñoøi hoûi moät tinh thaàn yeâu
söï thaät, yeâu coâng lyù vaø hoaø bình, caàn ñeán vieäc loaïi boû
caùc baát ñoàng hay kyø thò veà chính trò, ñaûng phaùi...
Chuùng ta coøn phaûi noùi ñeán vaøi loaïi khaùc, chaúng haïn
nhö töï do toân giaùo – ñoù laø khaû naêng maø moät ngöôøi coù
theå baøy toû ñöùc tin cuûa hoï. Khoâng phaûi moïi nôi ngöôøi ta
ñeàu coù söï töï do naøy. Töï do tö töôûng laø khaû theå maø moät
ngöôøi coù nhöõng yù töôûng rieâng, coù quan ñieåm caù nhaân
vaø coù theå baøy toû ñieàu aáy vôùi nhöõng ngöôøi coù quan ñieåm
ngöôïc laïi.
Töï do laø neàn taûng maø treân ñoù chuùng ta coù theå noùi veà
phaåm giaù vaø löông taâm hay traùch nhieäm cuûa moãi caù
nhaân. Söï töï do truyeàn caûm höùng cho phaùp luaät, taïo
neân söùc soáng cuûa moät neàn daân chuû, ñieàu höôùng löïa
choïn caù nhaân vaø laøm cho moãi moät löïa choïn hay haønh
ñoäng cuûa hoï ñöôïc lieân keát vôùi traùch nhieäm.
Chuùng ta coù theå möôïn lôøi cuûa nhaø vieát kòch George
Bernard Shaw: “Söï töï do luoân ñi keøm vôùi traùch nhieäm:
ñoù laø lyù do taïi sao moïi ngöôøi ñeàu sôï”.
Lôøi cuûa Chuùa Gieâ su: “Söï thaät seõ giaûi phoùng anh em”;
hay noùi caùch khaùc, “Söï thaät seõ laøm cho anh em ñöôïc
töï do” (Gioan 8,23). Söï thaät laø nhöõng gì neàn taûng cho
nhaän thöùc, choïn löïa, quyeát ñònh cuûa chuùng ta. Söï thaät
khaùch quan seõ giuùp chuùng ta ñoái chieáu vaø roïi saùng
cuoäc soáng cuûa mình. Töø ñoù töøng böôùc, töøng böôùc ta
töï bieát mình roõ raøng hôn, bieát ñaâu laø cô sôû cho söï löïa
choïn cuûa mình, vaø seõ quyeát ñònh moïi söï trong khi
löôøng tröôùc ñöôïc thieät haïi haäu quaû. Nhö traïng thaùi cuûa
moät ngöôøi bieát raønh con ñöôøng mình ñang ñi, ngöôøi aáy
seõ caûm thaáy töï tin, töï do vaø thoaûi maùi maø böôùc ñi cho
duø haønh trình daøi vaø khoù khaên. Ngöôøi coù töï do noäi taâm
seõ ñöôïc thoaùt khoûi aùch thoáng trò vaø söï ngoät ngaït cuûa
caùc quy taéc, hay nhöõng ñònh kieán vaø luaät leä cöùng nhaéc,
ñeå höôùng ñeán nhöõng gì laø toát ñeïp vaø phuø hôïp vôùi taát caû
moïi ngöôøi vaø caû ñoái vôùi baûn thaân mình nöõa.
Con ñöôøng ñeán töï do chaïy daøi trong suoát cuoäc ñôøi,
thoâng qua thaát baïi vaø chieán thaéng, trong nhöõng cuoäc
tranh ñaáu vôùi nhöõng löïc caûn beân ngoaøi vaø vôùi caû chính
baûn thaân ta. Ai cuõng coù ao öôùc vaø muoán theo ñuoåi moät
giaác mô laø mình khoâng bò chi phoái bôûi ngöôøi khaùc, bôûi
luaät leä, vaø bôûi caùc giôùi haïn cuûa chính mình. Tuy nhieân
moïi söï hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo baûn thaân ta, khi taâm
hoàn ta coù thöïc söï ñöôïc giaûi thoaùt khoûi nhöõng raøng
buoäc hay khoâng. Bôûi vaäy coù nhöõng ngöôøi caûm thaáy
mình hoaøn toaøn töï do, thaäm chí khi ñang ôû trong moät
nhaø tuø; trong khi ñoù laïi coù ngöôøi, maëc duø ñang soáng
vaø coù theå laøm baát cöù ñieàu gì hoï thích, baát chaáp toát-xaáu
hay giôùi haïn caàn coù theo quy taéc ñaïo ñöùc neàn taûng,
thì hoï ñaõ bò raøng buoäc bôûi nhöõng ñam meâ quaù trôùn,
vaø hoï ñaõ laø noâ leä thöïc söï cho nhöõng thoùi hö taät xaáu
cuûa chính mình.
Töï do thaät söï laø moät quyeàn caên baûn, nhöng noùi theo
kieåu ví von cuûa Gandi, doøng soâng Haèng cuûa quyeàn lôïi
baét nguoàn töø ñænh nuùi cao Hymalaya cuûa traùch nhieäm.
Chuùng ta seõ maõi maõi sôû höõu söï töï do baát chính vaø giaû
taïo neáu queân ñi raèng traùch nhieäm luoân laø ñieàu gaén
vôùi ñoâi caùnh töï do. Ñoù laø söï caân baèng caàn thieát ñeå
con ngöôøi ta coù theå ñöùng vöõng treân maët ñaát vaø laáy ñaø
tröôùc khi bay leân cao cuøng vôùi nhöõng khaùt voïng chaân
chính cuûa mình vaäy.
töï do
Baøi vieát: AN PHONG,SDB
“TÖÏ DO KHOÂNG LAØ GÌ KHAÙC NGOAØI CÔ HOÄI TRÔÛ
NEÂN TOÁT ÑEÏP HÔN” – Albert Camus
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 15beänh tröôùc. Phoøng sinh vieân ôû tuoát treân saân thöôïng
beänh vieän, ñeå xuoáng phoøng caáp cöùu ôû taàng treät phaûi
ñi qua raát nhieàu daõy haønh lang. Moïi ngöôøi coøn ñang
say giaác neân caùc daõy haønh lang thaät vaéng veû, chæ
mình Linh raûo böôùc, gioù thaùng 11 se se laïnh baát
chôït laøm Linh ruøng mình. Linh vaãn nhôù lôøi maáy anh
chò khoùa treân hay huø doïa ñaøn em: “ÔÛ beänh vieän Saûn
coù nhieàu ma treû em laém ñoù nha!”.
Phoøng caáp cöùu ñaõ vaõn beänh nhaân, hai chò ñieàu döôõng
nhaän beänh ñang guïc nguû treân baøn. Linh kheõ böôùc
vaøo beân trong. Khoâng gian yeân aéng, chæ nghe tieáng
tít...tít... ñeàu ñaën cuûa nhöõng chieác maùy ño töï ñoäng.
“Coù leõ giôø naøy beänh nhaân coøn ñang nguû!”, thoaùng
nghó vaäy, Linh ñeán thaúng phoøng hoà sô, ñònh xem sô
qua hoà sô beänh aùn cuûa töøng ngöôøi. Vöøa ngoài xuoáng
baøn, theo thoùi quen, Linh nhìn vaøo phoøng beänh nhaân
naèm thoâng qua taám kính chaén giöõa hai phoøng. Ñaûo
maét moät löôït, caùc saûn phuï ñeàu ñang yeân giaác, boãng
aùnh maét Linh döøng laïi nôi chieác giöôøng saùt cöûa soå,
R eng...Reng...Reng...
Tieáng chuoâng ñieän thoaïi baùo thöùc inh oûi luùc
5 giôø. Vôùi tay taét chuoâng, Linh voäi vaøng baät
daäy, roùn reùn ñeå khoâng laøm coâ baïn tænh giaác. Trong ñôøi
sinh vieân ñi tröïc töø 4 naêm nay, laàn ñaàu tieân Linh vaø
coâ baïn nguû say nhö vaäy. Ñeâm hoâm qua ñuùng laø moät
ñeâm “kinh hoaøng”, caû 9 phoøng sanh ñeàu coù saûn phuï.
Linh vaø baïn tuùi buïi phuï caùc chò nöõ hoä sinh ñôõ sanh,
caét roán, may taàng sinh moân, taém beù...vaø coù caû hai ca
sanh moå vì em beù quaù to maø meï laïi bò kieät söùc. Ñöùng
phuï moå maø maét Linh chæ muoán nhaém nghieàn laïi. Gaàn
3 giôø saùng, caû hai môùi thaát theåu leân phoøng sinh vieân
roài laên ra nguû.
Veä sinh caù nhaân nhanh goïn, Linh khoaùc chieác aùo
blouse, ñeo baûng teân vaø voäi vaõ xuoáng phoøng caáp cöùu.
Saùng nay, luùc 7 giôø baùc só Tröôûng khoa seõ ñi thaêm
töøng giöôøng beänh, Linh khoâng muoán mình trong tình
traïng ngô ngaùc tröôùc beänh tình cuûa hoï, neân ñeán thaêm
chuyeän
KHOÙ
QUEÂN
CON NGÖÔØI SEÕ NHEÏ NHOÕM VAØ VUI VEÛ KHI DOÀN HEÁT SÖÙC VAØO
COÂNG VIEÄC VAØ NOÃ LÖÏC HEÁT MÌNH; NHÖNG ÑIEÀU ANH TA ÑAÕ NOÙI
HAY ÑAÕ LAØM, SEÕ KHOÂNG CHO ANH TA SÖÏ YEÂN BÌNH.
Aralph Waldo Emerson
Baøi vieát: THANH HUYEÀN
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 16moät coâ gaùi treû ngoài co ro treân giöôøng beänh, maét doõi ra
ngoaøi. Linh chæ thaáy ñöôïc phía ñaèng löng. Bôø vai thon
nhoû aáy döôøng nhö run leân töøng chaëp. Ñaët hoà sô xuoáng
baøn, Linh böôùc qua phoøng beänh.
- Em chaøo chò! Em coù theå giuùp gì cho chò khoâng?
Coâ gaùi quay laïi nhìn Linh, ñoâi maét coøn ngaán nöôùc. Coâ
gaùi côõ taàm tuoåi Linh hoaëc nhoû hôn, thaân hình ñaày ñaën
vaø khuoân maët töøng traûi. Nöôùc da xanh xao, ñoâi maét
quaàng thaâm, daáu hieäu cuûa nhieàu ñeâm maát nguû. Lau
voäi doøng nöôùc maét treân maù, coâ gaùi nhìn Linh kheõ laéc
ñaàu. Theo kinh nghieäm, Linh traán an:
- Daï, em laø sinh vieân. Chò coù theå cho em hoûi moät
chuùt veà tình traïng beänh cuûa chò ñöôïc khoâng?
Coâ gaùi cuùi ñaàu leân tieáng traû lôøi, gioïng traàm, aám nhöng
yeáu ôùt:
- Ñöøng goïi em laø chò, vì em nhoû tuoåi hôn chò maø!
Chò cöù hoûi nhöõng gì chò muoán...
- ÖØ, em teân gì? Em bao nhieâu tuoåi roài?
- Em teân Traàn Baûo Ngaân, 19 tuoåi
- Ngaân coøn ñi hoïc hay ñaõ ñi laøm?
Ngaân traû lôøi: “Daï. Em ñi laøm roài chò”. AÙnh maét Ngaân
laïi xa xaêm nhìn voâ hoàn qua cöûa soå, vaãn tö theá ngoài oâm
laáy ñaàu goái nhö muoán giaáu mình vaøo caùi voû oác. Thaáy
Ngaân coù veû thu mình, Linh cuõng haïn cheá nhöõng caâu
hoûi thöøa. Linh hoûi lyù do ñöa Ngaân ñeán beänh vieän, dieãn
tieán cuûa beänh...taát caû nhöõng ñieàu caàn thieát cho vieäc
chaån ñoaùn beänh cuûa mình. Sau moät luùc noùi chuyeän,
Ngaân ñôõ caêng thaúng vaø côûi môû hôn. Em baét ñaàu
ngoài höôùng thaúng veà phía Linh, ñoâi maét ñen laùy deã
thöông. Thi thoaûng nhöõng caâu ñuøa dí doûm cuûa Linh
laøm em nhoeûn mieäng cöôøi, nuï cöôøi tuy coù phaàn meät
moûi nhöng coù thaàn saéc hôn.
Sau khi hoûi vaø khaùm toång theå xong, Linh ñöùng ghi
chuù laïi vaøi yù chính vaøo soå tay, baát chôït Ngaân naém hôø
coå tay Linh, kheõ hoûi: “Chò ôi, tình traïng cuûa em laø phaûi
moå, ñuùng khoâng?”.
- Sao em laïi hoûi chò nhö vaäy? Baùc só ñieàu trò ñaõ noùi
gì vôùi em chöa?
- Daï hoài toái coâ baùc só ñeán khaùm, noùi laø em bò thai
ngoaøi töû cung gì ñoù, noùi phaûi moå caét moät beân
voøi tröùng, maø em cuõng khoâng raønh. Em sôï, neân
khoâng daùm hoûi laïi.
- ÖØ, theo nhö nhöõng gì chò hoûi vaø khaùm beänh, chò
cuõng chaån ñoaùn gioáng nhö baùc só khaùm cho em.
Coøn chuyeän moå hay khoâng, caùi ñoù caàn coi laïi hoà
sô vaø keát quaû sieâu aâm nöõa! – Linh traû lôøi
Ngaân coù veû lo laéng, em naém chaët tay Linh hôn: “Vaäy
neáu em moå vaø caét moät beân nhö baùc só noùi, em coù theå
coù con ñöôïc nöõa khoâng chò?”.
- Neáu coøn moät beân, em vaãn coù theå coù con bình
thöôøng! Em ñöøng quaù lo laéng, seõ aûnh
höôûng ñeán söùc khoûe cuûa em ñoù Ngaân!
Em chòu khoù tónh döôõng ñi
Laëng ñi moät chuùt, thaáy Ngaân xuoáng tinh thaàn, Linh
caûm thaáy coù vaán ñeà neân teá nhò hoûi doø: “Ngöôøi nhaø em
coù ai ôû ñaây khoâng?”.
Coù leõ tôùi luùc naøy ñaây, Ngaân môùi giaûi toûa heát noãi loøng
cuûa mình: “Baïn cuøng xöôûng laøm ñöa em vaøo beänh
vieän... Nhaø em ôû Quaûng Nam, em vaøo thaønh phoá Saøi
goøn ñeå tìm vieäc laøm, maø thaät ra laø vì muoán troán ñi
cuøng ngöôøi yeâu...! Anh aáy ngöôøi cuøng queâ, gia ñình
anh khoâng ñaøng hoaøng laém neân ba meï em khoâng
ñoàng yù, nhöng em raát yeâu anh aáy... Anh aáy vaøo Saøi
goøn laäp nghieäp, em troán vaøo Nam theo, tuïi em soáng
cuøng vôùi nhau nhö vôï choàng ñöôïc hôn 1 naêm nay roài.
Em muoán coù con vôùi anh aáy ñeå mang ba meï phaûi
ñoàng yù. Tuïi em khoâng söû duïng bieän phaùp traùnh thai
gì heát. Hoâm vöøa roài thöû que, thaáy 2 vaïch, em möøng
laém, vaäy maø ñöôïc côõ 2 tuaàn laø thaáy ra maùu, em lo quaù
neân môùi ñi khaùm, roài moïi chuyeän laïi nhö vaày! Baùc só
noùi em seõ khoâng theå giöõ ñöôïc caùi thai, maø coøn phaûi
caét 1 beân voøi tröùng nöõa. Nhöng ñieàu em khoâng ngôø
hôn laø em khoâng theå lieân laïc ñöôïc vôùi ngöôøi yeâu cuûa
em. Coù phaûi anh aáy thaát voïng veà em, hay laø anh aáy
chæ lôïi duïng em? Em khoâng bieát nöõa. Em khoâng daùm
lieân laïc vôùi gia ñình. Em... em hoaøn toaøn tuyeät voïng...
chò ôi...hu...hu...”
Linh voã nheï leân ñoâi vai ñang run leân baàn baät cuûa
Ngaân... Boãng thaáy thöông em quaù. Chæ vaøi thaùng
tröôùc, coù leõ em laø ngöôøi raát haïnh phuùc, nhöng giôø
ñaây, em trôû thaønh ngöôøi baát haïnh. Khoaûng caùch giöõa
haïnh phuùc vaø baát haïnh chæ laø moät choïn löïa sai laàm.
Nhìn vaøo ñoâi maét em, Linh kheõ noùi: “Haõy noùi thaät moïi
chuyeän vôùi ba meï em ñi, ba meï naøo cuõng thöông con
em aï! Nhö chò noùi, em vaãn seõ coù theå laøm meï sau naøy
maø, maïnh meõ leân em! Rieâng baïn trai em, em ñöøng
tieác. Moät ngöôøi khoâng coù traùch nhieäm nhö vaäy khoâng
ñaùng cho em ñaâu. Em coøn treû, haõy laøm laïi moïi thöù.
Coá leân Ngaân aø!”
Ngaân baàn thaàn moät laùt, vaãn nhöõng gioït nöôùc maét laên
treân maù, roài em gaät ñaàu: “Em caûm ôn chò...coù leõ em
neân laøm nhö vaäy...!”
Böôùc ra khoûi phoøng, Linh boãng thaáy naëng tróu nhöõng
suy tö. Khao khaùt ñöôïc töï do yeâu heát mình, vaäy maø
em phaûi laõnh nhaän haäu quaû chaúng ñaùng mong. Töông
lai em seõ nhö theá naøo. Coù theå em ñöôïc chaáp nhaän,
nhöng coù moät ñieàu chaéc chaén, ñaây seõ laø moät noãi ñau,
veát haèn taâm lyù maø coù leõ suoát cuoäc ñôøi naøy, em seõ
khoâng theå naøo queân ñöôïc!
Böôùc laïi vaøo phoøng xem hoà sô, Linh giôû beänh aùn
giöôøng 10, Beänh nhaân Traàn Baûo Ngaân, 19 tuoåi
Phieáu ñieàu trò cuûa baùc só ghi: “Moät thai soáng 7 tuaàn
trong eo voøi beân (P), doïa vôõ, xuaát huyeát nhieàu”.
Chæ ñònh ñieàu trò: “Moå noäi soi caét voøi tröùng beân (P)”...
TRANG BAÏN TREÛ
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 17NGÖÔØI TA KHOÂNG ÑÖÔÏC TRAÛ LÖÔNG
VÌ MÌNH COÙ ÑAÀU VAØ TAY CHAÂN, MAØ
VÌ BIEÁT SÖÛ DUÏNG CHUÙNG.
Elbert Hubbard
Baøi Vieát: SA MAÏC XANH
giuùp treû
soáng
CHUÛ ÑEÀ: LÒCH THIEÄP TAÏI TRÖÔØNG HOÏC
G ia ñình laø tröôøng hoïc, nôi treû em ñöôïc ñoùn nhaän bôûi cha meï
vaø caùc anh chò em. Cha meï laø thaày coâ, vaø anh chò em ñoùng vai
troø nhö caùc baïn ñoàng moân. Baøi hoïc töø gia ñình khoâng mang
tính tröôøng lôùp, baøi baûn nhöng giuùp ñöùa treû tieáp nhaän baøi hoïc laøm
ngöôøi caùch töï nhieân, nhö hôi thôû.
Tröôøng hoïc laø ngoâi nhaø thöù hai cuûa treû, ñeå nhöõng gì em tieáp nhaän töø
gia ñình giôø ñaây ñöôïc môû roäng hôn, phong phuù hôn, khoa hoïc hôn.
Töø ngoâi tröôøng gia ñình, böôùc vaøo ngoâi tröôøng xaõ hoäi, caùc treû thaät bôõ
ngôõ. Cha meï caàn hieåu vaø giuùp con ñi vaøo ngoâi tröôøng lôùn vôùi söï höng
phaán vaø thích thuù. Muoán theá, xin gôïi yù cho phuï huynh veà moät vaøi löu
yù trong vieäc giuùp treû chuaån bò caùc taâm theá vaø kyõ naêng sau.
THAÄT LAØ VUI KHI GAËP LAÏI BAÏN BEØ!
Khi ñöa beù ñeán tröôøng, haõy nhaéc em vui veû chaøo
- Cha meï hay oâng baø ñöa em ñeán tröôøng
- Thaøy coâ ñoùn em ôû coång tröôøng hay caùc thaày coâ daïy lôùp.
- Caùc baïn laø nhöõng ngöôøi cuøng hoïc vôùi em.
SOÁNG VUI CUØNG VÔÙI BAÏN BEØ TAÏI TRÖÔØNG
Ñeå em coù theå hoøa vôùi caùc baïn khaùc vaø hoïc toát, caùc phuï
huynh vaø thaày coâ caàn daäy em hoïc bieát kính troïng ngöôøi khaùc
vaø bieát giöõ gìn ñoà duøng hoïc taäp.
1. Em toân troïng ngöôøi khaùc khi...
- Em laéng nghe baïn mình noùi.
lòch
thieäp
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 18TRANG GIAÙO DUÏC
- Em thöïc hieän nhöõng gì thaày coâ noùi chöù khoâng
phaûi laøm nhöõng gì em thích.
- Em bieát an uûi khi baïn gaëp ñieàu khoâng may.
- Trong khi chôi chung em bieát chôø ñôïi ñeán löôït
mình.
- Lau saïch saøn, hay baøn gheá khi em lôõ ñoå nöôùc
uoáng ra.
- Chæ noùi sau khi thaày coâ ñaõ keát thuùc.
- Bieát laøm chuû gioïng noùi, lôøi noùi, caûm xuùc thay
vì heùt leân, ñaùnh ñaám, hay giöït toùc, caøo caáu.
- Bieát giöït nöôùc sau khi ñi veä sinh.
- Giöõ gìn veä sinh chung, khoâng xaû raùc, khaïc
nhoå.
- Bieát chia seû ñoà aên thöùc uoáng vôùi nhöõng baïn
khoâng coù.
2. Em laøm gì ñeå chaêm soùc ñoà duøng hoïc
taäp cuûa em?
- Chuù yù ñeå khoâng giöït maïnh cöûa lôùp, hoaëc
duøng chaân ñaïp tung cöûa aàm moät caùi, nhöng
nheï nhaøng duøng tay môû caùnh cöûa vaø caån
thaän choát laïi vôùi moùc cöûa.
- Lôùp hoïc em caàn saïch seõ, vì theá, em khoâng
vieát ngueäch ngoaïc, boâi baån treân baøn hay gheá,
hay treân töôøng lôùp hoïc.
- Khoâng neùm buùt, vì coù theå laøm buùt bò hö vaø ñoâi
khi gaây thöông tích cho caùc baïn.
- Khi veà hoïc, em boû taäp leân keä saùch cho thöù töï,
ngaên naép.
- Em bao taäp vôû goïn gaøng, khoâng bao giôø töï
tieän xeù taäp ñeå laøm baøi kieåm tra hay gaáp taàu
thuyeàn, maùy bay.
- Ñeå buùt, thöôùc, taåy goïn gaøng trong hoäp buùt,
chöù khoâng vaát loän xoän. Nhö theá em seõ khoâng
sôï bò maát hay bò hö haïi.
- Moãi buoåi toái, em saép xeáp caëp saùch chuaån bò
cho buoåi hoïc ngaøy hoâm sau. Em kieåm tra taäp
vôû theo nhö thôøi khoùa bieåu yeâu caàu. Nhôù xem
laïi buùt vieát, giaáy kieåm tra.
Quyù phuï huynh thaân meán,
Nhöõng baøi taäp döôøng nhö raát ñôn sô naøy ñoái vôùi
ngöôøi lôùn, nhöng thöïc söï laïi raát ‘to lôùn’ ñoái vôùi treû
em. Nhöõng ñieàu maø phuï huynh nghó raèng taát nhieân
treû phaûi bieát, laïi chæ ñöôïc hình thaønh khi ñöùa treû
ñöôïc daäy vaø ñöôïc ñoàng haønh trôû thaønh thoùi quen.
Vì theá, ñöøng coi nheï chuyeän nhoû, nhöng haõy chaêm
chuù luyeän taäp cho con caùi nhöõng thoùi quen toát, nhö
Samuel Smiles ñaõ phaùt bieåu: “Gieo suy nghó, gaët
haønh ñoäng. Gieo haønh ñoäng, gaët thoùi quen. Gieo
thoùi quen, gaët tính caùch; Gieo tính caùch, gaët soá
phaän”.
K hi toâi ñang ñi daïo trong khu vöôøn roäng cuûa beänh vieän taâm thaàn, baát chôït toâi baét gaëp moät thanh nieân
vôùi veû suy tö saâu laéng. Anh ta ñang ñoïc moät cuoán saùch veà trieát hoïc.
Thaùi ñoä cuûa anh, vaø veû trí thöùc hieàn laønh cuûa anh noåi baät so vôùi nhöõng ngöôøi ñang ñöôïc ñieàu trò taïi ñaây.
Toâi ngoài xuoáng caïnh anh vaø hoûi: “Anh baïn, toâi nghó raèng anh ñaõ laàm choã khi vaøo nôi naøy, coù phaûi khoâng?
Anh laøm gì ôû ñaây?”.
Anh ta nhìn toâi, ngaïc nhieân. Nhöng khi nhaän ra toâi khoâng phaûi laø moät baùc só, anh ta traû lôøi: “OÀ chuyeän
khaù laø ñôn giaûn. Cha toâi laø moät luaät sö neân oâng muoán toâi cuõng trôû thaønh luaät sö gioáng nhö oâng. Caäu cuûa
toâi laø chuû moät chuoãi sieâu thò, oâng aáy mong toâi seõ theo nghieäp cuûa oâng. Meï toâi muoán toâi trôû thaønh moät
ngöôøi ñaùng yeâu nhö ngöôøi cha cuûa meï toâi, coøn em gaùi toâi luùc naøo cuõng ñem choàng coâ ta nhö moät maãu
möïc cuûa söï thaønh coâng cho toâi. Anh trai laïi muoán toâi trôû thaønh vaän ñoäng vieân theå hình gioáng nhö anh.
ÔÛ tröôøng toâi cuõng khoâng hôn gì. Giaùo sö daäy ñaøn piano, anh vaên ñeàu nghó raèng toâi seõ coù töông lai saùng
laïn neáu ñi theo caùc ngaønh chuyeân nhö theá.
Chaúng ai nhìn toâi nhö moät con ngöôøi, maø döôøng nhö moãi ngöôøi ñang coá tìm kieám nôi toâi chieác göông
soi boùng hoï. Bôûi theá toâi phaûi giaû beänh ñeå ñöôïc ôû trong döôõng ñöôøng naøy. Ít nhaát thì ôû ñaây toâi coù theå trôû
neân chính mình”.
NGÖÔØI ÑIEÂN
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 19Baøi vieát:
NGOÏC ÑÖÙC, SDB
NGÖÔØI NGHEÄ SÓ CHAÚNG LAØ GÌ NEÁU THIEÁU TAØI
NAÊNG, NHÖNG TAØI NAÊNG CHAÚNG LAØ GÌ NEÁU
KHOÂNG COÙ LAO ÑOÄNG.
Emile Zola
TÖÏ DO
CUÛA
NGÖÔØI TREÛ
nhaän ñònh rieâng. Nhôø ñoù, chuùng ta hieåu hôn quan
nieäm veà töï do cuûa caùc baïn treû vaø nhöõng gì caàn phaûi
laøm ñeå caùc baïn coù ñöôïc moät quan nieäm töï do ñuùng
ñaén.
Töï do laø gì?
Caùc baïn treû ngaøy nay coù nhieàu quan nieäm khaùc nhau
veà töï do. Toâi ñaõ thöïc hieän moät cuoäc khaûo saùt yù kieán
vôùi söï tham gia cuûa 30 baïn sinh vieân theá heä 9x 1 .
Vaø 20 baïn ñaõ ñöa ra moät ñònh nghóa chung maø toâi
toùm goïn laïi nhö sau: töï do laø töï mình quyeát ñònh veà
baát cöù vieäc gì maø khoâng coù moät söï cöôõng cheá naøo
töø beân ngoaøi hay beân trong noäi taâm, hôn möôøi laêm
baïn ñaõ theâm vaøo vieäc phaûi chòu traùch nhieäm cuûa baûn
thaân vôùi nhöõng quyeát ñònh cuûa chính mình. Trong
ñoù, 10 baïn khaùc laïi ñöa ra moät ñònh nghóa khaùc veà töï
do: töï do laø töï mình quyeát ñònh nhöõng gì ñöôïc chính
trí oùc cuûa mình mang laïi qua nhöõng giaùc quan beân
ngoaøi. 5 trong soá 10 baïn naøy laïi keøm theo moät daáu
chæ cho thaáy coù söï hieän dieän cuûa töï do laø söï thanh
S uoát doøng lòch söû tö töôûng cuûa con ngöôøi töï
coå chí kim, töï do luoân laø moät ñeà taøi ñöôïc
baøn ñeán raát nhieàu caùch minh nhieân hay
maëc nhieân. Con ngöôøi luoân ñi tìm cho mình moät
caâu traû lôøi cho töï do cuûa chính mình giöõa moät vuõ
truï bao la vaø trong noäi taâm saâu thaúm cuûa mình.
Suoát moät ñôøi toâi cöù maûi mieát ñi
Ñi, ñi tìm loái vaéng cuûa rieâng toâi
Toâi tìm toâi giöõa khung trôøi roäng môû
Toâi hoûi ñôøi:”ÔÛ ñaâu coù töï do?”
Hôn ai heát, caùc baïn treû laø nhöõng ngöôøi haùo höùc vaø
mong muoán tìm thaáy ñöôïc töï do cuûa chính mình
nhaát. Theá nhöng, trong cuoäc tìm kieám aáy, khoâng
phaûi ai cuõng coù ñöôïc kho baùu. Cuõng coù nhieàu baïn
treû tìm ñöôïc moät quan nieäm ñuùng ñaén veà töï do.
Nhöng cuõng khoâng ít baïn laïi chæ tìm ñöôïc nhöõng
quan nieäm sai laàm.
Baøi vieát naøy xin ñöôïc pheùp trình baøy caû hai höôùng
quan nieäm veà töï do cuûa caùc baïn treû vaø moät vaøi
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 20thaûn cuûa taâm hoàn. Coù nhieàu baïn treû laïi chæ ñònh nghóa
ñôn giaûn: “töï do laø töï mình quyeát ñònh laøm ñieàu mình
thích, thích ñieàu mình laøm” qua caâu hoûi maø toâi ñöa ra
treân maïng Facebook. Nhö theá, caùc baïn treû ñeàu coù cho
mình moät ñònh nghóa rieâng veà töï do ñeå suy tö, hoïc taäp,
laøm vieäc vaø soáng.
Noùi vaø soáng ñeå theå hieän söï töï do
Caùc baïn treû ngaøy nay khoâng phaûi chæ bieát suy nghó maø
coøn bieát noùi vaø soáng ñeå theå hieän söï töï do cuûa mình.
Moät baïn treû vieát: “Chuùng toâi phaûi ñònh nghóa laïi nhöõng
gì ñaõ ñöôïc nhoài nheùt, vôõ moäng nhaän ra söï trô traùo giaû
doái. Chæ coù phuû nhaän maø khoâng bieát caùch khaúng ñònh,
chuùng toâi phaûi töï tìm ñöôøng cho mình, ñi laïc laø chuyeän
taát nhieân” 2 . Caùc baïn treû ngaøy nay muoán duøng söï töï do
ñeå tìm cho chính mình moät ñònh nghóa rieâng khaùc vôùi
nhöõng ñieàu mình ñaõ ñöôïc hoïc baèng haønh ñoäng hôn laø
suy nghó vaø lôøi noùi.
Moät baïn treû 9x taâm söï: “Chuùng toâi lôùn leân, vaø haõy
nhìn xem chuùng toâi ñaõ ñem laïi cho chuùng toâi ñieàu gì:
8x sex tröôùc hoân nhaân vaø chuùng toâi coâng khai ñieàu ñoù;
8x chôi thuoác vaø chuùng toâi laø ngöôøi ñaõ ñöa chuû ñeà naøy
leân maët baùo thöôøng xuyeân; 8x loä haøng vaø chuùng toâi
bieán noù thaønh chuyeän bình thöôøng. 9x ñaõ laøm moïi thöù
teä hôn, hay ñuùng ra laø chuùng toâi ñaõ phôi baøy moïi thöù
nhö noù voán laø? Boä maët haøo nhoaùng boùng loän cuûa moùn
haøng ‘vaên minh’ ñaõ ñöôïc chuùng toâi hoàn nhieân phôi ra,
duø coá yù hay voâ tình, baèng taát caû töï troïng vaø lieâm sæ” 3 .
Ngöôøi treû ñaâu chæ ñöôïc bieát ñeán vôùi nhöõng “bom taán
Xì-caêng-ñan” treân maët baùo nhöng coøn laø nhöõng ngöôøi
bieát söû duïng töï do ñeå laøm ñieàu toát vaø phuø hôïp vôùi xaõ
hoäi. Trong 30 baïn maø toâi ñaõ khaûo saùt yù kieán, coù 10 baïn
ñeà nghò theâm: töï do phaûi laø vieäc quyeát ñònh cuûa baûn
thaân phuø hôïp vôùi traät töï xaõ hoäi vaø vaên hoùa. Nhöõng caâu
chuyeän veà caùc baïn treû taät nguyeàn, coù hoaøn caûnh khoù
khaên vöôït leân treân hoaøn caûnh soáng hieän taïi ñeå “hoïc
taäp toát, lao ñoäng toát” laø nhöõng daáu chöùng cho thaáy
cuõng vaãn coù nhöõng quan nieäm ñuùng ñaén veà töï do cuûa
caùc baïn treû 4 . Duø khoâng noùi nhöng nhöõng gì hoï laøm
minh chöùng cho chuùng ta thaáy moät quan nieäm ñuùng
ñaén veà töï do laø vöôït thoaùt nhöõng khoù khaên ñeå vöôn tôùi
ñieàu toát ñeïp, ñuùng ñaén vaø hôïp lyù.
Nghó gì tröôùc quan nieäm töï do cuûa giôùi treû
Döôøng nhö caùc baïn treû ngaøy nay ñang thieáu moät söï
hieåu bieát ñuùng ñaén ñeå nghó vaø soáng töï do thöïc söï. Hoï
noùi hay nhöng laïi thieáu moät söï ñaøo saâu nghieâm tuùc
vaø moät söï suy tö chín chaén veà töï do cuûa chính mình.
Döôøng nhö töï do cuûa hoï vaãn coøn bò ñeø neùn bôûi moät ñôøi
soáng may maén, nhöõng aùp löïc xaõ hoäi, nhöõng caûm xuùc
cuûa baûn thaân, nhöõng luaät leä vaø nhu caàu cuûa chính hoï 5 .
Coù theå hoï nhaän ra ñöôïc moät vaøi khía caïnh cuûa nhöõng
maïng löôùi raøng buoäc söï töï do nhöng hoï laïi khoâng bieát
nhöõng khaû theå cuûa töï do ñeå vöôït thoaùt khoûi noù. Ngay
caû vôùi 30 baïn toâi khaûo saùt laø nhöõng sinh vieân coâng
giaùo, toâi vaãn khoâng thaáy caùc baïn ñeà caäp ñeán nhöõng
quan nieäm veà töï do tuyeät ñoái quy höôùng veà Thieân
Chuùa hay laø söï töï do loaïi boû khoûi nhöõng baûn naêng
laøm ñieàu xaáu ñeå chæ höôùng thieän thì khoâng ñöôïc ñeà
caäp ñeán. Coù leõ quan nieäm töï do ñuùng ñaén cuûa Kitoâ
giaùo vaãn chöa taùc ñoäng nhieàu ñeán caùc baïn treû keå caùc
caùc baïn treû coâng giaùo.
Tröôùc thöïc traïng nhö theá, thieát nghó nhöõng ngöôøi lôùn
caàn phaûi suy tö ñeå tìm ra moät phöông phaùp thích hôïp
haàu giuùp caùc baïn coù theå khaùm phaù ra töï do ñích thöïc
vaø nhöõng gì ñang laø raøo caûn cho söï töï do cuûa caùc
baïn. Bôûi leõ “Con ngöôøi töï taïo mình thaønh ngöôøi qua
söï löïa choïn cuûa mình nhöng cuõng khoâng theå laøm gì
khaùc hôn laø moät con ngöôøi” 6 . Vaäy maø laém khi caùc
baïn döïa vaøo töï do ñeå ñi quaù trôùn, vaø roài khoâng coøn laø
ngöôøi nöõa trong nhöõng haønh vi cuûa caùc baïn 7 . Khoâng
ai coù theå töï trôû thaønh con ngöôøi thöïc söï neáu khoâng coù
söï giaùo duïc cuûa xaõ hoäi vaø gia ñình; vaø töï do quaù trôùn
chæ ñöa con ngöôøi ñeán choã vaät hoùa chính mình hôn laø
töï mình nhaân baûn hoùa.
Thay lôøi keát
Qua nhöõng quan nieäm vaø loái soáng “coù ñuùng coù sai”
veà töï do cuûa giôùi treû ngaøy nay vaø nhöõng nhaän ñònh
treân, toâi hy voïng chuùng ta bieát quan taâm hôn nöõa
ñeán caùc baïn treû ñang ôû trong giai ñoaïn ñònh hình cho
mình moät loái soáng. Vì “Khi ngöôøi ta treû, hay treû ñang
ôû giai ñoaïn môùi taäp laøm ngöôøi lôùn, ai cuõng muoán thöû
nghieäm nhöõng caùi môùi trong caùch soáng, aên maëc” 8 .
Thieát nghó: caùc baïn treû caàn bieát bao söï ñoàng haønh
cuûa ngöôøi lôùn ñeå söûa laïi nhöõng quan nieäm sai laàm
vaø theâm xaùc tín vaøo nhöõng quan nieäm töï do ñuùng
ñaén. Caàn bieát bao nhöõng ngöôøi lôùn bieát vöôn ñeán töï
do thöïc söï ñoàng thôøi daán thaân cho moät söï ñònh hình
ñuùng ñaén quan nieäm veà töï do cuûa giôùi treû nhö lôøi
Chuùa môøi goïi: “Anh em ñaõ ñöôïc keâu goïi ñeå ñöôïc
höôûng töï do, vaäy chôù duøng töï do maø laøm toâi xaùc thòt,
nhöng haõy laáy loøng meán maø phuïc vuï nhau” (Gl 5,
13).
---------
1. Baûng khaûo saùt quan nieäm töï do vaø tình yeâu taïi Ñaø Laït.
2. Rio Lam - Laâm Vò Quaân, “9x - nhöõng ñöùa con thaønh thò”, Tuoåi
Treû Cuoái Tuaàn, soá 45, ngaøy 24.11.2013, tr. 18.
3. Rio Lam - Laâm Vò Quaân, “9x - nhöõng ñöùa con thaønh thò”, tr. 18.
4. Loaït baøi veà nhöõng taám göông vöôït khoù hoïc gioûi cuûa trang web:
www.giaoduc.com.vn, truy caäp ngaøy 24.04.2014.
5. x. Michael D. Moga, What make man truly human [baûn dòch
cuûa Lm. Leâ Ñình Trò, Ñieàu gì laøm cho con ngöôøi thöïc söï laø
ngöôøi], Nxb. Phöông Ñoâng, aán baûn naêm 2014, trang 60 - 69.
6. Roger Vernaux, Philosophie de L’homme [baûn dòch cuûa Lm.
Pheâroâ Huyønh Vaên Hai], ÑCV Thaùnh Giuse, Tp. HCM 2012, tr.
221.
7. x. Chi Mai, Caàn toøa aùn rieâng cho toäi phaïm vò thaønh nieân, Tuoåi
Treû Cuoái Tuaàn, soá ra ngaøy 12. 01.2014, trang 12.
8. Baûo Nhi, Sau côn thöû nghieäm, Tuoåi Treû Cuoái Tuaàn, soá ra ngaøy
18 - 03 - 2012, trang 19.
TRANG GIAÙO DUÏC
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 21“Con boû ñi maáy ngaøy roài?”
“Thöa coâ ba ngaøy”.
“Coù leõ ba ngaøy vöøa roài khaù daøi vôùi con, coù phaûi
khoâng?”
“Chaúng coù gì laø daøi coâ aø. Con ñi ba ngaøy, nhöng
con ôû nhaø cuõng chaúng khaùc gì ñi. Ñi theá naøy coøn
thoaûi maùi hôn!”
“OÀ, vaäy maø coâ khoâng bieát. Nhöng con coù theå
cho coâ bieát con thoaûi maùi laøm sao khoâng?”
“Thì khoâng bò ai leân lôùp. Khoâng bò ñem ra so
saùnh. Khoâng bò baét phaûi theá naøy theá noï. Khoâng
bò böïc mình...”
“Sao con laïi böïc mình. Ai laøm con böïc mình?”
“Con hoûi coâ nheù. Coâ coù böïc mình khoâng khi moïi
yù kieán, lôøi noùi cuûa coâ ñeàu bò xem nhö con nít, nhö
khoâng ñaùng giaù.. Con lôùn roài, con coù suy nghó
cuûa con. Con laøm thì con chòu”.
“Theá aø! Vaäy vieäc boû ñi cuûa con theá naøy ba meï
coù bieát khoâng?”
“B..i..eá...t...” – Em daøi gioïng.
“UÛa, bieát maø ba meï em khoâng coù phaûn öùng gì
sao?
“Con coù noùi raèng con seõ ñi, nhöng ba meï con
khoâng tin. OÅng baû khoâng tin con daùm boû ñi”.
“Vaäy aø? Baây giôø coâ muoán con cho coâ bieát lyù do
con goïi ñieän cho coâ luùc naøy, ñöôïc khoâng?”
“AØ... Con goïi ñieän cho coâ vì coâ laéng nghe con...”
Theá ñaáy, caâu chuyeän cuûa toâi vaø em vaãn coøn tieáp tuïc
vaø “laéng nghe” laø maáu choát vaán ñeà maø toâi khaùm
phaù ra trong noãi baát maõn cuûa em.
Toâi khaùm phaù ra em caûm thaáy khoâng ai laéng nghe
mình. Maø quan troïng hôn, em cuõng khoâng bieát
laéng nghe chính em. Trong goùc ñoä giaùo duïc, toâi traân
troïng nhöõng caûm xuùc cuûa em, quan ñieåm cuûa em,
nhöng ñoàng thôøi toâi cuõng thaáy mình caàn phaûi höôùng
daãn em ñeå coù caûm xuùc ñuùng vaø quan ñieåm ñuùng.
Trong thöïc teá toâi ñaõ töøng chöùng kieán coù bao oâng boá
baø meï phaûi ñau khoå vì con caùi khoâng nghe, khoâng
hieåu mình. Beân caïnh ñoù, cuõng coù bao ñöùa treû khoå
sôû vì mình khoâng ñöôïc hieåu, khoâng ñöôïc laéng nghe.
Ñeå giaûi maõ cho nhöõng noãi buoàn chính ñaùng naøy, maø
toâi muoán chia seû vôùi quyù phuï huynh veà “ngheä thuaät
laéng nghe trong giaùo duïc”.
Nghe laø chaáp nhaän ñeå ngöôøi khaùc coù
maët trong cuoäc ñôøi mình
Cô sôû ñeå chuùng ta chaáp nhaän laéng nghe ngöôøi khaùc
ñoù laø vì hoï laø moät con ngöôøi ñoäc ñaùo, khaùc bieät vôùi
ta, nhöng laïi can heä ñeán chuùng ta. Theá nhöng nhieàu
khi phuï huynh laïi queân khuaáy ñieàu naøy. Ta chæ nhìn
con caùi nhö moät ñöùa con, maø khoâng nghó noù laø moät
con ngöôøi vôùi ñaày noãi baên khoaên raát rieâng, raát ñaùng
quan taâm. Cho neân, cha meï thöôøng noùi nhöõng caâu
ñaïi loaïi nhö: “Con cöù hay vôù vaån”, “Toaøn laø chuyeän
con nít”, “Con khoûi noùi, meï bieát roài. Con luùc naøo
cuõng theá”, “Boá coù maét con aï!...”.
Khi laéng nghe ngöôøi khaùc, thì coù nghóa laø ta chaáp
nhaän maát moät khoaûng thôøi gian trong quyõ thôøi gian
cuûa mình. Khi nghe chuyeän ngöôøi khaùc, ta chaáp
LAÉNG
NGHE TOÂI
AI DAÏY TOÂI BIEÁT
Baøi vieát: NHAÄT TAÂM
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 22nhaän ñem chuyeän ngöôøi khaùc theâm vaøo ñoáng vaán
ñeà voán phöùc taïp cuûa chuùng ta. Do vaäy, phaûi coù taám
loøng quaûng ñaïi hy sinh laém môùi bieát laéng nghe thaät
söï, theo chieàu saâu.
Nghe ñeå hieåu mình vaø ngöôøi khaùc
Laø ngöôøi ai cuõng muoán ñöôïc hieåu, ñöôïc ñoùn nhaän vaø
ñöôïc meán yeâu. Khi ñöôïc yeâu ta thaáy mình coù giaù trò
tröôùc maët ngöôøi khaùc. Khi ñöôïc ñaùnh giaù ta thaáy töï
tin hôn ñeå laøm baát cöù vieäc gì. Khoâng chæ laø taùc ñoäng ôû
beân ngoaøi phaán khích ta, nhöng caûm giaùc ñöôïc hieåu
seõ khôi daäy taän beân trong con ngöôøi ta khaû naêng thaáu
hieåu vaø thoâng caûm vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Vaø cuõng
vaäy, khi ñöôïc laéng nghe ta seõ coù khaû naêng laéng nghe
chính mình vaø ngöôøi khaùc. Laéng nghe, thaáu hieåu
laø nhöõng khaû naêng mang tính xaõ hoäi, ta khoâng theå
naøo hoïc moät mình, maø caàn coù ai ñoù daïy ta. Baøi hoïc
veà laéng nghe vaø thaáu hieåu khoâng caàn ñeán nhieàu lôøi
nhöng raát caàn ñeán nhöõng kinh nghieäm cuï theå, nhöõng
thaùi ñoä cuï theå trong töông quan haèng ngaøy.
Ta chaáp nhaän laø con ngöôøi, ai cuõng coù nhöõng caûm
xuùc buoàn vui, ngôõ ngaøng, noùng giaän... nhöng laøm theá
naøo ñeå taâm hoàn luoân bình an thanh thaûn giöõa nhöõng
soùng gioù cuûa caûm xuùc, thì ñoù laø caû moät ngheä thuaät
soáng, maø nhieàu nhaø taâm lyù khaúng ñònh: Con ngöôøi
hoïc ñeå laéng nghe vaø thaáu hieåu chính mình cuõng nhö
ngöôøi khaùc töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân thôøi thô aáu.
Loït loøng meï, em beù khoâng bieát noùi mình caàn gì, cuõng
khoâng bieát dieãn taû mình caûm thaáy gì. Ngoân ngöõ cuûa
em laø tieáng khoùc, khi haøi loøng thì nguû ngon, nhoeûn
mieäng cöôøi. Töø nhöõng daáu hieäu naøy maø nhöõng ngöôøi
chaêm soùc em tìm caùch ñaùp öùng nhöõng nhu caàu em
caàn. Thaáy mình ñöôïc ñaùp öùng nhöõng nhu caàu naøy, töï
nhieân trong em traøo leân caûm xuùc ñöôïc yeâu, ñöôïc laéng
nghe vaø thaáu hieåu. Baøi hoïc naøy em tieáp tuïc hoïc khi
lôùn leân, thoâng qua nhöõng caûm xuùc ñöôïc dieãn taû baèng
lôøi, vaø roài ñöôïc ngöôøi thaân ôû beân caïnh laéng nghe,
höôùng daãn.
Giaùo duïc khaû naêng bieát laéng nghe mình
vaø ngöôøi khaùc
1. Töø nhöõng gì con ngöôøi ñöôïc ñoùn nhaän, hoï baét
ñaàu kinh nghieäm ñeå hoïc caùch cho ñi.
Moät ñöùa treû ba tuoåi, raát yeâu vaø gaén boù vôùi meï. Meï
em thöôøng laéng nghe em vaø höôùng daãn em töøng ñieàu
nhoû, raát nhoû. Moät hoâm, em töø tröôøng maãu giaùo trôû veà
vôùi göông maët buoàn raàu. Ngöôøi meï dang roäng caùnh
tay ñoùn em, vôùi cung gioïng trìu meán meï hoûi: “Con
gaùi yeâu cuûa meï, laïi ñaây, con coù chuyeän gì buoàn phaûi
khoâng?”. Thôøi gian sau, khi gia ñình em coù chuyeän
buoàn, ngöôøi meï buoàn raàu khoâng noùi. Neùp mình sau
caùnh cöûa, em nhìn ngaém meï. Vöøa thaáy meï ñi vaøo,
ngay laäp töùc em chaïy tôùi, ñoâi tay dang roäng, mieäng
töôi cöôøi noùi: “Meï yeâu cuûa con, meï laïi ñaây, meï coù
chuyeän gì buoàn phaûi khoâng meï?”.
Baøi hoïc laéng nghe vaø thaáu hieåu cuûa ngöôøi meï trong
cuoäc soáng ñaõ aên saâu vaøo tieàm thöùc cuûa em, vaø trôû
thaønh loái öùng xöû. Chaéc chaén em cuõng beùn nhaäy vaø
tinh teá trong khaû naêng laéng nghe vaø thaáu hieåu ñoái
vôùi ngöôøi khaùc nhö theá.
2. Haõy taäp cho con nhöõng khoaûnh khaéc laéng nghe
baûn thaân mình
Ngöôøi treû coù nhöõng suy nghó cuûa em, coù theå chöa
chuaån, nhöng em ñoøi ñöôïc toân troïng vaø deã cho
mình laø ñuùng. Ñeå giuùp em coù caùi nhìn toaøn dieän vaø
ñuùng ñaén hôn, cha meï khoâng neân quaùt thaùo hay
ñoùng laïi yù kieán cuûa em, nhöng toát nhaát laø ñoái thoaïi
vôùi em.
Trong cuoäc ñoái thoaïi naøy, laéng nghe laø quan troïng.
Vì khi nghe em lyù luaän, cha meï hieåu ñöôïc logic
trong tö duy cuûa em, töø ñoù höôùng daãn em. Caùch
thöùc höõu hieäu ñeå trao ñoåi vôùi em laø ñaët caùc caâu hoûi
nhö: Chuyeän gì theá con?. Con ñaõ haønh ñoäng theá
naøo? Con caûm thaáy laøm sao? Theo con, caùch öùng
xöû ñoù ñaõ laø toát nhaát chöa? Coù giaûi phaùp naøo toát hôn
khoâng? Con coù laéng nghe caûm xuùc cuûa baïn/cha/
meï... khoâng. Theo con hoï caûm thaáy theá naøo?...
Ñoâi khi cha meï neân hoûi con caùi veà chính nhöõng vaán
ñeà cuûa gia ñình. Ñaët caâu hoûi vaø laéng nghe suy tö, yù
kieán vaø giaûi phaùp töø con caùi. Loái höôùng daãn naøy seõ
giuùp caùc treû mau tröôûng thaønh vaø chín chaén trong
cuoäc soáng. Coøn neáu caùc thanh thieáu nieân khoâng
caûm thaáy ñöôïc hieåu vaø ñöôïc laéng nghe trong gia
ñình, nôi giaùo xöù, nôi tröôøng hoïc, caùc em seõ ñi tìm
trong caùc moái töông quan xa xoâi treân internet, maø
chuùng ta khoâng kieåm soaùt ñöôïc. Neáu nhö nhöõng noãi
buoàn hay baát maõn khoâng theå kieàm cheá raát coù theå seõ
ñaåy caùc em ñeán choïn löïa röôïu bia, ma tuùy, côø baïc...
nhö caùch thöùc ñeå giaûi khuaây.
Caùc baäc cha meï vaø nhöõng nhaø giaùo
duïc chuùng ta caàn löu yù
Khi thaáy con em khoâng laéng nghe, chuùng ta ñöøng
voäi boû cuoäc. Haõy ñaët caâu hoûi treân caùch thöùc vaø thaùi
ñoä laéng nghe cuûa chuùng ta.
Nhieàu khi chuùng ta muoán kieåm soaùt hôn laø muoán
laéng nghe thöïc söï. Nhieàu khi ta chæ muoán nghe caùc
em noùi ñeán caûm xuùc tích cöïc, vaäy khi caùc em caûm
thaáy buoàn chaùn vaø muoán buoâng xuoâi, ñoù laø nhöõng
luùc caùc em deã gaëp nguy hieåm hôn caû thì caùc em tìm
ai ñeå chia seû???
Vaäy tröôùc tieân, chuùng ta haõy vun troàng khaû naêng
laéng nghe chính mình, suy tö vaø yù thöùc veà nhöõng
caûm xuùc ñang dieãn ra nôi chính chuùng ta. Bieát ñoùn
nhaän vaø goïi teân nhöõng gì tieâu cöïc nôi baûn thaân ñeå
coù theå bieát laéng nghe vaø thaáu hieåu ngöôøi khaùc.
TRANG GIAÙO DUÏC
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 23toâ laø ngöôøi baûo trôï cho noù. ÔÛ nhaø moät mình, Bu-ra-ti-noâ
gaëp con ‘Deá meøn bieát noùi’ ñaõ cö nguï ôû caên nhaø naøy
hôn moät traêm naêm. Böùc xuùc, con Deá meøn giaûng giaûi
cho noù nghe nhieàu ñieàu chí lyù veà leõ soáng, veà öùng xöû.
Nhö nhöõng thieáu nieân hö hoûng, con roái gaït phaét ñi vaø
nhaát quyeát boû qua nhöõng lôøi nhaøm tai aáy.
Thöïc ra, Deá meøn ñöôïc ví nhö tieáng löông taâm luoân
ñoàng haønh vôùi noù vaø nhaéc nhôû, nhöng Bu-ra-ti-noâ raát
gheùt con deá. Noù ñaõ töøng caàm buùa ñeå neän cheát ‘tieáng
löông taâm’ naøy. Vì sao noù khoâng thích Deá meøn? AØ, vì
Deá meøn noùi vôùi noù veà nhöõng leõ phaûi, caûnh tænh noù veà
loái soáng voâ traùch nhieäm vaø voâ vò, roài caû söï hôøi hôït caû tin
cuûa noù. Cuõng deã hieåu thoâi vì con roái Bu-ra-ti-noâ ñaõ leân
haún moät chöông trình soáng cho mình goàm aên, uoáng,
nguû, laõng du khaép nôi töø saùng sôùm ñeán chieàu toái, chaïy
ñuoåi theo caùc naøng böôùm, leo leân caây cao hoùng gioù vaø
baét nhöõng con chim non trong toå.
Trong caên phoøng vaéng laëng, thaèng ngöôøi goã Bu-ra-ti-
noâ buoàn baõ nguû guïc ôû loø söôûi vôùi caùi buïng roãng. Saùng
sôùm hoâm sau noù thöùc giaác vôùi ñoâi chaân ñaõ chaùy thaønh
than. Chính trong luùc ñau buoàn coâ ñôn aáy, Boá Giep-
peùt-toâ trôû veà, ñem laïi cho noù moät trôøi an uûi. Theá laø noù
tha hoà nhoõng nheõo. OÂng ñem ñoà aên saùng cho noù, söûa
laïi ñoâi chaân cho noù. OÂng coøn baùn ñi chieác aùo laïnh ñeå
mua cho noù moät cuoán saùch vôõ loøng. Tình thöông naøy
ñaõ laøm tan chaûy traùi tim moät thaèng ngöôøi goã. Noù quyeát
taâm ñi hoïc töû teá ñeå boá vui loøng. Tuy nhieân, quyeát taâm
T haày giaùo Chi-li-eâ-gia tình côø nhaët ñöôïc moät khuùc
goã bieát cöôøi noùi troâi daït töø bôø bieån Ñòa Trung Haûi.
Thaày giaùo ñem taëng khuùc goã naøy cho oâng baïn
thôï moäc taøi hoa Giep-peùt-toâ vôùi hy voïng oâng naøy seõ
hoaøn thaønh moät kieät taùc. Vaø thöïc söï, vôùi taøi ngheä, oâng
Giep-peùt-toâ ñaõ neân laøm moät con roái kyø dieäu: noù bieát
chaïy, noùi, cöôøi, nhaûy muaù nhö ngöôøi thaät. OÂng ñaët teân
noù laø Bu-ra-ti-noâ – thaèng ngöôøi goã.
Voán tinh nghòch, ngay hoâm sau Bu-ra-ti-noâ troán nhaø
ñi chôi, vaø ñaây laø laàn rôøi nhaø ñaàu tieân. Do thoùi nghòch
ngôïm voâ taâm, noù bò baét caûnh saùt baét roài laïi ñöôïc thaû
ra. Vaäy ai thay theá noù trong tuø? Chính laø boá Giep-peùt-
laøm
ngöôøi
haønh
trình
Töø laâu, caâu chuyeän caäu beù muõi daøi vui
nhoän ñaõ luoân laøm say loøng caùc ñoäc
giaû, vì neùt ngoä nghónh ñaùng yeâu. Caâu
chuyeän khoâng chæ daønh cho treû nhoû maø
cho moïi ngöôøi. Ñoïc chuyeän con roái Bu-
ra-ti-noâ, moãi ngöôøi ñeàu coù theå baét gaëp
moät chuùt ‘con roái ranh maõnh’ naøo ñoù
nôi mình. Vaø haønh trình laøm ngöôøi cuûa
Buratino phaàn naøo ñoù gioáng moãi ngöôøi
chuùng ta.
Haønh trình aáy khôûi ñaàu theá naøo?
Baøi vieát: SPERANZA
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 24TRANG GIAÙO DUÏC
maõi maõi chæ laø quyeát taâm. Treân ñöôøng ñeán tröôøng, nhìn
thaáy baûng quaûng caùo haáp daãn, tính ham vui noåi leân,
Bu-ra-ti-noâ baùn cuoán saùch, laáy tieàn ñeå coi kòch. Noù töï
bieän hoä: “Ngaøy mai ta seõ ñeán tröôøng, ñi hoïc luùc naøo
maø chaúng ñöôïc. Coøn nhieàu thôøi gian”.
Taïi nhaø haùt muùa roái, noù say söa chìm ñaém giöõa theá
giôùi caùc con roái. Nhöng söï coù maët cuûa noù laøm cho maøn
kòch bò beå. Vaø oâng chuû raïp xieác töùc giaän quyeát ñònh
duøng noù laøm cuûi. Meàm loøng tröôùc lôøi naên næ, oâng chuû
raïp xieác nguoâi giaän, laïi coøn cho noù 5 ñoàng tieàn vaøng
ñem veà cho boá Giep-peùt-toâ ngheøo naøn, toäi nghieäp. Vaø
nhöõng raéc roái baét ñaàu xaûy ra chung quanh 5 ñoàng tieàn
vaøng naøy.
Ñöôïc tieàn trong tay, Bu-ra-ti-no möøng laém. Loøng toát
laøm noù nghó ngay ñeán boá Giep-peùt-toâ ñaùng thöông.
“Mình seõ mua moät caùi aùo môùi cho boá, moät ñoáng töôùng
nhöõng baùnh maät ong, nhöõng con gaø baèng ñöôøng pheøn,
roài moät cuoán saùch vôõ loøng nöõa”, noù nghó theá. Traùi laïi,
öôùc mô ñeïp aáy ñaõ choùng tan vì söï xuaát hieän cuûa hai teân
löøa ñaûo xaáu xa laø teân Meøo muø vaø Caùo thoït. Daãu sao,
Bu-ra-ti-noâ chæ laø moät con roái ngaây thô, caû tin.
Noù tin moïi lôøi duï doã ngon ngoït cuûa hai teân ñeå ñeán xöù
sôû Ngu Si, troàng caây tieàn trong Caùnh ñoàng Kyø dieäu.
Taïi quaùn röôïu “Toâm ñoû”, boïn chuùng keâu nhöõng moùn
aên eâ heà, ñeå roài Bu-ra-ti-noâ phaûi traû maát moät ñoàng tieàn
vaøng. Deá meøn cuõng ñaõ leân tieáng caûnh baùo Bu-ra-ti-noâ
veà möu moâ löøa ñaûo nhöng noù boû ngoaøi tai. Trong ñaàu
noù, Meøo muø vaø Caùo thoït laø hai baïn toát, raát thaân thieän.
Noù töï nhuû: “Cöù ñeå boïn hoï noùi. Moïi ngöôøi cöù laøm nhö
hoï laø cha laø meï mình heát aáy! Caû Deá meøn cuõng theá!
Taïi sao mình khoâng muoán nghe nhöõng
lôøi caøu nhaøu cuûa Deá meøn? Theo haén,
khoâng ai bieát seõ coù bao nhieâu ñieàu baát
haïnh mình seõ gaëp. Keå caû nhöõng keû gieát
ngöôøi! Nhöng may maén, mình khoâng tin
raèng coù nhöõng keû gieát ngöôøi. Khoâng
bao giôø mình tin. Vôùi mình,
nhöõng keû gieát ngöôøi laø
saûn phaåm töôûng töôïng
maø caùc oâng boá vaø thaày
coâ baøy ra ñeå doïa nhöõng
thieáu nieân muoán ñi chôi
toái thoâi!”.
Nhöng trong ñeâm ñaõ heïn
ñi choân 4 ñoàng tieàn vaøng,
noù thöïc söï gaëp hai teân gieát
ngöôøi maëc aùo ñen, ñeo maët naï
vôùi gioïng noùi khaù quen thuoäc.
Chuùng ñuoåi theo vaø traán loät cuûa
Bu-ra-ti-noâ soá tieàn, nhöng noù
chaïy thoaùt vaø sau ñoù bò chuùng
treo coå treân caây Soài lôùn. May
maén thay, noù ñöôïc Coâ beù AÙo
xanh cöùu khoûi caùi cheát sau moät
ñeâm bò treo treân caây vaø ñöôïc
chaêm soùc töû teá. Coù moät ñieàu teä haïi xaûy ra laø do
khoâng daùm traùch nhieäm treân nhöõng gì mình ñaõ
laøm, noù noùi doái lieân tuïc vaø caùi muõi cöù daøi ra theo
töøng lôøi noùi doái.
Tuy nhieân öôùc mô coù nhieàu tieàn caùch nhanh choùng
lôùn hôn tình thöông meán cuûa Coâ beù AÙo xanh, Bu-ra-
ti-noâ aâm thaàm troán ñi trong ñeâm, ñeán Caùnh ñoàng
Kyø dieäu. Treân ñöôøng, noù gaëp laïi Caùo thoït vaø Meøo
muø. Hai con laïi tieáp tuïc duï doã vaø noù laïi ngaây thô
maéc baãy. Choân boán ñoàng tieàn vaøng xong, noù ngoài
canh ñôïi höøng ñoâng cho caây moïc vaø ra laù tieàn ñeå
haùi. Nhöng roài noù bò caùc chuù choù caûnh saùt baét vaø
ñöa ra toøa vì bò Caùo vaø Meøo vu oan cho toäi aên caép
tieàn, coäng vôùi khoâng coù giaáy tôø neân Bu-ra-ti-noâ bò boû
tuø 4 thaùng. Ñeán luùc naøy noù môùi roõ ñöôïc maët thaät
cuûa hai teân baïn beø xaáu xa vaø khoùc cho toäi khoâng
vaâng lôøi Deá Meøn. Sau khi ñöôïc traû töï do, treân ñöôøng
veà noù bò dính baãy cuûa ngöôøi noâng daân vaø bò nhoát
thay con choù troâng chuoàng gaø. Trong khi thi haønh
nhieäm vuï, ngaøy kia, noù khaùm phaù ra teân troäm vaø
vì raát trung thaønh, neân noù ñöôïc ngöôøi noâng daân aân
thöôûng töï do.
Bu-ra-ti-noâ trôû laïi nhaø Coâ Tieân AÙo Xanh, moïi söï
hoang taøn, noù chaúng tìm thaáy gì ngoaøi naám moä ghi:
“Coâ tieân AÙo xanh choân taïi ñaây. Coâ cheát vì bò ngöôøi
em nhoû Bu-ra-ti-noâ boû rôi”. Taïi nhaø boá Giep-peùt-toâ,
oâng cuõng ñaõ boû nhaø ra ñi ñeå tìm ñöùa con ngöôøi goã.
Luùc naøy noù aân haän ñeán toät cuøng vì nhöõng gì ñaõ
choïn löïa, ñaõ laøm sai, noù gaøo leân: “Boá cuûa con ôi, boá
ôû ñaâu? Coâ tieân cuûa con ôi, haõy noùi cho con bieát con
coù theå gaëp coâ ôû ñaâu? Coâ muoán con laøm gì moät mình
ôû theá gian naøy? Baây giôø con maát coâ roài! Boá ôi, ai seõ
cho con aên ñaây? Con seõ nguû ôû ñaâu ñaây?
Ai seõ may aùo môùi cho con ñaây?”.
Noù nhaát quyeát leân ñöôøng tìm
boá. Taïi ñaûo Api, noù haïnh phuùc
gaëp laïi Baø tieân. Vôùi
nhaän thöùc saâu xa,
noù töï thuù: “Con thaät
meät moûi khi mình
cöù maõi laø moät con
roái... Giôø ñaây, con öôùc
muoán trôû thaønh moät
con ngöôøi. Con seõ ñi
hoïc, seõ laøm vieäc. Con
seõ laøm taát caû nhöõng gì
coâ noùi. Noùi chung, cuoäc
soáng cuûa moät con roái laøm
cho con chaùn ngaùn, con
muoán trôû thaønh moät con
ngöôøi vôùi moïi giaù!”.
Laøm ngöôøi coù deã khoâng?
Ngaøy hoâm sau, noù ñeán
tröôøng hoøa mình cuøng vôùi baïn
beø vaø ñöôïc moïi ngöôøi thöông
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 25Chuyeån ngöõ: MINH TRANG FMA
meán. Tuy nhieân, khoâng phaûi laø taát caû. Moät soá ganh tò
vôùi noù, chuùng chôi xaáu vaø trong laàn xoâ xaùt, moät ñöùa
bò thöông. Theá laø Bu-ra-ti-noâ bò caûnh saùt baét ñi. Thôøi
gian sau, noù ñöôïc thaû ra vaø trôû veà nhaø Coâ Tieân. Noù
laïi aên naên hoái loãi, laïi theà soáng theà cheát raèng hoâm sau
seõ khoâng coøn laø moät con roái baèng goã nöõa, nhöng laø
moät caäu trai ngoan ngoaõn. Vaø Coâ Tieân môû tieäc lôùn
möøng quyeát ñònh quan troïng naøy cuûa noù.
Treân ñöôøng môøi baïn beø döï tieäc, noù gaëp laïi caäu baïn
thaân Lu-ci-gno-lo. Caäu ñang chôø xe ngöïa ñeán chôû
ñeán xöù sôû ñoà chôi. Nhö lôøi quaûng caùo thì taïi xöù sôû
sung söôùng ñoù, ngöôøi ta chæ chôi thoâi. Khoâng caàn
hoïc, khoâng caàn laøm gì caû. Vieãn aûnh vui nhoän huy
hoaøng cuûa xöù ñoà chôi haáp daãn hôn nhöõng gì noù ñaõ
höùa vôùi Coâ tieân AÙo xanh, vaø noù töï do choïn löïa ra ñi.
Coù raát nhieàu ngöôøi treû chen chaân ñeán xöù ñoà chôi.
Nhöng chæ sau 5 thaùng vui chôi, taát caû chuùng bò bieán
thaønh löøa vaø ñöôïc chôû ñi baùn cho caùc noâng traïi, caùc
gaùnh xieác...
Bu-ra-ti-noâ ñaõ trôû thaønh moät con löøa thöïc söï. Noù ñaàu
quaân vaøo moät gaùnh xieác, nhöng chaúng may bò gaãy
chaân, theá laø ngöôøi ta loät da noù laøm troáng vaø con löøa
Bu-ra-ti-noâ bò quaêng xuoáng bieån. Noù bò noù caù maäp
nuoát chöûng vaø ngaïc nhieân thay, taïi ñaây noù gaëp ñöôïc
boá Giep-peùt-toâ.
Trôû veà laàn naøy, Bu-ra-ti-noâ thay ñoåi hoaøn toaøn vôùi
cuoäc soáng môùi. Noù bieát nghó ñeán nhöõng ngöôøi noù
thöông yeâu vaø tìm caùch ñeàn buø. Noù tìm vieäc taïi moät
noâng traïi vaø may maén gaëp laïi caäu baïn thaân Lu-ci-
gno-lo, ñang laøm löøa xay luùa cho oâng chuû. Moät chuùt
söõa tìm ñöôïc cho boá, boán möôi ñoàng baïc gom goùp
ñöôïc ñeå nhôø OÁc Seân gôûi tôùi cho Coâ tieân giôø ñaây ñang
laâm caûnh tuùng baán, thay cho loøng bieát ôn cuûa noù.
Trong ñeâm toái noï, Coâ Tieân baát ngôø ñeán döôùi caên nhaø
cuûa boá Giep-peùt-toâ, thaät ñeïp vaø hieàn dòu. Coâ nôû nuï
cöôøi töôi vaø traû laïi cho Bu-ra-ti-noâ 40 ñoàng tieàn, vaø
ñoù laø 40 ñoàng tieàn vaøng. Coâ cuõng bieán con roái goã aáy
thaønh moät caäu beù deã thöông vôùi maùi toùc naâu, caëp
maét xanh vôùi khuoân maët töôi vui raïng rôõ. Boá Giep-
peùt-toâ cuõng ñöôïc chöõa laønh. OÂng maõn nguyeän ngaém
nhìn caäu con Bu-ra-ti-no. Khoâng coøn laø moät con roái
goã, nhöng ñaõ trôû thaønh moät con ngöôøi.
Caâu chuyeän keát thuùc baèng moät caûnh tuyeät ñeïp: Caäu
beù Bu-ra-ti-noâ vui böôùc ñeán tröôøng. Tröôùc khi böôùc
vaøo lôùp, noù ñeå laïi hình boùng “con roái Bu-ra-ti-noâ” ôû
ngoaøi cöûa vui chôi vôùi böôùm. Coøn noù, caäu beù Bu-ra-
ti-noâ ñaøng hoaøng böôùc vaøo lôùp.
Con ngöôøi chuùng ta mang toá chaát laø ngöôøi, nhöng
tieán trình laøm ngöôøi phaûi ñöôïc traûi nghieäm trong
thôøi gian. Khi ta baét ñaàu coù traùch nhieäm treân mình,
treân ngöôøi khaùc vaø treân coäng ñoàng, ta ñöôïc trôû
thaønh ngöôøi hôn. Mong luùc naøo baïn cuõng nhôù ñeå
“con roái Bu-ra-ti-noâ” ôû ngoaøi cöûa, tröôùc khi böôùc
vaøo “tröôøng”.
C où moät caây deû vöôn nhöõng caønh laù xanh töôi
che rôïp boùng maùt caû moät goùc cuûa coâng vieân.
Vaøo muøa thu, vôùi nhöõng haït deû thôm ngon
cuûa mình, caây mang laïi nieàm vui cho caùc em nhoû,
cho nhöõng ngöôøi ñi daïo trong coâng vieân vaø cho caû
moät gia ñình chuoät soáng giöõa nhöõng reã caây moäc lan
caùch ñoù khoâng xa.
töï do
caønh deû
ñi tìm
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 26Moïi ngöôøi trong thaønh phoá ñeàu yeâu meán caây deû.
Moãi khi ñi ngang qua, hoï ñeàu taám taéc khen:
- Caây deû naøy thaät tuyeät vôøi.
Caây deû raát haïnh phuùc. Noù caûm thaáy ñang ñöôïc theå
hieän chính mình, vì noù bieát raèng mình ñöôïc döïng
neân laø ñeå trao ban. Thaät vaäy, moät caùi caây thöôøng
vui söôùng khi ngöôøi ta ñeán haùi traùi cuûa noù, haïnh
phuùc khi ngöôøi ta ñeán ngoài döôùi boùng maùt cuûa noù,
vaø cuoái cuøng, khi ñaõ veà giaø, noù saün saøng hy sinh
chính mình ñeå trôû thaønh baøn, gheá, tuû, hay saùch vôû
cho con ngöôøi söû duïng thaäm chí chæ ñeå söôûi aám con
ngöôøi trong vaøi giôø.
Nhöng khoâng phaûi taát caû ñeàu chia seû nieàm haïnh
phuùc naøy cuûa caây. Coù moät gioïng noùi töùc giaän phaûn
ñoái:
- Ñuû roài! Thaät laø baát coâng! Toâi khoâng theå chòu noåi
ñöôïc nöõa! Taát caû nhöõng ñieàu toát ñeïp ñeàu daønh
cho caây, coøn toâi thì chaúng coù gì heát!
Ñoù laø tieáng laåm baåm cuûa moät caønh deû, moät caønh raát
ñeïp, ôû treân cao beân phaûi. Caønh deû ñang giaän döõ laéc
rung nhöõng caùi laù:
- Caây deû, caây deû, luùc naøo cuõng caây deû! Chính toâi
môùi laøm neân taát caû! Toâi laøm nhuù ra nhöõng choài
non, toâi laøm neân nhöõng chieác laù vaø mang chuùng
treân mình, toâi laøm cho haït deû chín thôm. Ñeán
khi toâi coù theå nghæ ngôi moät chuùt, thì nhöõng
chieác laù laïi ruïng xuoáng vaø toâi phaûi chòu caûnh traàn
truïi giaù laïnh cuûa muøa ñoâng…
Caây deû oân toàn tìm caùch giuùp cho caønh deû hieåu:
- Con raát quan troïng ñoái vôùi ta, con trai aï. Con
laø moät caønh tuyeät ñeïp, khoûe maïnh vaø traøn ñaày
söùc soáng. Ta yeâu quí con cuõng nhö taát caû nhöõng
caønh khaùc. Nhöõng lôøi khen ngôïi daønh cho ta
cuõng laø nhöõng lôøi khen ngôïi daønh cho con vaø
caùc anh em con. Ta seõ ra sao neáu khoâng coù caùc
con?
Nhöng voâ ích, caønh deû cöùng ñaàu beû mình raêng raéc
vaø laåm baåm nhöõng lôøi maø toát hôn khoâng neân laëp laïi.
Caây deû toäi nghieäp caûm thaáy lo laéng. Lo laø phaûi, vì
caønh deû noåi loaïn aáy suy tính moät keá hoaïch ñeå thoaùt
ra khoûi caây deû. Noù muoán lìa khoûi caây ñeå töï do soáng
rieâng moät mình.
Vaøo moät ngaøy cuûa thaùng ba, moät côn gioù loác ñuøa
giôõn xoaùy quanh caây deû. Caønh deû thaáy laø ñaõ ñeán luùc
haønh ñoäng. Noù duøng gioïng noùi khieâm toán khaùc haún
ngaøy thöôøng ñeå goïi gioù:
- Gioù ôi, toâi muoán xin anh moät aân hueä.
Gioù vöøa thoåi vöøa hoûi laïi:
- AÂn hueä gì? Caùc caønh caây thöôøng gheùt gioù vaø
baõo maø!
Caønh deû naøi næ:
- Haõy böùt toâi ra khoûi thaân caây.
Gioù ngaïc nhieân keâu leân:
- Ngöôi ñieân aø? Ngöôi muoán huûy hoaïi moät caùi caây
ñeïp theá naøy sao?
Caønh deû vaãn cöông quyeát:
- Anh ñöøng nghó ngôïi. Haõy ñöa toâi ñi khoûi ñaây!
- Ñöôïc, thích thì chieàu!
Gioù rít leân, thoåi maïnh vaø xoaùy quanh caây deû, xoaén laáy
caønh deû, lay laéc döõ doäi khieán caønh deû keâu leân raêng raéc,
noù xöôùc ra, oaèn xuoáng roài gaõy rôøi. Theá laø caønh deû ñaõ lìa
khoûi thaân caây. Noù reo leân:
- Hoan hoâ, ta bay thaät xa!
Sau khi beû caønh deû khoûi thaân caây, gioù nhaác boång noù
qua khoûi haøng raøo. Caønh deû thaàm nhuû:
- Cuoái cuøng thì ta ñaõ ñöôïc töï do. Cuoäc soáng cuûa ta
baét ñaàu töø ñaây!
Caønh deû töôi cöôøi haân hoan. Nhöõng gioït nöôùc maét
chaûy laëng leõ töø veát thöông cuûa caây deû cuõng chaúng laøm
noù chaïnh loøng. Gioù vaãn duøng söùc maïnh cuûa mình ñöa
caønh deû ñi xa. Ñöôïc gioù ñöa ñi, caønh deû bay qua soâng
vaø ñaùp xuoáng moät thaûm coû. Trong khi thoaûi maùi naèm
daøi treân coû, noù nghó:
- Baây giôø chính ta seõ toaøn quyeàn quyeát ñònh.
Coøn ñang mieân man suy nghó thì boãng moät caûm giaùc
teâ lieät laï thöôøng xaâm chieám toaøn thaân. Noù döôøng nhö
khoâng theå thôû ñöôïc nöõa. Sau vaøi giôø, nhöõng chieác laù
baét ñaàu heùo uùa. Doøng nhöïa, chính laø söï soáng maø thaân
caây ñaõ quaûng ñaïi laøm cho löu chuyeån lieân tuïc trong
caønh deû, baét ñaàu khoâ caïn. Caønh deû hoaûng sôï nhaän
ra raèng mình ñaõ baét ñaàu bò khoâ heùo. Noù nghó ñeán caây
deû vaø hieåu raèng neáu khoâng coù caây deû thì noù seõ cheát.
Nhöng ñaõ quaù treã. Noù muoán khoùc nhöng khoâng theå, vì
giôø ñaây noù chæ coøn laø moät caønh caây khoâ voâ duïng.
Tuoåi treû thích töï do. Nhöng neáu hieåu sai veà
töï do vaø soáng theo quan nieäm sai laàm ñoù thì
ñöa ñeán nhöõng haäu quaû ñaùng tieác.
Nhaø giaùo duïc caàn giuùp ngöôøi treû hieåu raèng
töï do khoâng phaûi laø muoán laøm gì thì laøm tuøy
thích, vì ñoù khoâng phaûi laø töï do maø laø noâ
leä cho nhöõng ñam meâ, duïc voïng hoaëc söï
cao ngaïo cuûa mình. Söï töï do ñích thöïc laø töï
do khoûi nhöõng gì caûn trôû mình trieån nôû troøn
ñaày, töï do ñeå soáng toát ñeïp daán thaân phuïc
vuï, theå hieän giaác mô tuyeät vôøi cuûa Thieân
Chuùa treân cuoäc ñôøi mình.
TRANG GIAÙO DUÏC
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 27coå cuûa caùc Ñaïo só, nhöõng ngöôøi thôø thaàn löûa. Moät ngaøy
noï, oâng tuï hoïp caùc baïn laïi vaø noùi vôùi hoï nhöõng lôøi naøy:
“Ba vò chieâm tinh laø Gaùt-pa-reâ, Men-ki-oâ-reâ, Ban-ñaùt-sa-
reâ vaø caû toâi nöõa ñaõ nghieân cöùu chieác baøn coå cuûa Can-ñeâ
vaø theo nhö chuùng toâi tính toaùn thôøi gian thì caâu chuyeän
seõ xaûy ra vaøo chính naêm nay.
Chuùng toâi ñaõ chieâm ngaém, tìm kieám, vaø thaáy moät ngoâi
sao laï, noù röïc saùng chæ trong moät ñeâm vaø roài bieán maát.
Ba ngöôøi anh em cuûa toâi ñaõ nhìn thaáy noù khi ñang canh
thöùc trong ngoâi ñeàn coå taïi Ba-by-lon, coøn toâi thì thaáy noù
taïi ñaây. Trong voøng möôøi ngaøy tôùi, neáu ngoâi sao laï maø
xuaát hieän moät laàn nöõa thì chuùng toâi seõ khôûi haønh ñeán
Gieâ-ru-sa-lem ñeå tìm gaëp vaø thôø laïy Ñaáng ñaõ ñöôïc höùa
ban, Ñaáng seõ sinh ra vaø laø vua daân Do Thaùi. Toâi tin raèng
daáu hieäu ñoù seõ laïi xuaát hieän. Toâi ñaõ chuaån bò moïi söï cho
cuoäc haønh trình. Toâi baùn caên nhaø vaø taøi saûn cuûa toâi, vaø
toâi ñaõ mua ñöôïc töøng ñaây chaâu baùu, goàm moät vieân luïc
baûo ngoïc, moät vieân hoàng ngoïc vaø moät haït traân chaâu, ñeå
laøm quaø taëng daâng cho Vua môùi. Toâi cuõng môøi caùc baïn
cuøng toâi ñi haønh höông, cho tôùi khi chuùng ta cuøng tìm ra
vò Hoaøng Töû”.
Noùi ñoaïn, oâng ruùt ra töø neáp gaáp bí maät cuûa chieác ñai löng
ba vieân ngoïc lôùn, ñeïp chöa töøng thaáy. Moät vieân maàu
xanh döông nhö maûng trôøi ñeâm, moät vieân maàu ñoû nhö
aùnh döông buoåi hoaøng hoân,
moät vieân choùi loïi nhö ñænh
nuùi phuû tuyeát phaûn saùng
giöõa tröa heø.
Nhöng moät taám maøn thaéc maéc vaø hoaøi nghi phuû treân
khuoân maët caùc baïn höõu, gioáng nhö laøn söông boác leân töø
ñaùm buøn laày ñeå roài naáp mình treân nhöõng ngoïn ñoài. Moät
ngöôøi leân tieáng: “AÙc-ta-ba-noâ, coù phaûi ñaây chæ laø moät giaác
mô thoâi, coù phaûi khoâng?”. Roài moïi ngöôøi boû ñi.
AÙc-ta-ba-noâ ôû laïi moät mình vaø böôùc ra lan can cuûa caên
nhaø. Luùc aáy, treân trôøi cao, luoàng saùng keùo daøi sau ngoâi
sao toûa chieáu moät daûi lung linh voâ cuøng ñeïp maét. Ngoâi
sao laï laïi xuaát hieän, vaø AÙc-ta-ba-noâ lieàn chuaån bò leân
ñöôøng.
“Cöùu toâi vôùi!”
Ñi-eâ-man laø con laïc ñaø moät böôùu cuûa AÙc-ta-ba-noâ noåi
tieáng chaïy nhanh. Caùt trong sa maïc nhö bò nghieàn naùt
döôùi nhöõng goùt chaân soaûi trong gioù cuûa noù. AÙc-ta-ba-noâ
phaûi tính toaùn thôøi gian thaät kyõ löôõng ñeå coù theå theo
kòp ba vò Ñaïo só ngoaïi quoác. Vöôït qua chaân nuùi cuûa daãy
OÂ-ron-teùt, oâng vöôït qua ñoàng baèng Ni-se-ni laø nôi nuoâi
ñaøn ngöïa chieán noåi tieáng, sau ñoù vöôït qua nhieàu chaëng
ñöôøng giaù buoát vaø hoang vaéng. OÂng cöù theá lao ñi giöõa laøn
T rong nhöõng ngaøy Hoaøng ñeá Au-guùt-toâ vaø vua
Heâ-roâ-ñeâ cai trò treân vuøng ñaát Gieâ-ru-sa-lem,
coù moät ngöôøi teân laø AÙc-ta-ba-noâ soáng giöõa
vuøng nuùi xöù Ba tö trong thaønh phoá EÙc-ba-ta-na.
Ñoù laø moät ngöôøi ñaøn oâng cao lôùn, coù nöôùc da naâu,
khoaûng ñoä treân 40 tuoåi. AÙnh maét saéc, saùng röïc,
traùn cao, mieäng roäng, chöùng toû ñoù laø moät con
ngöôøi nhaïy caûm nhöng laïi coù yù chí saét ñaù, moät
ngöôøi luoân coù yù chí phaán ñaáu tìm kieám moät caùi gì
ñoù. AÙc-ta-ba-noâ thuoäc veà moät ñaúng caáp tö teá thôøi
FERRERO BRUNO
Chuyeån ngöõ: NGOÏC YEÁN, FMA
HAØNH TRÌNH
CUÛA
THÖÙ TÖ
vò vua
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 28TRANG GIAÙO DUÏC
ñaù, nôi Maria, Giuse vaø Haøi nhi laån troán. Giuse ñang
chuaån bò cho cuoäc haønh trình, ñöùa treû naèm treân ñaàu
goái meï, coøn ngöôøi meï dòu daøng ru con baèng lôøi ru
“AØ ôi, ôi aø!”
AÙc-ta-ba-noâ quyø goái, ñaàu chaïm ñaát. OÂng khoâng daùm
ngaång ñaàu leân vì khoâng coù moùn quaø naøo daâng taëng
Vua muoân Vua. OÂng thaàm thì: “Laïy Ngaøi, con chaúng
coù gì ñeå daâng tieán. Ñoâi tay con troáng khoâng. Xin tha
thöù cho con!”. Cuoái cuøng oâng ngaång leân thì thaáy
Haøi nhi khoâng nguû, maø luùc aáy khuoân maët Ngaøi quay
sang AÙc-ta-ba-noâ, saùng röïc rôõ. Ngaøi nheï caàm laáy ñoâi
baøn tay troáng roãng cuûa AÙc-ta-ba-noâ, vaø mieäng vò Vua
nhoû nôû moät nuï cöôøi haïnh phuùc.
NHÖÕNG CHÆ DAÃN SÖ PHAÏM
Söù ñieäp aån giaáu
“Trao quaø, taëng quaø” trôû thaønh moät haønh ñoäng
bieåu töôïng cho Giaùng sinh. Thieân Chuùa cuõng ñi con
ñöôøng ñoù, nhöng quaø taëng cuûa Ngaøi coù giaù trò khaùc
haún. Ñoù laø tình yeâu, laø hy sinh, laø hieán thaân, laø ôn
cöùu ñoä. Thieân Chuùa trao quaø, vaø Ngaøi môøi goïi ta ñoùn
nhaän moùn quaø ñeïp nhaát: laø ngöôøi con yeâu daáu cuûa
Ngaøi, Chuùa Gieâ-su Ki-toâ.
Ngaøy giaùng sinh seõ yù nghóa neáu chuùng ta vöôït qua
ñöôïc hình töôïng vaät chaát cuûa quaø taëng, ñeå ñaït ñeán
yù nghóa cuûa noù. Vaø nhö theá môùi laø Giaùng sinh thaät.
Caâu hoûi gôïi yù
Ù AÙc-ta-ba-noâ khoâng thöôøng ñöôïc nhaéc ñeán cuøng
vôùi ba Vua. OÂng ta laø ai theá? OÂng ñaõ chuaån bò
quaø gì cho Vò Vua môùi sinh?
Ù OÂng laøm gì ñeå coù caùc moùn quaø ñoù? OÂng coù daâng
quaø ñoù cho Vò Vua môùi sinh ñöôïc khoâng? Taïi
sao?
Ù Em ñaõ chuaån bò quaø taëng naøo cho Chuùa Haøi
Nhi?
Hoaït ñoäng
Ù Giaùo lyù vieân theâm vaøo trong hang ñaù vò ñaïo só
thöù tö. Cho caùc hoïc sinh töï do bình luaän.
Ù Giaùo lyù vieân veõ treân giaáy cöùng 3 vieân ngoïc. Chia
hoïc sinh thaønh ba toå, toâ maàu hoaëc daùn giaáy maàu
leân vieân ngoïc cuûa toå. Moãi toå coù 10 phuùt ñeå baøn
luaän veà giaù trò caùc vieân ngoïc vaø cho bieát toå seõ
duøng vieân ngoïc aáy theá naøo ñeå möøng leã Chuùa
Sinh ra. Sau ñoù trình baøy tröôùc lôùp.
Kinh thaùnh keå laïi
Giaùo Lyù Vieân coù theå keå cho caùc em caâu chuyeän phaùn
xeùt chung ôû Maùt-theâu chöông 25, caâu 31-46.
gioù maïnh nhö quaát vaøo ngöôøi, xuyeân qua boùng ñeâm
nhö caùi mieäng môû roäng, chaïy theo tieáng gaàm cuûa
doøng soâng chaûy sieát.
OÂng ñaõ gaàn ñeán böùc töôøng ñoå naùt cuûa Ba-by-lon, vaø
khi ñeán khu röøng coï, oâng thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng
naèm saáp treân ñöôøng. Laøn da khoâ vaøng uùa nhö taám
da coå cho thaáy oâng ñang bò loaïi soát vaøng da cuûa vuøng
ñaàm laày. Boùng thaàn cheát ñaõ lan ñeán coå. AÙc-ta-ba-noâ
döøng laïi. OÂng boàng oâng laõo treân tay. OÂng laõo nheï
teânh, laøm oâng nhôù ñeán ngöôøi cha cuûa mình. AÙc-ta-ba-
noâ ñaõ ñöa oâng laõo vaøo quaùn troï vaø xin chuû quaùn chaêm
soùc cuõng nhö cho oâng laõo truù nguï trong nhöõng ngaøy
coøn laïi cuûa ñôøi mình. AÙc-ta-ba-noâ traû coâng ngöôøi chuû
quaùn baèng vieân luïc baûo ngoïc.
Ngaøy hoâm sau, AÙc-ta-ba-noâ leân ñöôøng. Maëc duø thuùc
Ñi-eâ-man lao ñi heát côõ, AÙc-ta-ba-noâ vaãn khoâng theo
kòp caùc vò Ñaïo só. Chaúng ai muoán lôõ heïn vôùi vò Vua Vó
ñaïi.
AÙc-ta-ba-noâ ñeán moät thung luõng hoang vaéng, nôi chæ
coù ñaù vôùi ñaù, cuøng caây ñaäu kim nôû hoa vaøng röïc. Chôït
oâng nghe coù tieáng keâu la thaûm thieát. Nhanh nhö caét,
oâng nhaûy leân laïc ñaø vaø nhìn thaáy moät toaùn lính ñang
loâi moät thieáu nöõ ñi sau sôïi daây. AÙc-ta-ba-noâ sôø tay vaøo
chuoâi kieám, nhöng toaùn lính quaù ñoâng, khoâng theå aùp
ñaûo ñöôïc.
Nhìn thaáy ngöôøi ñaøn oâng, coâ thieáu nöõ voäi suïp quyø laïy
khaån khoaûn: “Xin thöông xoùt toâi. Xin vì tình yeâu Thieân
Chuùa haõy cöùu toâi. Ba toâi laø moät thöông gia, nhöng
oâng vöøa cheát ñoät ngoät. Hoï baét toâi baùn laøm noâ leä ñeå
sieát nôï. Xin cöùu toâi”. Chaúng bieát laøm gì hôn. AÙc-ta-
ba-noâ laáy vieân hoàng ngoïc töø thaét löng ñeå mua laáy söï
töï do cho coâ gaùi. Coâ gaùi voäi hoân tay oâng roài chaïy bieán
vaøo nhöõng raëng nuùi nhanh nhö moät con linh döông.
Ñoâi baøn tay troáng khoâng
Roài thì ba vò Ñaïo só ñeán tröôùc cuõng ñaõ tìm thaáy Haøi
Nhi, Maria vaø Giuse trong chuoàng boø chaät heïp. Hoï
ñaõ cung kính daâng cho Vò Vua môùi sinh nhöõng moùn
quaø ñaét giaù.
Coøn AÙc-ta-ba-noâ thì tieáp tuïc chaïy. Cuoái cuøng thì oâng
ñaõ ñeán Beâ-lem. Khi aáy, caùc gia ñình ñaõ thaép ñeøn leân
vaø oâng cuõng nhaän ra baàu khí aûm ñaïm ñang bao truøm.
Treân con ñöôøng vaéng chæ coù töøng ngöôøi lính trang bò
göôm giaùo saùng ngôøi. Thì ra hoï ñöôïc leänh gieát cheát
moïi treû nhoû trong vuøng. Ñang khi nhìn vaøo cöûa soå
caên nhaø, oâng thaáy ngöôøi lính caàm laáy moät caùi chaân
cuûa ñöùa treû traàn truoàng, beân caïnh ñoù, ngöôøi meï ñang
khoùc ngaát. “Baây giôø, xem ñaây. Ta seõ thaû noù vaøo beáp
löûa vaø chuùng bay seõ coù moùn quay gioøn gioøn nheù...!”.
Khoâng kòp suy nghó gì, AÙc-ta-ba-noâ lao vaøo nhaø, treân
tay caàm vieân ngoïc to nhö traùi tröùng cuùt, ñöa cho teân
lính ñeå ñoåi laáy ñöùa treû. OÂng trao laïi noù cho baø meï.
Ngöôøi meï ñoùn laáy ñöùa treû, caûm ôn vaø chaïy maát huùt.
Maõi ñeán taän khuya AÙc-ta-ba-noâ môùi tìm thaáy hang
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 29HAÕY LAO ÑOÄNG NHÖ THEÅ MÌNH SEÕ SOÁNG CAÛ
TRAÊM NAÊM. HAÕY CAÀU NGUYEÄN NHÖ THEÅ NGAØY
MAI MÌNH SEÕ CHEÁT.
Benjamin Franklin
“Naøo ta theâm chuùt nöôùc,
vaø raéc theâm nhöõng nhuùm boät,
roài ta seõ coù chieác baùnh mì thôm ngon...”
N göôøi thôï laøm baùnh thaønh Beâ-lem say söa nhaøo
boät trong khi mieäng haùt leân baøi haùt quen thuoäc.
Gaõ thích laéng nghe lôøi cuûa ñoaïn ñieäp khuùc naøy,
vaø töø tröôùc khi maët trôøi loù daïng, gaõ luoân haùt noù trong
luùc laøm vieäc: nhaøo boät, naën baùnh, ñoát loø, nöôùng baùnh.
Nhöõng oå baùnh thôm löøng ñöôïc baùn suoát ngaøy.
“Naøo ta theâm chuùt nöôùc,
vaø raéc theâm nhöõng nhuùm boät,
roài ta seõ coù chieác baùnh mì thôm ngon...”
Chính luùc aáy, chôït vang leân nhöõng tieáng goõ gaáp gaùp ôû
cöûa. Tum! Tum! Tum! Vöøa caèn nhaèn, gaõ boû naém boät
ñang nhaøo vaø ñöùng leân. Chuøi chuøi hai tay vaøo chieác taïp
deà, gaõ vöøa böôùc ra môû cöûa.
Moät ngöôøi ñaøn oâng, moät ngöôøi nöõ vaø moät
treû sô sinh
Ñöùng tröôùc maët gaõ laø moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi
nöõ ñang run leân caàm caäp. Ngöôøi phuï nöõ oâm chaët trong
voøng tay moät treû sô sinh. Ngöôøi ñaøn oâng khaån khoaûn:
“Xin giuùp ñôõ chuùng toâi. Xin thöông giuùp ñôõ!”,
sau moät giaây ngaäp ngöøng, ngöôøi ñaøn oâng noùi
tieáp: “Teân toâi laø Giuse, ñaây laø vôï cuûa toâi teân
Maria. Nhöõng ngöôøi lính cuûa vua Heâ-roâ-
ñeâ ñang luøng baét chuùng toâi. Boïn chuùng
muoán gieát cheát ñöùa con cuûa chuùng
toâi”.
Ngöôøi thôï laøm baùnh ñaõ nghe bieát caâu
chuyeän buoàn naøy. Moïi treû em cuûa
thaønh Beâ-lem ñeàu bò tieâu dieät, bôûi vì
vua Heâ-roâ-ñeâ cho raèng moät trong soá
chuùng sau naøy seõ laáy maát ngai cuûa oâng.
Ngöôøi thôï laøm baùnh noùi nhanh: “Vaøo ñi,
mau leân!”. Caû ba uøa vaøo caên nhaø toái vaø hoï
voäi ñoùng saàm cöûa laïi. Caû gia ñình ngoài nghæ
vaøo taïi moät goùc nhaø, trong khi ñoù ngöôøi thôï laøm
baùnh laïi tieáp tuïc coâng vieäc cuûa mình.
“Naøo ta theâm chuùt nöôùc,
vaø raéc theâm nhöõng nhuùm boät,
roài ta seõ coù chieác baùnh mì thôm ngon...”
Sau moät laùt, coù tieáng ñaäp cöûa doàn daäp. Bum! Bum!
Bum! Moät tieáng noùi uy quyeàn vang leân: “Naøy oâng thôï
laøm baùnh! Nhaân danh vua Heâ-roâ-ñeâ. Haõy môû cöûa ra!”
Giuse thaûng thoát noùi: “Binh lính Heâ-roâ-ñeâ ñoù!”.
Maria reân ræ: “Chuùng ta seõ cheát maát!”. Theá nhöng ngay
caû luùc aáy, ngöôøi thôï laøm baùnh vaãn tieáp tuïc bình thaûn haùt
baøi ca quen thuoäc cuûa oâng.
Beâlem
ngöôøi
THÔÏ BAÙNH
thaønh
TRANG GIAÙO DUÏC
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 30“Naøo ta theâm chuùt nöôùc,
vaø raéc theâm nhöõng nhuùm boät,
roài ta seõ coù chieác baùnh mì thôm ngon...”
Moät chieác noâi kyø laï
OÂng vöøa haùt, vöøa nhanh tay laáy moät naém boät to ñaõ
leân men, naën thaønh hình chieác baùnh, roài laáy ngoùn
tay kheû moät ñöôøng daøi vaø saâu giöõa mieáng boät baùnh,
taïo neân moät caùi hoác roäng treân maët baùnh, roài ñaët vaøo
ñoù mieáng khaên nhö chieác noâi nhoû.
Vöøa xong coâng vieäc, ngöôøi thôï laøm baùnh noùi: “Ñöa
ñöùa treû ñaây!” OÂng ñaët treû Gieâ-su vaøo hoác chieác
baùnh, ñaép boät leân, roài voã nheï vaøo treû Gieâ-su vaø noùi:
“Chaùu raùng ngoan, naèm yeân trong caùi noâi eâm aùi naøy
trong vaøi phuùt nheù”. Sau ñoù, oâng ñaët caùi baùnh coù treû
Gieâ-su vaøo væ nöôùng cuûa loø baùnh mì.
Trong luùc aáy, tieáng thuùc giuïc ngoaøi cöûa caøng caáp
baùch. Nhöõng ngöôøi lính döôøng nhö heát kieân nhaãn.
Hoï duøng caû muõi giaùo maø ñaâm vaøo cöûa. Ñaët tay
leân vai Maria ñang lo laéng, oâng noùi: “Moïi söï seõ oån
thoâi!”.
Roài oâng böôùc ra môû cöûa. Vieân chæ huy ra gioïng ñe
neït: “Chuùng toâi ñang tìm moät ngöôøi ñaøn oâng, moät
ngöôøi phuï nöõ vaø ñöùa treû”. Vöøa noùi, oâng ta vöøa nhìn
chaèm chaèm vaøo Giuse vaø Maria.
Ngöôøi thôï laøm baùnh traû lôøi: “ÖØm... ÔÛ ñaây coù moät
ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi phuï nöõ, coøn ñöùa treû thì
khoâng. Hai oâng baø ñaây laø khaùch haøng thaân thieän cuûa
toâi”. Vieân chæ huy beøn ra leänh cho quaân lính khaùm
xeùt loø baùnh. Hoï laät uùp caùc thuøng boät, suïc saïo caùc
ngaên tuû vaø caùc soït ñöïng baùnh, nhìn vaøo trong beáp
loø, khaùm xeùt moïi ngoùc ngaùch. Tuy nhieân, chaúng ai
ñeå yù ñeán caùi baùnh to lôùn ñaët trong chieác loø chôø ñeán
löôït nöôùng.
Cuoái cuøng, caùc quaân lính keùo ñi. Ngay laäp töùc ngöôøi
thôï laøm baùnh nhanh nheïn môû lôùp boät ra. Haøi Nhi
Gieâ-su dính ñaày boät, ngoï nguaäy roài haét xì moät caùi
thaät maïnh. Haøi Nhi ñöôïc bình an voâ söï. Maria haïnh
phuùc ghì con treû trong voøng tay. Giuse sieát chaët baøn
tay ngöôøi thôï laøm baùnh noùi: “Xin caûm ôn!”. Maria
tieáp lôøi: “OÂng ñaõ cöùu caû ba ngöôøi chuùng toâi. Xin
Thieân Chuùa chuùc laønh cho oâng!”
Sau khi toaùn lính ñaõ ñi xa, gia ñình cuûa Haøi Nhi Gieâ-
su laïi tieáp tuïc leân ñöôøng. Coøn ngöôøi thôï laøm baùnh thì
sao? Moät ngaøy laøm vieäc cuûa oâng keát thuùc chính xaùc
nhö khi baét ñaàu. Haèng ngaøy nôi loø baùnh, oâng tieáp tuïc
haùt leân baøi haùt öa thích beân loø nöôùng vaø nhöõng pheân
baùnh mì thôm löøng.
Tuy nhieân, oâng khoâng theå ngôø saùng kieán cuûa oâng
laïi laø haønh ñoäng tieân tri loan baùo veà ñònh meänh cuûa
Haøi Nhi Gieâ-su: Ngaøi seõ trôû thaønh baùnh beû ra vì haïnh
phuùc vaø ôn cöùu roãi cuûa nhaân loaïi. Haèng ngaøy treân
baøn thôø, chieác baùnh Gieâ-su tieáp tuïc ñöôïc daâng hieán
laøm cuûa aên cho con ngöôøi trong Bí tích Thaùnh Theå.
K hi Giuse vaø Maria ñang treân haønh trình tieán veà
Beâ-lem, moät thieân thaàn ñaõ tuï hoïp taát caû caùc thuù
vaät laïi vaø choïn ra nhöõng con vaät phuø hôïp nhaát ñeå
giuùp ñôõ gia ñình Thaùnh gia trong hang ñaù.
Tröôùc tieân, dó nhieân laø con sö töû coù theá giaù nhaát.
Noù böôùc leân vaø noùi vôùi cung gioïng gaàm göø ñaùng
sôï: “Toâi laø vua neân thaät xöùng ñaùng ñeå phuïc vuï cho
Vua traàn gian. Toâi seõ xeù xaùc thaønh traêm maûnh baát
cöù con thuù naøo muoán ñeán gaàn ñeå laøm haïi ñeán Haøi
Nhi”. Nhöng thieân thaàn noùi: “OÀ, ngöôi quaù baïo löïc!”
Ngay laäp töùc con soùi leân tieáng phaùt bieåu. Vôùi veû
ranh maõnh vaø ngaây thô, noù noùi: “Toâi laø con vaät phuø
hôïp nhaát ñaáy. Ñoái vôùi Con Thieân Chuùa, moãi saùng toâi
seõ ñaùnh caép maät ong ngon ngoït nhaát vaø söõa thôm
beùo nhaát cho ngaøi. Toâi seõ ñem cho Maria vaø Giuse
moãi ngaøy moät con gaø maäp maïp”. Thieân thaàn noùi:
“Ngöôi quaù baát löông”.
Con coâng vôùi veû huy hoaøng loäng laãy cuõng vöøa ñeán
nôi. Noù xoøe caùi ñuoâi saëc sôõ maàu saéc sang troïng
vaø noùi: “Toâi seõ bieán ñoåi caùi hang ngheøo naøn thaønh
gian phoøng ñeïp nhaát trong hoaøng cung vua Sa-loâ-
moân!”. “Ngöôi quaû laø kieâu caêng töï phuï”, thieân thaàn
noùi.
Cöù con naøy noái tieáp con kia, raát nhieàu thuù vaät ñaõ ñeán
vaø moãi con ñeàu coá gaéng phôi baøy naêng khieáu cuûa
mình. Theá nhöng chæ toán coâng voâ ích.
Thieân thaàn khoâng tìm ra moät loaøi naøo khaû dó ñaûm
nhaän ñöôïc vieäc giuùp ñôõ naøy. Luùc aáy, thieân thaàn thaáy
con löøa vaø con boø cöù tieáp tuïc caëm cuïi laøm vieäc treân
caùnh ñoàng cuûa moät ngöôøi noâng daân ôû gaàn hang ñaù.
Thieân thaàn goïi chuùng: “Naøy, caùc ngöôi khoâng coù gì
ñeå giuùp ñôõ gia ñình naøy sao?”. “Khoâng – con löøa
buoàn phieàn traû lôøi vôùi ñoâi tai giöông daøi ra – chuùng
toâi khoâng coù gì ñeå giuùp ñôõ ngoaøi söï kieân nhaãn vaø
khieâm nhöôøng”.
Coøn con boø nhuùt nhaùt noùi lí nhí: “Toâi chæ coù theå
duøng caùi ñuoâi ñeå ñuoåi nhöõng con ruoài muoãi thoâi”.
Nghe theá, thieân thaàn baät cöôøi vaø noùi: “Hai ngöôi
ñuùng laø nhöõng con vaät phuø hôïp cho hang ñaù Beâ-
lem”.
BOØ & LÖØA
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 31RAÁT NHIEÀU ÑIEÀU VÓ ÑAÏI TREÂN THEÁ GIÔÙI ÑÖÔÏC
XAÂY DÖÏNG BÔÛI NHÖÕNG CON NGÖÔØI MOÛI MEÄT
VAØ CHAÙN NAÛN, NHÖNG VAÃN TIEÁP TUÏC LAO
ÑOÄNG.
Khuyeát Danh
C on ngöôøi ñang chieán ñaáu vôùi “caùi boùng” cuûa mình.
Coù laï khoâng khi nghe khaúng ñònh naøy? Napoleon
Bonaparte ñaõ noùi: “Chieán thaéng caû chaâu AÂu coøn
deã hôn chieán thaéng baûn thaân mình”. Trong quaù trình
soáng ôn goïi laøm ngöôøi, ta khoâng ít laàn day döùt giöõa caûm
thöùc veà söï vó ñaïi vaø yeáu ñuoái toät cuøng nôi baûn thaân. Chæ
coù “töï do” môùi ñöa con ngöôøi ta thoaùt khoûi noãi day döùt
aáy.
Traû laïi cho toâi töï do
‘Töï do’, moät caâu noùi treân ñaàu moâi, moät quyeàn lôïi ñöôïc
ñoøi hoûi vaø truy tìm, moät yù thöùc ñeå soáng. Töï do ñöôïc gaén
lieàn vôùi phaåm chaát laøm ngöôøi, vaø ngöôøi naøo caøng töï do
thì hoï caøng laø ngöôøi hôn. Tuy nhieân, duø ñöôïc döïng neân
vôùi phaåm giaù cao caû laø töï do, nhöng khoâng phaûi con
ngöôøi hieåu heát nghóa ñöôïc hai chöõ töï do. Chính theá maø
nhieàu ngöôøi treû vaãn khoâng ngôùt keâu gaøo: “Traû laïi toâi...”
Töï do phaûi chaêng laø muoán laøm gì thì laøm? Laø khoâng bò
caàm tuø? Laø khoâng bò khoáng cheá bôûi luaät leä? Laø khoâng bò
ngaên caûn töø baát cöù ai? Laø coù theå hy sinh quyeàn lôïi vaø laøm
ñieàu toát? Laø thöïc hieän ñöôïc lyù töôûng? Laø khoâng bò loâi keùo
trì treä bôûi neát xaáu?...
Thaät khoù ñeå traû lôøi caùch roát raùo vaø toaøn boä cho vaán ñeà
naøy, vì chaéc gì toâi ngoài tuø maø ñaõ khoâng töï do? Hoaëc toâi
ñang bay nhaåy trong vuøng trôøi töï do maø ñaõ thöïc söï töï
do! Nöôùc Myõ ñöôïc goïi laø “Vuøng ñaát töï do”, nhöng ñeå yù
maø xem, ñoù laïi laø moät nôi nhieàu luaät leä nhaát, nghieâm tuùc
nhaát. Taïi ñoù, baïn ñöôïc töï do soáng, nhöng trong khuoân
khoå cuûa luaät leä. Vaäy thì, töï do thaät naèm ôû choã naøo?
Töø caâu chuyeän ‘Su Su vaø caùi boùng cuûa
mình’
Coù moät chuyeän raát kyø laï ñaõ baét ñaàu xaûy ra trong moät
ngaøy naéng ñeïp. Hoâm aáy Su Su ñeán tröôøng sôùm 5 phuùt.
Noù muoán traùnh maët cu Bin vaø cu Bo, bôûi hai ñöùa naøy
luoân treâu choïc noù. Nhöng kìa hai ñöùa ñang saép tôùi nôi
roài. Su Su voäi neùp mình sau caùi coät ôû coång. Laï chöa, döôùi
aùnh naéng, Su Su thaáy caùi boùng cuûa noù khoâng thu mình
laïi nhö noù ñang laøm, nhöng caùi boùng aáy ñöa tay môû khuy
aùo khoaùc vôùi veû ñe doïa, roài giô naém ñaám leân vaø khi hai
ñöùa kia vöøa böôùc vaøo coång, caùi boùng lieàn ñaám vaøo muõi
cu Bin vaø maét cuûa cu Bo.
“Cöùu con vôùi”, cu Bin oâm caùi muõi maùu chaûy vöøa ñi vöøa
heùt. Coøn cu Bo bòt maét reù leân: “Thaày ôi, Su Su noù ñaám
con muø maét roài!”.
Moïi ngöôøi ñoå doàn aùnh maét nhìn Su Su. Thaày giaùo noùi:
“Su Su! Thaày khoâng chôø ñôïi ñieàu naøy nôi con”. Khuoân
maët giaän döõ cuûa thaøy laøm Su Su phaùt hoaûng. Noù keâu
leân: “Con ñaâu coù laøm! Ñoù laø do caùi boùng cuûa con”. Moïi
ngöôøi phaù leân cöôøi. Su Su boái roái. Noù nhìn thaáy caùi boùng
cuûa noù in roõ moàn moät treân töôøng, ñang xoa xoa buïng
cöôøi nghaët ngheõo.
Nöûa giôø sau, trong luùc Su Su ñang coá gaéng theo doõi
baøi hoïc, thì moät tia naéng töø ngoaøi cöûa soå traøn vaøo, doïi
BOÙNG
CUOÄC
CHIEÁN
vôùi caùi
TRANG GIAÙO DUÏC
Baøi vieát: VOÂ AÛNH
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 32caùi boùng cuûa noù treân töôøng. Su Su voäi quay qua caùi
boùng noùi: “Khoâng. Döøng laïi!”. Nhöng caùi boùng ñaõ
ñang laáy mieáng giaáy cuoän nhoû laïi nhö vieân ñaïn giaáy,
roài moùc vaøo sôïi thun giaêng giöõa ngoùn tay caùi vaø
ngoùn tay troû nhö chieác naù. Vuùp!.... Vieân ñaïn giaáy bay
thaúng vaøo tai cuûa Beù Sam. Coâ beù heùt leân ñau ñôùn.
Caû lôùp im laëng trong giaây laùt. Roài nhö böøng tænh, caäu
baïn thaân nhaát chæ Su Su noùi: “Su Su ñaõ laøm ñaáy thöa
coâ. Chính maét em ñaõ thaáy!”. Su Su maáy maùy moâi
baøo chöõa: “Khoâng phaûi mình...” Nhöng chaúng ai tin.
Coâ giaùo quaùt leân: “Haõy noùi cho coâ bieát: em laáy ñaâu
ra sôïi daây thun ñoù?”.
Su Su nhìn vaøo hai tay mình. Noù cuõng gioáng nhö
ngöôøi khaùc thoâi. Chaäp ngoùn caùi vaø ngoùn troû laïi. OÀ
hay quaù, töï nhieân treân tay noù laïi coù sôïi thun maàu ñoû!
ÔÛ ñaâu theá nhæ? Ñeán nöôùc naøy Su Su chæ bieát cuùi ñaàu
yeân laëng. Coâ giaùo keát luaän: “Lôùp tröôûng laøm ôn ñöa
cho coâ soå ñaàu baøi!”.
AÙnh maét buoàn vôøi vôïi cuûa meï
Treân ñöôøng veà Su Su cuõng khoâng ñöôïc yeân. Caùi
boùng cuûa noù qua ñöôøng khi ñang ñeøn ñoû, heùt vaøo tai
cuûa moät baø laõo ñang qua ñöôøng vaø traû lôøi vôùi nhöõng
lôøi leõ thoâ loã, maø chính Su Su cuõng chöa bao giôø daùm
thoát ra.
Roài trong giôø hoïc buoåi chieàu taïi nhaø. Su Su vöøa ñònh
môû taäp ra thì coù tieáng khe kheõ cuûa caùi boùng noùi:
“Naøy, hoïc treân tröôøng ñuû roài. Chaúng bao giôø maø heát
caùi ñeå hoïc caû. Taïi sao caäu laïi khoâng chôi game ñi.
Game ‘Lieân minh huyeàn thoaïi’ khoâng haáp daãn aø?”.
Cöù nhö bò meâ hoaëc, thay vì môû taäp, Su Su môû maùy
chôi game.
Buoåi toái, sau khi meät nhoaøi vôùi cuoäc chôi, Su Su chôït
nhôù ñeán ñoáng baøi chöa hoïc chöa laøm. Noù cuõng nghó
ñeán caùi goùc töôøng daønh cho hoïc sinh löôøi. Chæ coù theá
thoâi cuõng ñuû laøm noù vöøa baán loaïn vöøa giaän mình.
Taâm traïng aáy theo noù vaøo baøn aên. May maø beù Toâm
cöù lieán thoaéng: “Ba ôi, taïi sao goïi laø traêng ñaày?”,
“Meï ôi, con ong laøm theá naøo ñeå coù maät vaäy?”, “Ba
ôi, ba daën khoâng ñöôïc nhaän keïo cuûa ngöôøi laï. Vaäy coù
ñöôïc nhaän kem khoâng?”.
Trong luùc ba baän giaûi thích cho beù
Toâm, meï hoûi Su Su veà vieäc hoïc ôû
tröôøng. Nhö moïi khi Su Su keå cho meï
nghe chuùt ít veà vieäc xaûy ra, nhöng chæ
chuùt ít thoâi ñeå ba meï khoâng lo laéng. Roài töï nhieân,
tieáng noùi cuûa caùi boùng laïi raàm rì: “Keå ñi, keå ñi. Baây giôø
ñeán löôït caäu í. Caäu keå cho hoï nghe chuyeän cuûa caäu
ñi!”. Böïc mình, Su Su vaát chieác muoãng, ñaám maïnh
treân baøn, caäu heùt lôùn: “Ñuû roài. Laøm ôn im ñi. Tao chaùn
nhöõng lôøi voâ nghóa roài. Taïi sao khoâng ñeå tao yeân?”.
Meï Su Su nhìn con thaûng thoát noùi: “Su Su...ô...”, neùt
maët baø buoàn röôøi röôïi. Ba thì ñuøng ñuøng giaän döõ, coøn
beù Toâm thuùt thít khoùc. Ngaøy hoâm sau, Su Su nhaët
ñöôïc mieáng giaáy vôùi haøng chöõ ngaây ngoâ cuûa beù Toâm:
“ÖÙ chôi vôùi Su nöõa. Khoâng theøm noùi chuyeän nöõa”.
Ñeán tröôøng, buoåi saùng coù hai tieát troáng. Su Su ñònh
ñi moät daïo moät voøng. Qua tieäm saùch Thaàn Ñoàng, Su
Su nhìn thaáy caùi boùng cuûa noù ñi vaøo trong neân voäi
vaõ ñi theo. Caùi boùng ñöa tay leân keä, haát tung caû moät
daãy caùc bình hoa giaû xuoáng ñaát. Ñi theâm moät chuùt noù
ranh maõnh nhoùn hai væ pin roài bình thaûn ñi ra ngoaøi.
Luùc naøy, Su Su chaën caùi boùng laïi vaø noùi: “Boû xuoáng”.
Caùi boùng ñaùp: “Ñöøng to chuyeän theá beù! Ai cuõng laøm
nhö vaäy maø!”. “Nhöng tôù khoâng muoán”.
Trong luùc Su Su ñang giaèng co vôùi caùi boùng thì baø chuû
tieäm ñi tôùi:
“Naøy, chaùu ñang laøm gì theá?”
“AØ, chaùu ñang traû laïi haøng vì khoâng thích nöõa”.
“Ñöa ñaây!”, baø chuû tieäm gaèn gioïng.
Su Su rôøi khoûi ñoù, xaáu hoå. Noù haäm höïc böôùc tôùi caùi
gheá troáng trong coâng vieân, hai tay böng ñaàu khoå sôû:
“Mình phaûi laøm gì baây giôø?”
Chieán thaéng caùi boùng
OÂng laõo ngoài taïi baêng gheá gaàn ñoù boû tôø baùo xuoáng,
traàm gioïng hoûi: “Coù chuyeän gì xaåy ra theá chaùu?”
OÂng laõo khaù thaân thieän, vôùi maùi toùc baïc traéng, aùnh
maét vui töôi chaân thaønh khieán Su Su thaáy mình ñöôïc
hoaøn toaøn thoâng caûm. Noù keå taát caû moïi söï cho oâng
laõo nghe. Cuoái cuøng oâng laõo noùi: “Chaúng coù gì laï luøng
caû chaùu aï. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù moät caùi boùng
phaûi kieåm soaùt, kieàm cheá!”.
“Moïi ngöôøi aø?”, Su Su ngaïc nhieân hoûi laïi.
“Chaéc chaén. Raát nhieàu ngöôøi phaûi maát haàu nhö caû
cuoäc ñôøi ñeå coù theå kieàm cheá ñöôïc caùi boùng cuûa mình”.
“Vaäy oâng ñaõ laøm gì?”
“AØ, oâng laøm theá naøy: moãi laàn maø oâng nhaän ra raèng
caùi boùng cuûa mình saép söûa muoán gaây ra ñieàu gì ñoù
nhö noù thích, oâng lieàn döøng laïi vaø im laëng ñeám
chaäm trong ñaàu töø moät cho ñeán naêm. Theá laø,
caùi boùng baét buoäc phaûi ñeán ñöùng dính vaøo
oâng”.
Su Su ñöùng leân, gioïng döùt khoaùt: “Chaùu
cuõng muoán thöû laøm nhö theá!”.
“Chuùc may maén, caäu beù con!”, oâng laõo traû lôøi vaø
tieáp tuïc ñoïc baùo.
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 33Phuï huynh laøm gì trong cuoäc chieán vôùi
caùi boùng
Caùi boùng cuûa Su Su laø “phaàn toái” cuûa moãi con ngöôøi,
ñoù laø söï tinh nghòch, ranh maõnh, hieáu ñoäng maø moãi
ngöôøi chuùng ta mang trong mình. Noù ñöôïc hình
thaønh töø baûn naêng, töø nhöõng thuùc ñaåy thoûa maõn
nhu caàu, töø nhöõng doàn neùn, töø tính khí vaø nhöõng thoùi
quen xaáu. Nhöõng ma maõnh naøy neáu khoâng ñöôïc
kieåm soaùt seõ gaây ra nhieàu phieàn toaùi.
Thöïc teá ngaøy nay cho thaáy vieäc ñoàng haønh vôùi ngöôøi
treû trong ‘cuoäc chieán vôùi caùi boùng’ khoâng ñôn giaûn.
Tröôùc tieân, do con ngöôøi hoâm nay trôû thaønh nhanh
voäi trong moïi söï, beân caïnh ñoù, xaõ hoäi tieâu thuï vaø
phöông tieän truyeàn thoâng deã thoåi phoàng, ñaùnh
maïnh vaøo nhöõng thöù thuoäc baûn naêng ñeå coù theå tìm
ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän, voâ hình chung, hoï coå voõ cho
tính “con” nhieàu hôn tính “ngöôøi” nôi caù nhaân vaø
taäp theå.
Ñeå giuùp ngöôøi treû chieán thaéng caùi boùng cuûa mình,
noùi caùch khaùc laø giuùp ngöôøi treû soáng töï do, thì ñieàu
tieân quyeát laø caùc phuï huynh phaûi coi laïi caùch giaùo
duïc cuûa mình.
Ù Treû coù thoùi quen ñöôïc trao ñoåi, phaùt bieåu veà caùc
suy tö cuûa mình?
Ù Treû coù ñöôïc höôùng daãn ñeå bieát toân troïng kyû luaät,
noäi quy cuûa tröôøng hoïc, coäng ñoàng, quoác gia?
Ù Treû coù ñöôïc nghe noùi veà moâi tröôøng mình soáng,
nhöõng taäp quaùn, kyõ naêng soáng ñeïp?
Ù Treû coù ñöôïc tham gia giaûi quyeát vaán ñeà cuûa gia
ñình, tröôøng hoïc?
Ù Treû coù ñöôïc trao nhieäm vuï vaø thöôøng xuyeân
kieåm thaûo veà nhieäm vuï mình nhaän?
Ù Treû coù ñöôïc laéng nghe, toân troïng vaø ñöôïc töï do
choïn löïa ñieàu mình muoán? ...
Thöïc ra, coù nhieàu yeáu toá lieân quan ñeán vieäc giuùp
caùc em soáng söï töï do ñuùng nghóa, nhöng thieát nghó,
nhöõng yeáu toá khoâng theå thieáu cho khía caïnh töï do,
ñoù laø choïn löïa, boån phaän, traùch nhieäm, löông taâm...
Vì con ngöôøi soáng thaønh xaõ hoäi, neân töï do caàn ñöôïc
ñaët trong moái töông quan vôùi chính mình, vôùi ngöôøi
khaùc vaø vôùi coäng ñoàng xaõ hoäi.
Ñeå trôû thaønh moät con ngöôøi tröôûng thaønh, moãi ngöôøi
treû phaûi hoïc ñeå kieåm soaùt vaø laøm chuû nhöõng thuùc
ñaåy baûn naêng; chæ coù nhö theá caùc em môùi soáng ñöôïc
vôùi nhöõng ngöôøi khaùc vaø laøm nhöõng gì nhöõng maø
em mô öôùc; chæ nhö theá em môùi coù theå haïnh phuùc.
Haønh ñoäng theo höùng töùc laø ñeå cho caùi boùng chieán
thaéng, ñieàu naøy chaéc chaén seõ ñem ñeán xung ñoät
khoâng theå traùnh ñöôïc vaø daãn ñeán thaùi ñoä khoâng
coøn kính troïng chính baûn thaân, cöù loay hoay gioáng
nhö trong moät voøng luaån quaån. Vaø ñoù laø ñieàu maø Su
Su ñaõ traûi nghieäm töø khi ñeå cho caùi boùng cuûa mình
chieán thaéng.
M oät ñöùa treû ñi chôï cuøng vôùi meï. Noù ñaõ raát
ngoan vaø chuù yù. Ngöôøi baùn haøng ñeå thöôûng
cho beù ñaõ môû hoäp keùo lôùn ñöa veà phía beù, baø noùi:
“Naøy em beù, baø thöôûng keïo cho chaùu neø!”
Ñöùa treû thoø tay laáy moät caùi, nhöng baø baùn haøng
khích leä beù: “Chaùu laáy theâm nöõa ñi. Cöù boác bao
nhieâu chaùu muoán”.
Ñöùa treû nhìn baø baùn haøng vôùi ñoâi maét môû lôùn:
“Thöa baø, chaùu caùm ôn baø aï... Nhöng baø laáy cho
chaùu ñi!”
“Taïi sao theá?”
“Vì tay cuûa baø lôùn hôn tay chaùu aï!”
Söù ñieäp cho baïn
Khi caàu nguyeän, baïn ñöøng ño ñaïc nhöõng vaán ñeà
cuûa baïn baèng ñöùc tin nhoû beù cuûa mình. Baïn haõy
ñôn giaûn nhôù raèng baøn tay cuûa Thieân Chuùa thì
lôùn hôn.
M oät ñöùa treû ñang veõ moät böùc tranh. Coâ giaùo
ngaém nghía roài noùi vôùi em: “OÀ, böùc tranh
thaät ngoä nghónh vaø thuù vò. Em muoán veõ gì theá?”
“Thöa coâ, em veõ chaân dung cuûa Thieân Chuùa”.
“Nhöng chaúng ai bieát Thieân Chuùa theá naøo caû”.
“AØ, khi em veõ xong thì moïi ngöôøi seõ bieát Ngöôøi”.
Söù ñieäp cho baïn
Thöïc söï chaúng ai ñaõ thaáy Thieân Chuùa, nhöng hoï
coù theå nhaän ra Ngöôøi ngang qua loái soáng ñaày tình
yeâu nhaân aùi cuûa baïn. Ñôn giaûn laø vì baïn ñöôïc
döïng neân theo hình aûnh cuûa Ngöôøi. Baïn coù theå
phaùc thaûo khuoân maët Thieân Chuùa qua chính con
ngöôøi baïn.
BÖÙC
HOÏA
BAØN
TAY
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 34KHUNG TRÔØI TÖÏ DO
Treân khung trôøi roäng töï do
Con mô laøm nhöõng caùnh coø bay cao
Bay treân ñoàng luùa ngoït ngaøo
Laéng nghe tieáng gioù rì raøo ruoäng nöông.
Löôùt ñi ñeán khaép muoân phöông
Ngaém xem ñoài nuùi queâ höông dieäu vôøi
Töï do ñeán nhöõng chaân trôøi
Bay cao mô öôùc ñeán nôi mong chôø.
Nhöng trong tình Chuùa voâ bôø
Ñaây con kyù thaùc öôùc mô cuoäc ñôøi
Soáng theo Lôøi Chuùa goïi môøi
Luaät tình yeâu vaãn saùng ngôøi trong taâm.
Töï do laø choïn daán thaân
Soáng theo ñieàu toát löông taâm soi ñöôøng
Tinh thaàn traùch nhieäm thôm höông
Töï do trong Chuùa can tröôøng hieân ngang.
Tay Ngaøi, ñoâi caùnh vöõng vaøng
Khung trôøi môû roäng theânh thang taâm hoàn.

KIM HAÏNH, FMA
NGUYEÃN QUYEÂN, FMA
NHÔÙ NGAØY XÖA
Ai cuõng noùi “ngaøy xöa mình queâ thaät”
Nhöng thaät laø hieám coù caùi goïi laø ngaøy xöa
Vì ngaøy xöa ñi vaø khoâng bao giôø trôû laïi
Theá maø moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu mang noãi nhôù ngaøy xöa.
Ngaøy xöa ôû ñaâu? Sao ta khoâng queân ñöôïc
Coù phaûi “ngaøy xöa” ñaõ hoùa mình trong hieän höõu cuûa ta?
Vì theá baïn ôi,
Daãu ngaøy ñôøi coù daãn ta tôùi vaïn neûo ñöôøng xa
Xin baïn ñöøng queân
Nhôø ngaøy xöa hoâm nay ta khoân lôùn.
VIEÂN THU
TAËNG VAÄT
Coå con raïng rôõ nhöõng traân chaâu,
Göông maët sao ngô ngaùc, leõ naøo!
Laø luïa thöôùt tha cho daãu ñeïp,
AÙo quaàn vöôùng vít böôùc chaân mau.
Con seõ maát noâ ñuøa höùng thuù,
Sôï raèng aùo raùch, ñaát buøn lan.
Vaø ñaâu daùm töï nhieân ñuøa giôõn,
Bôûi vaäy con ñaønh caùch theá gian.
Hoäi chôï nhaân sinh bình dò aáy,
Daãu töng böøng cuõng phaûi töø nan.
Bao nhieâu thöù meï ban cho ñoù,
Seõ buoäc giaèng thaân treû baát an.
Naøo phaûi ñöôøng ñôøi luoân phaúng laëng,
Gaäp gheành soûi ñaù nhöõng ña ñoan.
Thaân daøy, chaân daïn coøn mong ñöôïc,
Vöõng böôùc ñi trong coõi ñòa ñaøng.
t h ô
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 35NXB SalesianaBOOKS
Lôøi Vieät: VAÊN CHÍNH, SDB
DON BOSCO Chöông 1 : Vò Laõnh ñaïo môùi ra ñôøi
Cha Cafasso laø moät linh muïc treû taïi
Toâ-ri-noâ, thænh thoaûng ngaøi vaãn ñöa ra
nhöõng lôøi khuyeân cho Gioan Bosco.
Chaúng coù ñeà nghò
naøo haáp daãn con caû.
Con muoán laøm moät chuyeän
gì ñoù höõu ích hôn theá...
Vaäy cha
coù yù nghó naøy.
Con cöù ñi vôùi
cha.
Toâ-ri-noâ
ñaày caùc teä
naïn.
Choàng con
laïi ñi uoáng röôïu
roài. Thöa cha, anh aáy
vöøa xaøi heát tieàn, vöøa
ñaùnh ñaäp caû chuùng
con nöõa.
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 36Cha seõ noùi
chuyeän vôùi anh aáy
ngaøy mai. Chaéc con
chaúng coøn gì aên?
Caàm laáy naøy...
Thöa cha
Cafasso, khoâng
coù cha, chuùng con
chaúng bieát döïa vaøo
ai...
Con chaúng coøn
bieát laøm gì nöõa...
chaéc ngaøy mai phaûi ñi aên
xin ngoaøi ñöôøng. Cha ôi, con
chaúng thieát gì soáng nöõa,
chæ muoán cheát thoâi.
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 37Baøi vieát: NGOÏC YEÁN, FMA
CUOÄC SOÁNG LAØM BAÏN BUOÀN CHAÙN
Ö? HAÕY LAO VAØO COÂNG VIEÄC BAÏN TIN
TÖÔÛNG BAÈNG TAÁT CAÛ TRAÙI TIM, SOÁNG VÌ
NOÙ, CHEÁT VÌ NOÙ, VAØ BAÏN SEÕ TÌM THAÁY
THÖÙ HAÏNH PHUÙC TÖÔÛNG CHÖØNG NHÖ
KHOÂNG BAO GIÔØ ÑAÏT ÑÖÔÏC.
Dale Carnegie
KIM COÂ
CHIEÁC VOØNG
“V oâ traùch nhieäm...”, ñaây laø moät caâu ñöôïc nghe raát
nhieàu ngöôøi noùi ñeán khi chöùng kieán nhöõng ca cöôùp
giaät treân ñöôøng, trong nhaø; hoaëc khi nghe nhöõng
vuï gaây tai naïn, nhöõng vuï thaát thoaùt ‘ngaøn tæ’ roä leân trong
nhöõng naêm gaàn ñaây. Nhöõng ai coù boån phaän giaùo duïc ít nhieàu
ñeàu töï vaán: Taïi sao thaùi ñoä naøy laïi trôû thaønh noåi baät ñeán theá?
Laéng nghe cuoäc soáng
Maûnh ñôøi 1. Coù em hoïc sinh lôùp 1 phoå caäp, 12 tuoåi môùi vaøo
hoïc ñöôïc 2 thaùng, nhöng ñaõ “ñi buïi” ba laàn, moãi laàn moät
tuaàn, neân toâi quyeát ñònh gaëp em ñeå tìm hieåu. Khuoân maët em
linh lôïi, giaø daën vaø caûm giaùc aáy caøng taêng leân khi em noùi
chuyeän.
“Em hoïc ôû tröôøng maáy thaùng roài nhæ?” - “Hai thaùng”. “Em
hoïc theá naøo?” - “Chaäc...! ñöôïc”. “Coâ nghe noùi em nghæ moät
vaøi laàn gì ñoù. Nhaø em baän vieäc phaûi khoâng?”. “Baän haû? Thöïc
ra khoâng phaûi laø baän...!”, em keùo daøi gioïng ra veû ngöôøi lôùn.
“ÔÛ nhaø chaùn quaù. Ñi buïi söôùng hôn”.
“Em khoâng muoán ôû nhaø, laïi thích ñi buïi sao? Em khoâng sôï
ba meï lo aø? Ai seõ cho em aên, em nguû....?”. “Ñi buïi töï do hôn.
ÔÛ nhaø chaùn, oång baû hoång coù nhaø, cöù ñi baùn veù soá mieát haø. ÔÛ
nhaø vôùi ñi buïi cuõng theá. Maø coâ bieát khoâng, em töï nuoâi em.
Em ñi nhaët bòch ni-loâng, hôn möôøi ngaøn moät kyù, moät ngaøy
cuõng gaàn traêm ngaøn...”. “Theá aø? Nhöng neáu em ôû nhaø, em
seõ khoâng phaûi ñi löôïm bao ni-loâng...”. “Em cuõng chaúng ôû
nhaø. Em ñi baùn veù soá” - “Ba meï baét em ñi aø? Coâ coù theå....”,
toâi noùng naûy noùi.
“Töï ñi. ÔÛ nhaø chaùn...! – em keùo daøi gioïng – ñi baùn cuõng ñöôïc
vaøi chuïc ngaøn. Ñöa oång baû moät nöûa, coøn laïi em mua ñoà aên,
chôi neùt... Maø sao em chaùn gheâ. Chaäc! Ñôøi em coù gì vui
ñaâu...” – Maét em nhìn xa xoâi nhö moät ngöôøi lôùn...
Maûnh ñôøi 2. Moät tröa noï, moät nöõ sinh trung hoïc ñeán nhaø nhaø
toâi chôi vôùi ñöùa chaùu. Thaáy em naán naù hoaøi neân toâi giuïc em
veà, sôï ba meï mong.
“Coâ cho em ôû nhaø coâ böõa nay nghe. Em khoâng muoán veà
nhaø...” . Thaáy em coù “vaán ñeà”, toâi ngoài chuyeän vaõn vôùi em
vaø ñöôïc bieát lyù do laø vì em muoán ñi tìm ‘moät chuùt töï do’, ‘moät
chuùt thôû’. Em noùi: “Ba meï em cöù nhö caùi tröïc thaêng suoát
ngaøy bay löôïn quanh em. Em khoâng thôû ñöôïc... Caùch ñaây hai
ngaøy, nhoû baïn em môøi aên sinh nhaät toái, ba meï khoâng cho, laïi
coøn laûi nhaûi veà söï nguy hieåm khi ñi toái, khi tieäc tuøng beø baïn.
Em nhaát quyeát ñi thì meï noùi seõ chôû ñi, roài cöù ñaäu xe ôû ngoaøi
chôø... laøm cho boïn baïn em choïc gheïo em laø con nít, laø ‘ngöôøi
ñeïp bò nhoát trong laâu ñaøi’. Böïc mình quaù, em ra veà luoân... roài
em giaän meï cho ñeán hoâm nay”.
Maûnh ñôøi 3. Moät thanh nieân ñang trong giai ñoaïn tìm hieåu ñôøi
tu coù taâm söï raèng em luoân bò daèn vaët bôûi tö töôûng “Toâi coù phaûi
laø moät noâ leä” hay khoâng. Em caûm thaáy trong ñôøi soáng chung,
thôøi gian cöù troâi vaø em nhö theå moät con roâ-boát... em hay sôï
beà treân ñeå yù, em chaïy ñua vôùi giôø giaác nhö moät caùi maùy, cöù
chuoâng laø thay ñoåi coâng vieäc. Nhìn beân ngoaøi khoâng ai coù theå
cheâ em veà vieäc gì, nhöng taän thaâm taâm em töï hoûi: Toâi laø moät
ngöôøi töï do khoâng hay moät noâ leä?”.
Laéng nghe hôn nöõa, cuoäc soáng coøn noùi nhieàu ñieàu nöõa, nhöng
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 38TRANG GIAÙO DUÏC
caûm nhaän chung nôi toâi ñoù laø ‘tieáng theùt gaøo cuûa töï do’,
tieáng theùt gaøo voâ voïng, nhö söï giaèng co giöõa caùi muoán
vaø caùi khoâng theå, giöõa caùi muoán theânh thang vaø caùi
naëng neà ñeø neùn. Toâi chôït nghó ñeán chieác voøng “kim coâ”
sieát chaët treân ñaàu cuûa Toân Ngoä Khoâng.
“Chieác voøng kim coâ” cuûa töï do
Trong haønh trình thænh kinh, Ñöôøng Tam Taïng ñaõ duøng
chieác voøng kim coâ ñeå khoáng cheá moãi khi Toân Ngoä
Khoâng laøm loaïn. Hình töôïng chieác voøng kim coâ treân ñaàu
cuûa Toân Ngoä Khoâng raát quen thuoäc trong loái noùi töôïng
hình, khi baøn veà nhöõng cöông toûa, veà luaät leä vaø noù ñöôïc
söû duïng ña nghóa. Tuy nhieân, moät caùch baát caäp, toâi vaãn
thích duøng hình aûnh chieác voøng kim coâ ñeå suy dieãn veà
taâm traïng ñaày nghòch lyù treân, ngang qua caùc maûnh ñôøi.
Toâi cho raèng duø ôû trong hoaøn caûnh naøo thì vaán ñeà maáu
choát trong giaùo duïc vaãn laø phaûi cho caùc baïn treû nhaän
ra hoï töï do. ÔÛ ñaây, khoâng muoán noùi ñeán moät ‘khaúng
ñònh lyù thuyeát’, nhöng caàn moät traûi nghieäm. Baïn treû
caàn ñöôïc giuùp ñeå nhaän ra hoï töï do: töï do trong tö duy,
töï do choïn löïa haønh vi. Caû khi bò eùp buoäc, bò ôû trong
hoaøn caûnh khoù khaên... thì em vaãn coù töï do choïn löïa suy
nghó vaø haønh ñoäng. Vaø khi khoâng coù nhieàu khaû theå ñeå
choïn, em vaãn coù theå choïn “coù” hoaëc “khoâng”. Nhaø
giaùo duïc caàn giuùp em traûi nghieäm qua thöïc teá cuoäc
soáng haøng ngaøy, vôùi baøi taäp laø caùc tình huoáng cuûa ñôøi
thöôøng. Ngoaøi ra, em caàn ñöôïc giuùp ñeå nhaän ra raèng
moãi choïn löïa ñeàu coù heä quaû cuûa noù.
Töø suy nghó treân, ta thaáy caùi coù theå giuùp caùc baïn treû
vöôït qua nhöõng giaèng co cuûa taâm traïng ‘töï do hay noâ
leä’, vöôït qua söï kieàm toûa nôi chieác voøng kim coâ cuûa töï
do chính laø thaùi ñoä traùch nhieäm nôi em.
Giaùo duïc veà traùch nhieäm
Ñoái vôùi caùc baäc cha meï, giaùo duïc con veà traùch nhieäm laø
moät boån phaän phaûi leõ vaø quan troïng. tuy theá, ñieàu naøy
khoâng deã daøng vì döôøng nhö ngöôøi treû hoâm nay laø con
ñeû cuûa ‘sôû thích’, caùc em quen coù moïi söï vaø coù ngay
laäp töùc. Caùc em tin raèng ngay caû söï phaïm phaùp ñoâi khi
cuõng laø töï do, vì baûn thaân mình muoán theá.
Moät phaûn öùng thoâng thöôøng cuûa phuï huynh tröôùc nhöõng
‘caùi chöôùng’ nôi caùc em laø caám ñoaùn, kieåm soaùt. Nhöng
nhö theá seõ khoâng giuùp caùc em tröôûng thaønh, töùc laø töï
laäp vaø traùch nhieäm, daùm tin vaøo söùc maïnh baûn thaân.
Muïc tieâu vieäc giaùo duïc traùch nhieäm chính laø giuùp caùc
em ñaøo luyeän moät löông taâm ñuùng ñaén. Trang bò cho
caùc em veà löông taâm töùc laø giuùp cho caùc em moät thöù
duïng cuï quan troïng nhaát ñeå caùc em soáng nhö moät con
ngöôøi thöïc thuï. Löông taâm coù theå ví nhö chieác la baøn
noäi taâm höôùng daãn cho haønh trình ñôøi ngöôøi. Löông taâm
laø vuøng thaâm saâu nhaát, bí maät nhaát, nôi con ngöôøi nhìn
thaáy moïi söï vôùi trí oùc cuûa mình, nôi con ngöôøi thöïc
hieän söï ñaùnh giaù cuûa mình: “Ñieàu naøy laø toát, ñieàu kia laø
xaáu..., ñieàu noï laø ñuùng, laø chính ñaùng...”. Löông taâm laø
“haït nhaân” bí maät nhaát vaø thaùnh thieâng nhaát cuûa con
ngöôøi. Nôi maø chæ coù Thieân Chuùa vaø caù nhaân bieát, nôi
thaúm cung aáy voïng laïi tieáng cuûa Thieân Chuùa.
Ñeå coù theå böôùc ñaàu xaây döïng cho ñieàu teá nhò naøy caàn
phaûi coù moät cô sôû vöõng chaéc, chính vì theá maø ngay
töø beù, caùc em caàn ñöôïc giaùo duïc veà boån phaän. Boån
phaän khoâng laø moät leänh phaûi thi haønh nhöng laø bieåu
loä veà söï vó ñaïi nôi con ngöôøi. Chæ coù quyeàn lôïi khi gaén
lieàn vôùi boån phaän.
Ñieàu quan troïng laø phuï huynh neân coù moät döï phoùng,
moät tö töôûng ñeå giuùp con caùi phaùt trieån, tìm ra con
ñöôøng thöïc söï cho rieâng mình, neáu khoâng, thaät khoù
cho em vì voán kinh nghieäm vaø hieåu bieát cuûa em veà
theá giôùi coøn quaù haïn cheá. Trong thöïc teá, raát nhieàu
ngöôøi treû khoâng coù traùch nhieäm trong hoïc taäp vì thaáy
coù hoïc nhieàu roài cuõng thaát nghieäp. Nhieàu em chæ bieát
nghó ñeán quyeàn lôïi baûn thaân maø khoâng nghó ñeán traùch
nhieäm ñoái vôùi gia ñình, nhoùm baïn, hay coäng ñoàng,
xaõ hoäi.
Vì theá, cha meï haõy coáng hieán cho con caùi moät maãu
göông veà tinh thaàn traùch nhieäm ñeå chuùng doõi theo.
Ñieàu keá tieáp quan troïng khoâng keùm laø phuï huynh phaûi
noùi, phaûi giaûi thích veà traùch nhieäm nhöng voâ cuøng
cuï theå. Noùi chung, khía caïnh traùch nhieäm caàn phaûi
ñöôïc ñaët cô sôû vaø xaây döïng moät caùch caån thaän. Chaéc
chaén coù moät vaøi quy taéc taïo thaønh nhöõng caám ñoaùn,
vaø döôøng nhö chuùng ñöôïc ñaët ra ñeå laøm cho treû em
vaø caùc thanh thieáu nieân traùnh khoûi nhöõng lôøi noùi hay
haønh vi phaù hoaïi ñoái vôùi baûn thaân hay ngöôøi khaùc,
duø ôû möùc ñoä theå lyù hay caûm xuùc. Nhöng khía caïnh
traùch nhieäm caàn ñöôïc laøm moät caùch raát roõ raøng ñoái
vôùi boån phaän hoïc ñöôøng, moái töông quan vôùi baïn beø
hay ngöôøi khaùc phaùi, vieäc söû duïng phöông tieän giao
thoâng, vieäc söû duïng tieàn baïc, chaát kích thích nhö
röôïu, bia, ma tuùy. Phuï huynh caàn nhôù raèng ngöôøi treû
khoâng ñöôïc mô hoà veà ñieàu naøy.
Trong moät gia ñình, moãi ngöôøi ñeàu coù moät traùch nhieäm
naøo ñoù phaûi hoaøn thaønh ñeå cho cuoäc soáng ñöôïc troâi
chaûy toát ñeïp. Treû em, ngöôøi treû caàn coù nhöõng boån
phaän thöïc söï ñoùng goùp trong gia ñình cuøng vôùi caùc
thaønh vieân khaùc nhö troâng em, giuùp doïn baøn aên, röûa
cheùn, lau doïn nhaø cöûa, may vaù... Cha meï caàn luoân
ñoàng haønh vôùi con caùi trong boån phaän, khích leä vaø
giuùp em daàn thaønh thaïo vôùi coâng vieäc, chu toaøn caùch
trung thaønh vôùi caùc boån phaän duø nhoû beù.
Cha meï coù theå ño löôøng ñoä lôùn veà tinh thaàn traùch
nhieäm cuûa con caùi qua vieäc em coù hay ñoå loãi hay
khoâng. Moät khi treû em hay thieáu nieân xaùc tín ñöôïc
raèng moãi choïn löïa cuûa em luoân coù heä quaû ñi keøm, thì
luùc em môùi thoâi ñoå loãi cho ngöôøi khaùc veà nhöõng haønh
vi cuûa em.
Vaäy, ñeå giaùo duïc tinh thaàn traùch nhieäm, cha meï caàn
giuùp con caùi thöùc tænh veà choïn löïa cuûa mình, giuùp caùc
em töï do choïn löïa vaø thöïc söï daùm traùch nhieäm treân
suy nghó, choïn löïa, lôøi noùi, haønh vi cuûa mình.
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 39Baøi vieát: DIEÃM HÖÔNG, FMA
YOUCAT
K hoâng coù em baàu trôøi nhö khoâng coù naéng, khoâng coù
em muoân ñôøi maây seõ ngöøng troâi... Chæ coù thuyeàn
môùi hieåu, bieån meânh moâng nhöôøng naøo, chæ coù bieån
môùi hieåu thuyeàn ñi ñaâu veà ñaâu ... Nhöõng ngaøy khoâng gaëp
nhau, bieån baïc ñaàu thöông nhôù... loøng thuyeàn ñau raïn vôõ...
Tình yeâu thaät ñeïp vaø yù nghóa, nhöõng moái tình
gaén boù keo sôn, taâm giao saâu ñaäm, khoâng
theå thieáu vaéng nhau nhö soùng vôùi bieån, nhö
thuyeàn caàn beán, nhö maây caàn gioù, nhö caù
caàn nöôùc...
KINH
NGUYEÄN
KI-TOÂ GIAÙO
B aïn thaân meán! hôn heát nhöõng vaàn thô hay nhöõng hình
aûnh gôïi leân ôû treân, toâi muoán noùi ñeán moái taâm giao thieát
thaân cuûa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa, moät nhu caàu thieát
yeáu cuûa ngöôøi Kitoâ höõu laø caàu nguyeän. Vì caàu nguyeän caàn
thieát nhö hôi thôû, ñôøi soáng caàu nguyeän laøm cho ngöôøi Kitoâ
höõu thöïc söï caûm nhaän haïnh phuùc, laøm cho cuoäc soáng thaät
ñeïp vaø yù nghóa, neáu khoâng, cuoäc ñôøi seõ voâ vò, chaúng coù lyù leõ
gì ñeå soáng.
Baïn vaø Toâi ñaõ tìm hieåu ba phaàn ñaàu cuûa YouCat, môøi Baïn
cuøng toâi böôùc vaøo phaàn Kinh Nguyeän Kitoâ Giaùo laø phaàn cuoái
cuûa YouCat. Caàn xaùc tín raèng: caàu nguyeän (4) laøm cho ngöôøi
Kitoâ höõu khi tuyeân xöng ñöùc tin (1), khi cöû haønh maàu nhieäm
ñöùc tin(2), khi soáng ñöùc tin(3) trong Chuùa Kitoâ, chuùng ta ñöôïc
böôùc vaøo moái töông giao soáng ñoäng thaân tình vôùi Chuùa Kitoâ
vaø Ba Ngoâi Thieân Chuùa ôû moïi nôi moïi luùc trong suoát cuoäc ñôøi.
Caàu nguyeän laø gì? Caàu nguyeän theá naøo? ôû ñaâu? khi naøo? Môøi
Baïn ñeán vôùi YouCat phaàn IV:
Caàu nguyeän laø gì? Laø nhôù ñeán, höôùng loøng trí leân cuøng Thieân
Chuùa, thöa chuyeän vôùi Chuùa. Caàu nguyeän laø aân hueä laø quøa
taëng cuûa Thieân Chuùa maø ta coù ñöôïc khi caàu nguyeän. Caàu
nguyeän laø ñaùp laïi lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa, laø ñi vaøo moái
quan heä taâm giao vôùi Chuùa Kitoâ. Tín höõu caàn luyeän taäp ñeå
soáng ñôøi caàu nguyeän. Vì:
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 40GIAÙO LYÙ CHO BAÏN TREÛ
Baûn chaát cuûa caàu nguyeän: Traùi tim xa Chuùa thì caàu
nguyeän voâ ích. Caàu nguyeän phaûi gaén lieàn vôùi ñôøi soáng.
5 hình thöùc cô baûn khi caàu nguyeän:
y Thôø laïy
y Ngôïi khen
y Caûm taï
y Caàu xin
y Caàu baàu
Nguoàn maïch cuûa caàu nguyeän laø chính Chuùa
Gieâsu:
Ngöôøi caàu nguyeän – Thaày caàu nguyeän - Göông caàu
nguyeän: Taát caû cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Gieâsu laø caàu nguyeän,
laø neân moät vôùi Cha cuûa Ngöôøi trong Chuùa Thaùnh Thaàn.
Neûo ñöôøng daãn ta vaøo ñôøi soáng caàu nguyeän:
Khaåu nguyeän (caàu nguyeän baèng lôøi noùi) baøy toû ra beân
ngoaøi baèng lôøi kinh hay taâm tình oâm aáp trong loøng.
Trí nguyeän (caàu nguyeän baèng suy nghó trong trí) döïa
vaøo Lôøi Chuùa, vì Lôøi giuùp loøng ta naâng leân tôùi Chuùa.
Taâm nguyeän (caàu nguyeän baèng con tim) Taâm nguyeän
laøm cho Kitoâ höõu bieán ñoåi ñôøi mình thaønh caàu nguyeän
thöïc söï, vaø laøm cho lôøi caàu nguyeän bieán thaønh söï soáng.
Thaùi ñoä caàu nguyeän:
y Ñöùng tröôùc Chuùa
y Ngoài tröôùc Chuùa
y Quyø goái
y Phuû phuïc
y Chaép tay
Taâm tình caàu nguyeän:
Cuûa moät thoï taïo: Khi ta chuùc tuïng vaø ngôïi khen quyeàn
naêng Chuùa ñaõ taïo döïng neân muoân loaøi muoân vaät vaø taïo
döïng neân con ngöôøi gioáng hình aûnh Chuùa.
Cuûa ngöôøi con thaûo: khi ta caùm ôn Chuùa vì tình thöông
yeâu quan phoøng Chuùa vaãn daét dìu, yeâu thöông vaø naâng
ñôõ ta trong suoát cuoäc ñôøi.
Cuûa moät toäi nhaân: khi ta caàu xin ôn tha thöù vaø loøng
thöông xoùt Chuùa.
Caàu nguyeän khi naøo?
Caù nhaân: Khi döøng chôø ñeøn xanh, nôi traïm xe buyùt hay
baát cöù khi naøo. Ñaëc bieät laø saùng thöùc daäy ta daâng ngaøy
cho Chuùa ñeå laõnh nhaän söï chuùc laønh, xin Ngaøi ôû beân ta
trong moïi hoaøn caûnh. Khi duøng böõa nhôù caùm ôn Chuùa.
Ñeán cuoái ngaøy ta trao phoù moïi söï trong tay Chuùa, xin
Chuùa thöù tha moïi loãi laàm vaø ban bình an cho ta cuõng
nhö cho ngöôøi khaùc.
Coäng ñoaøn: Trong Thaùnh Leã, giôø kinh Thaàn vuï, moïi
hoaït ñoäng phuïng vuï cuûa Hoäi Thaùnh.
KINH LAÏY CHA
Baïn thaân meán! Öôùc nguyeän lôøi Kinh Laïy Cha seõ luoân
gaén lieàn vôùi cuoäc soáng chuùng ta, moãi khi chuùng ta
ñoïc, yù thöùc töøng lôøi gaén keát vaøo ñôøi soáng thöôøng
nhaät, baïn nheù!
Laïy Cha chuùng con: Thaät haïnh phuùc cho chuùng
ta ñöôïc goïi Thieân Chuùa laø Cha, Ngaøi khoâng chæ laø Cha
cuûa Baïn cuûa Toâi, maø cuûa heát moïi ngöôøi.
ôû treân trôøi : Thieân Chuùa laø Cha - Ngaøi laø Ñaáng quyeàn
naêng, cao caû, nhöng laïi hieän dieän gaàn guõi vaø thaân tình
giöõa ñôøi thöôøng cuûa Baïn vaø Toâi nôi nhöõng ngöôøi xung
quang ñaày thöông meán. Trôøi laø nôi naøo coù Thieân Chuùa
hieän dieän.
chuùng con nguyeän danh Cha caû saùng: Vaãn
coøn 2/3 daân soá treân theá giôùi chöa ñöôïc nhaän bieát vaø
yeâu meán Cha. Baïn vaø Toâi caàn soáng chöùng taù hôn nöõa!
Nöôùc Cha trò ñeán: Vöông quoác cuûa Chuùa Kitoâ Vua
laø vöông quoác cuûa tình yeâu. Muoán vaøo vöông quoác
cuûa Ngaøi, phaûi laø ngöôøi coù loøng yeâu meán Chuùa vaø yeâu
thöông anh chò em thaät söï. Theá nhöng söï döõ vaãn coøn
traøn lan treân theá giôùi! Baïn vaø Toâi ñöôïc môøi goïi laø chaát
men cho Tin Möøng cuûa Chuùa, khôi daäy nieàm hy voïng
höôùng veà Thieân Ñaøng mai sau.
yù Cha theå hieän döôùi ñaát cuõng nhö treân trôøi
Hôn ai heát Chuùa bieát roõ ñieàu gì chuùng ta caàn, Ngaøi
luoân muoán ñieàu toát laønh cho chuùng ta. Baïn vaø Toâi caàn
tin töôûng phoù thaùc hoaøn toaøn cho thaùnh yù Ngaøi theå
hieän cho duø ñang phaûi ñi trong ñeâm toái cuûa ñöùc tin.
Xin Cha cho chuùng con hoâm nay löông thöïc
haèng ngaøy: Moãi ngaøy treân theá giôùi coù khoaûng
25.000 ngöôøi cheát ñoùi! Söï kieän naøy cho thaáy cuûa aên
haèng ngaøy chuùng ta höôûng duøng laø do loøng nhaân töø
cuûa Chuùa ban. Ñöøng bao giôø ích kyû maø khoâng bieát
chia seû côm baùnh, gaïo tieàn cho tha nhaân. Ñaáy laø traùch
nhieäm vaø boån phaän cuûa ngöôøi laøm con Thieân Chuùa.
vaø tha nôï chuùng con nhö chuùng con cuõng
tha keû coù nôï chuùng con: Thaân phaän yeáu ñuoái
moûng doøn deã sa ngaõ, chuùng ta caàn ñeán loøng thöông
xoùt, yeâu thöông tha thöù cuûa Thieân Chuùa. Nhöng Baïn
vaø Toâi laïi thaät khoù ñeå tha thöù cho ngöôøi khaùc. Neáu ta
khoâng thöông xoùt ngöôøi khaùc, khoâng tha thöù cho hoï,
thì laøm sao Thieân Chuùa coù theå ruû loøng thöông xoùt ta
ñöôïc.
Xin chôù ñeå chuùng con sa chöôùc caùm doã
nhöng cöùu chuùng con cho khoûi söï döõ: Cuoäc
ñôøi laém caëm baãy, nhieàu söï döõ, khieán chuùng ta queân ñi
söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa treân traàn gian naøy. Caùm
doã lôùn nhaát laø khoâng caàn ñeán Thieân Chuùa, chæ yeâu
chuoäng cuûa caûi vaø ñaët naác thang vaät chaát leân treân heát
moïi giaù trò tinh thaàn.
Amen. Öôùc mong Baïn vaø toâi soáng ñöôïc taâm tình con
thaûo vôùi Cha Treân Trôøi!
Caàu chuùc caùc baïn soáng ñöôïc tình baïn nghóa thieát vôùi
Chuùa Gieâsu baèng ñôøi soáng caàu nguyeän!
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 41N gaøy xöa coù moät thieân thaàn nhoû khao khaùt ñöôïc leân ñöùng ôû
lan can Thieân ñaøng maø nhìn xuoáng traàn gian. Vì trôøi vaø ñaát
xa nhau laém neân thieân thaàn khoâng nhìn roõ moïi söï, nhöng
vò thieân thaàn vaãn cöù tieáp tuïc quan saùt traùi ñaát caùch say söa.
Nhöõng thieân thaàn khaùc raát ñoãi toø moø neân ñaõ chaïy ñeán keå cho
Ñöùc Maria nghe chuyeän. Moät ngaøy noï, Meï Maria ñeán gaàn vò
thieân thaàn dòu daøng hoûi: “Naøy thieân thaàn nhoû cuûa meï, con laøm gì
ôû ñaây theá?”. Laáy heát can ñaûm, thieân thaàn nhoû ñaùp: “Con muoán
xuoáng traàn gian!”.
“Xuoáng traàn gian aø? Con khoâng haïnh phuùc khi ôû Thieân Ñaøng
sao?”
“OÀ, thöa meï coù chöù, nhöng con vaãn muoán xuoáng traàn gian vaøo
ñeâm Giaùng sinh cuøng vôùi Gieâ-su. Moät thieân thaàn baûn meänh noùi
vôùi con raèng treân Traùi ñaát coù caùc treû nhoû, laø caùc taïo vaät gioáng
chuùng con. Con muoán xuoáng traàn gian vaø ñem cho caùc treû moät
vaøi moùn quaø”.
Sau khi noùi moät thoâi moät hoài, thieân thaàn nhoû im baët, khoâng daùm
ngaång leân nhìn. Meï Maria im laëng mæm cöôøi roài quay goùt böôùc ñi.
Vò thieân thaàn chæ bieát nhìn theo vôùi nieàm hy voïng. Vaø ñeâm canh
thöùc Giaùng sinh ñeán, chæ coù duy nhaát thieân thaàn nhoû ñöôïc choïn
ñeå ñi cuøng vôùi Gieâ-su.
Meï Maria ñích thaân ñoå ñaày moät gioû quaø lôùn, goàm nhöõng moùn
quaø nhìn thì haáp daãn vaø aên thì ngon. Ñeâm vöøa buoâng, thieân thaàn
nhoû khôûi haønh xuoáng traàn gian.
Chuùa Gieâ-su khoâng boû rôi Giaùo hoäi cuûa Ngaøi, nhöng söï hieän dieän
cuûa Ngaøi soáng ñoäng nhaát trong ñeâm Giaùng Sinh, chính vì vaäy maø
trong ñeâm thaùnh aáy, thöôøng coù caùc thieân thaàn mang nhöõng ôn
CUÛA
THIEÂN
THAÀN
NHOÛ
MOÙN
QUAØ
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 42nhaát ñang laáp laùnh treân baàu trôøi, nheï haùi laáy ngoâi sao
roài ngay laäp töùc bay xuoáng caên nhaø nhoû. Thieân thaàn
caån thaän ñaët noù vaøo caùi beáp loø. Ngoâi sao röïc saùng leân
chieáu saùng khaép caên nhaø toài taøn vôùi aùnh saùng choùi ngôøi
röïc rôõ, noù laøm noùng chieác noài vaø laøm toûa ra moät muøi
thôm ngon deã chòu. Ngoâi sao laøm cho nöôùc trong noài
coù höông vò cuûa söõa, maät ong vaø soâ-coâ-la, vaø trôû neân
chaát dinh döôõng boå beùo, haáp daãn.
Xong ñaâu ñoù, thieân thaàn nhoû oâm hoân ñöùa treû vaø bay voäi
veà Thieân Ñaøng qua caùnh cöûa soå, vì Thieân Chuùa khoâng
cho pheùp thieân thaàn loä dieän tröôùc con ngöôøi. Khi ñöùa
treû tænh giaác, noù nhìn thaáy ngoâi sao laáp laùnh trong beáp
loø vaø ngöôøi meï cuûa noù ñang ñöùng nhö trôøi troàng tröôùc
ngöôõng cöûa. Ñöa tay ra phía cöûa soå, baø noùi: “Meï nghó
laø moät thieân thaàn vöøa bay qua cöûa soå. Meï nhö thaáy ñaàu
caùnh cuûa ngaøi”. Vaø roài baø ñaõ hieåu taát caû, vì ñoù laø ngaøy
Giaùng Sinh.
Cuøng luùc ñoù, thieân thaàn nhoû bay veà Thieân Ñaøng nhanh
nhö chôùp. Thöïc söï, ngaøy môùi ñaõ baét ñaàu. Khi thieân
thaàn ñaët chaân vaøo cöûa trôøi thì caùc thieân thaàn khaùc
ñaõ vaây quanh Meï Maria. Chuùa Gieâ-su leân tieáng noùi:
“Thieân thaàn nhoû ôi, con suyùt treã ñaáy!”, nhìn thaáy nuï
cöôøi cuûa Chuùa Gieâ-su, thieân thaàn an taâm bay vaøo.
Trong khi vöôït qua caùnh coång vaøng oùng aùnh, thieân thaàn
nhoû ngoaûnh nhìn phía sau, vaø boãng giaät mình: ôû thaáp
hôn, trong taám thaûm nhöõng vì sao coù moät loã troáng.
Chuùa Gieâ-su khoâng ñeå yù nhöng Thieân Chuùa boãng caát
tieáng hoûi: “Ai ñaõ laøm ñieàu naøy?”.
Coù leõ thieân thaàn nhoû ñaõ chaúng bao giôø ñöôïc quay laïi
traàn gian ñeå thaêm caùc treû nhoû nöõa roài, vì ñaõ daùm phaù
hoûng coâng trình thaàn linh.
AÙo choaøng cuûa Meï Maria
Thieân thaàn nhoû döøng laïi nuoát nöôùc maét, nhöng Meï
Maria ñaõ chuù yù nhöõng gioït nöôùc maét laên daøi aáy. Thieân
thaàn khoâng theå giaûi thích ñöôïc lyù do mình khoùc, nhöng
ngaøi ñöa tay chæ caùi loã thuûng trong taám thaûm ngoâi sao
ñöôïc Thieân Chuùa deät neân. Vaø Meï Maria ñaõ hieåu. Meï
bieát taát caû caùc treû em treân traùi ñaát, vaø Meï ñaõ nhìn thaáy
ñöùa treû ñang ngoài aên ngon laønh cuøng vôùi meï noù moùn
suùp thôm tho tuyeät vôøi. Cuùi xuoáng, Meï gôõ moät ngoâi
sao trong taám aùo choaøng vaø ñaët vaøo tay thieân thaàn
nhoû.
Meï noùi: “Con haõy ñi ñi, haõy ñaët noù vaøo choã troáng aáy. Ta
ñôïi con veà”. Roài Meï Maria chuùc phuùc cho ñoâi caùnh cuûa
thieân thaàn ñeå ngaøi coù theå bay nhanh nhaát. Chaúng bao
laâu, thieân thaàn nhoû ñaõ haïnh phuùc trôû veà Thieân Ñaøng.
Keå töø ñoù, ôø döôùi traàn theá, ngoâi sao cuûa Meï Maria laáp
laùnh chieáu saùng ôû choã gaàn maët ñaát nhaát. Ñoù laø ngoâi
sao ñeïp nhaát, röïc rôõ nhaát vaø laáp laùnh nhaát trong soá
caùc vì sao.
Treân maët ñaát, con ngöôøi ñaõ nhaän ra ngoâi sao naøy vaø
ngöôøi ta goïi noù laø Sao Mai, hay Sao Hoâm. Ngoâi sao naøy
thöôøng xuaát hieän ñaàu tieân vaø taét ñi sau cuøng. Noù ñeïp
nhaát, to nhaát so vôùi caùc ngoâi sao khaùc, vì noù laø ngoâi sao
cuûa Ñöùc Maria.
laønh xuoáng traàn gian vaø ñoå traøn treân nhöõng con ngöôøi
thieän taâm.
Thieân thaàn nhoû vuùt bay trong ñeâm toái, ñeå laïi nhöõng veät
buïi saùng laáp laùnh. Maët Ñaát thaät gaàn vaø thieân thaàn nhoû
coù theå phaân bieät ñöôïc ñoù laø maët bieån daäp dôøn, roài ñeán
moät khu röøng thoâng nhö veát caét ñen ñuùa noåi baät treân
maët tuyeát vaø cuoái cuøng laø moät thaùp chuoâng cuûa moät
ngoâi laøng. Chuùa Gieâ-su noùi: “Ñaây laø moät thoân laøng,
con seõ baét gaëp raát nhieàu treû em toát laønh. Haõy oâm hoân
chuùng thay Ta, nhöng ñöøng ñeå chuùng tænh daäy vaø haõy
ñeå laïi cho chuùng nhöõng quaø taëng. Con caàn nhôù laø khi
thaáy caùc aùnh sao saép söûa lòm taét thì phaûi mau choùng
trôû veà Thieân Ñaøng ngay”.
Thieân thaàn nhoû höùa vaâng lôøi, vaø Gieâ-su höôùng daãn
thieân thaàn ñeán nôi phaûi ñeán.
Moät caên nhaø toái taêm vaø aån giaáu
Vò thieân thaàn nhoû vaøo trong nhöõng caên nhaø vaø nhìn
thaáy caùc treû thô ñang say giaác noàng. Khuoân maët caùc
em toû roõ veû raát toát laønh hay thua keùm moät chuùt. Thieân
thaàn nhoû ñaët treân traùn caùc treû ñaàu tieân nuï hoân nhaân
danh Chuùa Gieâ-su, vaø vôùi caùc treû khoâng toát laém, thieân
thaàn ñeå treân traùn caùc em gioït nöôùc maét. Thöïc söï thieân
thaàn ñaõ chaúng tìm thaáy moät ñöùa treû naøo xaáu xa, maø
neáu baét gaëp treû naøo nhö theá chaéc laø thieân thaàn phaûi
khoùc nhieàu laém. Khi nhöõng ngoâi sao baét ñaàu nhaït maøu
thì chieác gioû cuûa thieân thaàn ñaõ troáng roãng, vaø thieân
thaàn nhoû chuaån bò bay veà Thieân Ñaøng.
Sau khi caát caùnh bay, töø treân cao nhìn xuoáng, thieân
thaàn thaáy moät ngoâi nhaø toái taêm vaø aåm thaáp maø tröôùc
ñoù ngaøi ñaõ khoâng nhaän ra. Lo laéng, thieân thaàn thaàm
nghó: “Hy voïng trong ñoù chaúng coù em beù naøo”, thieân
thaàn voäi bay voøng laïi vaø nhìn vaøo caên nhaø qua caùnh
cöûa soå. OÀ, trong ñoù coù moät ñöùa treû ñang nguû say treân
moät ñoáng laù vaø treân mình noù phuû moät taám chaên moûng
raùch röôùi. Ñöùa treû thaät deã thöông. Bay laïi gaàn ñeå nhìn
roõ hôn, thieân thaàn bieát ñaây laø moät ñöùa treû raát ngoan.
Trong giaác nguû, noù run leân vì laïnh nhöng treân moâi vaãn
rung leân lôøi caàu nguyeän cho baø meï ngheøo. Thieân thaàn
khoâng tìm ñaâu ra moät chuùt cuûi ñeå thaép löûa leân söôûi
cuõng nhö ñeå haâm laïi noài chaùo. Ngöôøi meï cuûa beù ñaõ ñeán
nhaø thôø ñeå döï leã Giaùng sinh vaø xin Chuùa Gieâ-su cöùu
giuùp. Thieân thaàn nhoû nhìn thaáy moïi söï vaø coá tìm trong
gioû xem coøn soùt laïi duø laø moät caùi keïo, hay moät traùi caây
naøo ñoù, nhöng thöïc tình, chaúng coøn moät chuùt gì.
Chaúng coù quaø taëng gì cho ñöùa treû ngoaøi nuï hoân nhaân
danh Gieâ-su. Thöïc söï, caùc thieân thaàn coù khaû naêng laøm
cho con ngöôøi mô moäng, nhöng coù leõ seõ laø taøn baïo neáu
chæ thaép leân öôùc mô roài boû ñoù, ñeå hoï thöùc giaác vôùi ñoâi
tay troáng roãng trong giaù laïnh. Thieân thaàn suy nghó vaø
trong loøng thaàm thó xin Meï Maria cöùu giuùp.
Quyeàn naêng cuûa nhöõng ngoâi sao
Nhìn leân trôøi cao qua oâ cöûa soå, thieân thaàn chôït naûy ra
moät yù töôûng. Ngaøi voäi bay nhanh ñeán ngoâi sao gaàn
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 43TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM TRONG HOÂN NHAÂN
Thöa cha kính meán,
Lôøi ñaàu tieân con xin chuùc söùc khoûe ñeán cha, vaø con
cuõng xin cha giuùp giaûi gôõ cho con moät vaán ñeà nan giaûi
maø ñaõ laøm con day döùt suoát thaùng qua.
Con teân laø Vónh Phuùc, moà coâi cha meï vaø hieän nay con
ñang soáng vôùi Dì cuûa con. Böôùc sang ngöôõng tuoåi 22,
con vöøa toát nghieäp Cao Ñaúng Ngaønh Quaûn Lyù Khaùch
Saïn nhöng chöa coù vieäc laøm. Ñaàu thaùng möôøi vöøa qua,
ngöôøi baïn cuûa Dì con coù giôùi thieäu con vôùi moät anh
sinh vieân 25 tuoåi, gia ñình giaøu coù. Duø môùi quen con
coù hôn moät thaùng, nhöng anh aáy luoân coù nhöõng cöû
chæ saøm sôõ vöôït quùa giôùi haïn cho pheùp vôùi con. Quan
nieäm nam nöõ cuûa anh raát phoùng tuùng, nhaát laø vaán ñeà
giöõ gìn trinh tieát khoâng quan troïng ñoái vôùi anh aáy. Con
ñaõ trình baøy vaán ñeà naøy vôùi Dì con, nhöng Dì con coù
veû ñoàng tình vaø coá eùp con laáy anh ta , vì tröôùc sau gì
cuõng laäp gia ñình vôùi anh ta. Con thöïc söï bò “soác”!
Con muoán ñöôïc töï do quyeát ñònh vaø traùch nhieäm trong
chuyeän hoân nhaân cuûa con. Nhöng laøm sao ñeå nhaän
bieát anh ta coù yeâu con thöïc söï, vaø con phaûi laøm gì neáu
tình traïng naøy cöù keùo daøi. Mong cha cho con moät lôøi
khuyeân.
Vinhphuc22@yahoo.com
Vónh Phuùc thaân meán,
Cha ñaõ ñoïc email con vieát vaø raát thoâng caûm vôùi noãi
loøng cuûa con. Theo cha, tình yeâu caàn coù söï thoâng caûm
vaø cao thöôïng. Ñöøng ñeán vôùi nhau baèng söï ích kyû
hoaëc vì eùp buoäc. Do ñoù, cha mong con thaät saùng suoát
trong chuyeän naøy. Tình yeâu seõ chæ beàn vöõng neáu caû hai
bieát baûo veä vaø giöõ gìn vaø vun ñaép haïnh phuùc cho nhau.
Neáu thöïc söï yeâu thöông ai, thì vieäc caàu mong cho haïnh
phuùc cuûa ngöôøi ñoù laø chuyeän taát nhieân vaø ñoù laø daáu chæ
tình yeâu ñích thöïc. Cuoäc hoân nhaân khoâng xaây döïng
treân moät tình yeâu ñích thöïc, nhöng ñeán töø söï eùp buoäc
hay chæ nhaém ñaït ñöôïc söï giaøu sang... haún seõ khoâng
mang laïi haïnh phuùc laâu beàn trong töông lai. Vôùi nhöõng
gì con trình baøy, cha thoaùng thaáy chaøng sinh vieân naøy
khoâng muoán xaây döïng moät tình yeâu ñích thöïc, nhaát laø
coøn coù quan nieäm vaø loái soáng phoùng tuùng, nhöõng cöû
chæ saøm sôõ, voâ ñaïo ñöùc ngay töø ñaàu khi môùi quen nhau,
thì haún thieáu nhöõng gì caàn thieát ñeå tieán ñeán moät cuoäc
hoân nhaân toát ñeïp trong töông lai.
Ñieàu con caàn laøm laø trình baøy nhöõng suy nghó nghieâm
tuùc cuûa con vôùi Dì vaø cuõng noùi chuyeän vôùi chaøng sinh
vieân kia veà chuyeän xaây döïng moät tình yeâu nghieâm tuùc,
BAÏN TREÛ TRAO ÑOÅI
M aëc duø khoâng loä ra cho ngöôøi ta thaáy, nhöng
haàu nhö con boø vaø löøa khoâng theå naøo nguû
ñöôïc. Ñeâm hoâm aáy vaø ngaøy hoâm tröôùc ñaõ laø moät
cuoäc hoãn ñoän kyø dieäu vì bieát bao söï laï xaûy ra: naøo
laø Haøi nhi ñöôïc sinh ra, caùc thieân thaàn, muïc ñoàng,
ngoâi sao vaø roài ba vua xuaát hieän vôùi nhöõng chieác
aùo choaøng theâu saëc sôõ, vaø nhöõng con vaät laï vôùi caùi
böôùu treân löng. Nhöng caùi laøm thu huùt moïi aùnh nhìn
phaûi keå ñeán nhöõng caùi traùp ñöïng baûo vaät do caùc
ngaøi mang tôùi.
Moïi ngöôøi moïi vaät ngôïp trong nieàm an bình, haïnh
phuùc, hoï quyø thôø laïy haøi nhi, sau ñoù ngaû mình treân
nhöõng ñoáng rôm raûi raùc trong hang ñaù, hôi thôû nheø
nheï vaø khuoân maët thö thaùi bình yeân. Gaàn ñoù, ngöôøi
meï dòu hieàn nheï ru haøi nhi, vaø ngöôøi ñaøn oâng vôùi
ñoâi tay maïnh meõ ñang chaát theâm cuûi vaøo ñoáng löûa
toûa hôi aám, roài nhaët boù rôm ñi veà phía hai con vaät
hieàn laønh.
Taïi cöûa hang ñaù coù moät caëp maét khaùc ñang daùn vaøo
nhöõng quaø taëng cuûa caùc vua. Ñoù laø caëp maét ñaày
ma maõnh pha laãn ngaây thô. Ñoâi maét aáy ñaõ theo
doõi chaêm chuù ñoaøn löõ haønh cuûa ba vua suoát nhöõng
ngaøy daøi vaø giôø ñaây noù thích thuù quan saùt côn meät
moûi cuûa ñoaøn khaùch laï. Ñoù laø caëp maét cuûa Disma,
moät trong nhöõng tay troäm cöôùp löøng danh cuûa vuøng
Beâ-lem. Haén ñaõ töøng noåi tieáng bôûi söï nhanh nheïn,
thoaét aån thoaét hieän nhö moät con choàn hoang.
Nhöng roài baàu khí thanh bình cuûa hang ñaù chôït phaû
vaøo taâm hoàn haén. Haén bò hôùp hoàn bôûi söï say nguû
cuûa Haøi nhi, roài ñeán ngöôøi meï cuõng baét ñaàu ngaû
mình treân ñoáng rôm ñöôïc ngöôøi choàng traûi ra saün
treân neàn ñaát. Loøng haén boãng chuøng xuoáng, moïi keá
hoaïch ñeàu tieâu tan, haén chaúng muoán tìm kieám gì,
tính toaùn gì. Haén chæ muoán nguû moät giaác thaät saâu,
haén theøm giaác bình an cuûa treû thô. Ñôïi cho aùnh löûa
daàn taøn, roài caû haén cuõng ngaû mình treân ñoáng rôm,
thieáp daàn trong giaác nguû vôùi hôi thôû naëng nhoïc. Con
boø vaø löøa cuõng baét ñaàu thiu nguû. Moät söï thinh laëng
saâu xa traøn ngaäp khaép hang ñaù.
Vaøng
Nhuõ höông
Moäc döôïc
RA SAO?
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 44 TRAO ÑOÅIBAÏN TREÛ
bieát toân troïng nhau trong giai ñoaïn hieän taïi ñeå höôùng
ñeán moät gia ñình haïnh phuùc trong töông lai. Neáu vieäc
naøy khoâng thaønh, thì haún laø noù ñaõ thieáu ñieàu caàn thieát
ñeå tieáp tuïc moái töông quan naøy.
Öôùc mong con gaëp ñöôïc moät ngöôøi choàng toát ñeå
cuøng nhau xaây döïng moät gia ñình haïnh phuùc trong
töông lai. Xin Chuùa soi saùng, höôùng daãn vaø chuùc laønh
cho con.
Chuùc con luoân soáng vui töôi, maïnh khoûe vaø ñaït ñöôïc
nhöõng ñieàu toát ñeïp con mô öôùc.
Lm. Vaên Hieån, SDB
Nieàm vui phuïc vuï: “Con seõ loan baùo tình yeâu
Ngaøi, ñeán taän cuøng coõi ñaát”
ÑAÁT NÖÔÙC VAØ CON NGÖÔØI SYRIA
Daân soá ñaát nöôùc Syria laø 18.600.000 ngöôøi, soáng
raûi raùc treân toång dieän tích laø 185.170 km vuoâng,
theo thoáng keâ naêm 2005, thì 90% daân Syria laø
ngöôøi AÛ Raäp vaø 9% laø ngöôøi Kurd. Daân Syria coù tôùi
90% theo Hoài giaùo Sunni, vaø 7% daân chuùng theo
ñaïo Coâng giaùo. Ngoân ngöõ chính cuûa ñaát nöôùc naøy
laø tieáng AÛ Raäp. Tieáng Anh chæ ñöôïc phoå bieán trong
vaøi thaønh phoá lôùn. Ngoaøi ra, coøn coù moät soá thoå ngöõ
nhö Armenia, Aramaic hay Circassian. Thuû ñoâ cuûa
Syria laø Damascus vôùi 4 trieäu daân. Ñaát Nöôùc Syria
vaãn ñöôïc coi laø moät ñaát nöôùc thanh bình vaø töï do
toân giaùo so vôùi nhöõng quoác gia trong khoái AÛ-raäp. Hôn
nöõa, phuï nöõ Syria cuõng ñöôïc töï do ñi treân caùc ñöôøng
phoá maø khoâng caàn phaûi mang nhöõng taám khaên che
maët. Ngöôøi daân baûn xöù sinh soáng vaø giao tieáp raát
thaân thieän cuõng nhö deã gaàn guõi vôùi heát moïi ngöôøi.
NGUYEÄN XAÙ VAØ TRUNG TAÂM TREÛ TAÏI
DAMASCUS
Naêm 2008, toâi vieát ñôn xin ñi truyeàn giaùo Ad Gentes,
vaø Cha Beà treân Caû ñaõ sai toâi ñeán Tænh doøng Trung
Ñoâng. Khi vöøa toát nghieäp thaàn hoïc, toâi ñöôïc Beà Treân
sai ñeán ñaát nöôùc Syria, nôi Thaùnh Phao-loâ ñöôïc ôn
trôû laïi, vaø soáng trong Coäng Theå Saleâdieâng taïi thuû ñoâ
Damascus vaøo ngaøy 19/06/2012.
Trong moät ñaát nöôùc maø 90% laø Hoài giaùo, thì söï hieän
dieän cuûa ngöôøi ki-toâ höõu quaû laø khieâm toán, vaø nhöõng
hoaït ñoäng giaùo duïc mang tính sinh ñoäng beân ngoaøi
laïi caøng giôùi haïn. Chính vì theá, coäng theå maø toâi ñang
soáng vaø laøm vieäc chæ coù ba coâng cuoäc: Giaùo xöù vôùi
caùc lôùp giaùo lyù, Nguyeän xaù daønh cho caùc thanh thieáu
nieân caû löông laãn giaùo, vaø Trung taâm Muïc vuï daønh
cho sinh vieân. Vì theá, chöùng taù cuoäc soáng giöõa ñôøi laø
phöông theá thích hôïp vaø hieäu quaû hôn caû trong vieäc
truyeàn baù ñöùc tin ki-toâ.
Nguyeän xaù Don Bosco taïi Thuû ñoâ Damascus sinh
hoaït haøng ngaøy, töø 8h-12h30 vaø töø 15h-23h; ngoaïi
tröø thöù saùu, vì laø ngaøy leã cuûa Hoài giaùo. Coù khoaûng
400 em ngöôøi Syria vaø 300 em ngöôøi Iraéc tî naïn, töø
lôùp maãu giaùo ñeán heát caáp ba, ñeán sinh hoaït, hoïc taäp
vaø thi ñua taïi Nguyeän xaù. Ngoaøi ra, trong caùc dòp ñaëc
bieät, chuùng toâi kheùo leùo xen keõ vaøo ñoù caùc buoåi tónh
taâm, giaûi toäi vaø Thaùnh Leã.
Toâi thaät haõnh dieän khi ñöôïc môøi goïi daán thaân cho
vuøng ñaát ñaõ chöùng kieán Lòch söû Cöùu ñoä cuûa Con
Thieân Chuùa. Trong taän ñaùy loøng, toâi luoân khao khaùt
ñöôïc daán thaân troïn ñôøi cho söù meänh truyeàn giaùo taïi
ñaây, duø vaãn bieát mình coøn nhieàu yeáu ñuoái vaø moûng
gioøn, caàn ñeán lôøi caàu nguyeän cuûa moïi ngöôøi vaø söï trôï
löïc cuûa aân suûng Chuùa. Toâi luoân laïc quan vaø vöõng tin
raèng Thieân Chuùa laø ngöôøi cha mong öôùc con caùi mình
haïnh phuùc vaø Ngaøi luoân ñoàng haønh vôùi toâi trong tình
yeâu vaø ôn thaùnh cuûa Ngaøi.
Vì theá toâi can ñaûm daán böôùc trong söï quan phoøng
cuûa Ngöôøi. Baïn haõy cuøng toâi daâng lôøi caûm taï vaø tri aân
Thieân Chuùa qua kinh nguyeän haøng ngaøy vaø nhöõng lôøi
nguyeän taét ñöôïc tieáp noái trong töøng phuùt giaây cuûa ñôøi
soáng chuùng ta.
truyeàn giaùo
SYRIA
treân ñaát
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 45dieâng ôû Marseilles khi caäu ñaõ 18 tuoåi.
Vì tình hình chính trò nhöõng naêm ñaàu
cuûa theá kyû, caäu baét
ñaàu ñöôïc ñaøo luyeän
ôn goïi Sa-leâ-dieâng
taïi YÙ vaø nhaän aùo giaùo
só töø tay Chaân Phöôùc
Micae Rua. Trôû veà
Phaùp, nhö taát caû anh
em mình, thaày baét
ñaàu soáng ôn goïi Sa-
leâ-dieâng trong ñieàu
kieän hoaït ñoäng baùn coâng khai, ñaàu
tieân ôû Marseilles vaø sau ñoù chuyeån
ñeán La Navarre. Thaày ñöôïc thuï phong
linh muïc vaøo naêm 1912, sau ñoù ñöôïc
goïi vaøo quaân ñoäi trong chieán tranh theá
giôùi thöù nhaát vaø ñaõ phuïc vuï vôùi nhieäm
vuï laø y taù cöùu thöông.
Sau chieán tranh, Cha Arribat ñeán laøm
vieäc taïi La Navarre cho ñeán naêm 1926,
sau ñoù Cha ñaõ chuyeån ñeán Nizza, vaø
laøm vieäc taïi ñoù cho ñeán naêm 1931.
Cha trôû laïi La Navarre laøm Giaùm ñoác
vaø ñoàng thôøi phuï traùch giaùo xöù Thaùnh
Isidore trong thung luõng Sauvebonne.
Giaùo daân goïi Cha laø “Vò Thaùnh cuûa
Thung luõng”. Vaøo cuoái naêm thöù ba
cuûa nhieäm kyø aáy, Cha ñöôïc göûi ñeán
Morges ôû tieåu bang Vaud (Thuïy Só).
Sau ñoù, cha ñöôïc choïn laøm giaùm ñoác
trong ba nhieäm kyø lieân tieáp, moãi nhieäm
kyø saùu naêm, laàn ñaàu tieân ôû Millau, sau
ñoù ôû Villemur vaø cuoái cuøng ôû Thonon
trong giaùo phaän Annecy.
Giai ñoaïn ñaày nguy hieåm vaø cuõng
ñaày hoàng aân laø nhieäm kyø cuûa Cha taïi
Villemur, trong Chieán tranh theá giôùi
thöù hai. Trôû laïi La Navarre naêm 1953,
Cha Arribat ñaõ tieáp tuïc laøm vieäc cho
ñeán khi qua ñôøi taïi ñoù vaøo ngaøy 19
Thaùng Ba naêm 1963.
Baäc Ñaùng Kính - Cha Arribat (1879-
1963), laø moät Sa-leâ-dieâng ngöôøi
Phaùp. Ngaøi luoân laø ngöôøi cha toát laønh
ñoái vôùi taát caû caùc con caùi cuûa ngaøi.
Cuoäc soáng cuûa ngaøi luoân laø daáu chæ
veà Tin Möøng: “Toâi ñeán khoâng phaûi
ñeå ñöôïc phuïc vuï nhöng laø ñeå phuïc
vuï” (Mc 10,45).
ÑAÙNG KÍNH MA-GA-RI-TA
Meï Ma-ga-ri-ta Occhiena sinh ngaøy
01.04.1788 taïi Capriglio, tænh Asti, vaø laø
ngöôøi con thöù saùu trong gia ñình coù 10
ngöôøi con. Meï ñaõ ñöôïc
röûa toäi cuøng ngaøy taïi
nhaø thôø giaùo xöù. Cha
meï laø nhöõng noâng daân
toát laønh, ñaïo ñöùc. Tuy
khoâng coù cô hoäi ñöôïc
ñeán tröôøng, nhöng meï
ñöôïc Chuùa phuù ban
cho söï khoân ngoan.
Naêm 1812, meï ñaõ cöôùi
oâng Phan-xi-coâ Bosco. Sau ñoù, hoï ñeán
soáng taïi xoùm Becchi. Meï ñaõ sinh ra
Gioan Bosco, moät vò thaùnh lôùn cuûa caùc
baïn treû sau naøy. Vôùi söï khoân ngoan, loøng
nhaân töø nhöng raát cöông quyeát trong
vieäc giaùo duïc con caùi, meï ñaõ ñieàu haønh
cuoäc soáng gia ñình caùch toát ñeïp.
Don Bosco ñaõ môøi meï ñeán soáng vaø laøm
vieäc taïi Valdocco ñeå chaêm lo cho caùc
thanh thieáu nieân cuûa ngaøi. Vôùi taám loøng
cuûa ngöôøi meï, meï ñaõ chieám ñöôïc loøng
yeâu meán cuûa caùc baïn treû taïi ñaây.
Meï qua ñôøi taïi Toâ-ri-noâ vaøo ngaøy
25.11.1856, höôûng thoï 68 tuoåi. Caùc theá
heä sa-leâ-dieâng vaãn tieáp tuïc goïi meï vôùi
teân goïi thaân thöông: “Meï Ma-ga-ri-ta”.
ÑÖÔÏC CHÖÕA KHOÛI BEÄNH NHÔØ
ÑAÙNG KÍNH MA-GA-RÍT-TA
Vaøì tuaàn trong thaùng 03 naêm 2014, vai
toâi bò ñau ñôùn khieán toâi khoâng theå sinh
hoaït hay hoaït ñoäng bình thöôøng, cuõng
nhö khoâng theå thöïc hieän ñöôïc baát kyø
coâng vieäc naøo. Baùc só khuyeân toâi neân
ñi bôi moãi ngaøy ñeå chöõa beänh, nhöng
ñoù laø ñieàu maø toâi khoâng theå laøm ñöôïc.
Ngaøy 04 thaùng 04, laø ngaøy kyû nieäm
sinh nhaät cuûa Ñaáng Ñaùng Kính Ma-
ga-rít-ta, toâi ñaõ ñeán Capriglio ñeå cuøng
tham döï chaàu Thaùnh Theå vôùi taát caû
moïi ngöôøi. Keát thuùc giôø chaàu, toâi ñaõ
khaán vôùi Meï Ma-ga-rít-ta ñeå xin Meï
giuùp toâi thoaùt khoûi söï khoù khaên naøy.
Caùc Thaùnh & Ôn Chuyeån caàu Ngoïc Bích, FMA phoûng dòch
Quaû thaät, hai ngaøy sau, côn ñau vai
bieán maát. Töø ñoù sau hôn hai thaùng,
caùc roái loaïn vaø côn ñau cuõng khoâng
coøn taùi phaùt nöõa.
Taïi Capriglio, toâi ñaõ chia seû ôn laønh
ñaõ nhaän ñöôïc nhaèm ñeå goùp phaàn
cho tieán trình phong chaân phöôùc cuûa
ngöôøi phuï nöõ ñaùng ngöôõng moä naøy.
Chính Meï Ma-ga-rít-ta ñaõ cuøng coäng
taùc vôùi Don Bosco trong vieäc giaùo
duïc vaø chaêm soùc cho caùc thanh thieáu
nieân ngheøo vaø bò boû rôi taïi nguyeän xaù
Valdocco ôû Toâ-ri-noâ, nöôùc YÙ.
R. F. J. SBB ôû Badalona -
Taây Ban Nha
AÙNH NHÌN DOÕI THEO
Toâi muoán noùi veà Ñaáng Ñaùng Kính
Ma-ga-rít-ta vôùi nieàm xaùc tín. AÙnh
nhìn cuûa Meï Ma-ga-rít-ta hôi nghieâm
nghò nhöng luoân yeâu thöông vaø doõi
theo toâi töø nhöõng ngaøy ñaàu chuaån bò
cho luaän aùn cuûa toâi. Toâi caûm thaáy coù
moät söï hieän dieän caùch thieâng lieâng
cuûa Meï trong cuoäc soáng toâi.
Traûi qua nhöõng ngaøy chuaån bò luaän
aùn vôùi nhöõng tình huoáng, nhöõng
khoaûnh khaéc, nhöõng noã löïc, nhöõng
khoù khaên..., toâi caûm nhaän söï hieän
dieän ñoàng haønh cuûa Meï. Moãi ngaøy
toâi ñaët moät nuï hoân vaøo hình aûnh nhoû
cuûa Meï maø toâi ñang giöõ, vaø vieäc ñoù
laøm cho toâi coù nghò löïc ñeå baét ñaàu
vaø keát thuùc moät ngaøy laøm vieäc cuûa
toâi. Töø trong thaâm taâm, döôøng nhö
toâi luoân nghe ñöôïc nhöõng lôøi cuûa Meï
ñeå moïi söï ñöôïc giaûi quyeát caùch toát
nhaát. Toâi muoán chia seû vôùi moïi ngöôøi
veà nhöõng aân hueä naøy nhôø söï trôï giuùp
cuûa Meï Ma-ga-rít-ta.
Ñaùng Kính Augusto ARRIBAT
Cha Giuse Augusto Arribat sinh ngaøy
17 Thaùng 12 naêm 1879 ôû Treùdou
(Rouergue - Phaùp). Hoaøn caûnh gia
ñình ngheøo ñaõ buoäc caäu Augusto baét
ñaàu hoïc trung hoïc taïi Nguyeän xaù Sa-leâ-
TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM - TAÄP 33 46Ngaøi ñaõ khoâng töø choái baát kyø coâng vieäc naøo, hôn
theá, ngaøi ñaõ tìm kieám caùc vieäc phuïc vuï khieâm toán
nhaát. Ngaøi luoân saün saøng laøm coâng taùc veä sinh, neân
ngaøi ñöôïc caùc taäp sinh goïi laø “Hieäp só Caây choåi”.
Ngaøi thöùc tröïc beân ngöôøi beänh suoát ñeâm. Trong
thôøi chieán tranh, khi coù nhieàu ngöôøi anh em hoäi
vieân phaûi di chuyeån, ngaøi ñaõ nhöôøng caû caên phoøng
vaø giöôøng nguû cuûa mình cho anh em vaø qua ñeâm
treân moät chieác gheá hoaëc trong nhaø nguyeän. Nhieàu
pheùp laï chöõa beänh xaûy ra ñaõ ñöôïc coi laø nhôø söï
thaùnh thieän cuûa ngaøi.
Trong taát caû caùc chöùc vuï maø cha Arribat ñaûm
traùch, ñaëc bieät laø trong vai troø giaùm ñoác nhieàu naêm
nôi nhieàu coäng theå khaùc nhau, ngaøi ñaõ theå hieän
moät göông maãu Sa-leâ-dieâng: luoân hieän dieän giöõa
hoïc sinh treân saân chôi, trong nhaø nguyeän, taïi lôùp
giaùo lyù, nôi beänh xaù; qua nhaø aên, ñeán phoøng nguû, töø
toøa giaûi toäi ñeán khu laøm vöôøn. Ngaøi luoân quan taâm
tôùi taát caû moïi nôi vaø moïi ngöôøi.
Ngaøi ñaëc bieät toân troïng vaø cö xöû teá nhò tuyeät vôøi vôùi
moïi ngöôøi, nhaát laø vôùi nhöõng ngöôøi beù nhoû vaø ngöôøi
ngheøo. Ngaøi luoân tænh taùo canh giöõ coäng theå vaø
ñöôïc meänh danh laø “coät thu loâi” nhö Thaùnh Giuse
vaäy. Vôùi göông maët côûi môû vaø luoân töôi cöôøi, ngöôøi
con cuûa Don Bosco khoâng xa laùnh baát cöù moät ai.
Voùc daùng moûng mai coù veû khoå haïnh cuûa ngaøi gôïi
nhôù laïi hình aûnh cuûa Cha Sôû hoï Ars; söï dòu daøng
vaø nuï cöôøi cuûa ngaøi ñöôïc ví laø hieän thaân cuûa Thaùnh
Phan-xi-coâ Sa-leâ. Linh ñaïo cuûa ngaøi ñaët taâm ñieåm
nôi Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria, ñaëc bieät Ngaøi coù loøng
suøng kính ñoái vôùi Meï Phuø Hoä.
Vatican
Ñaày Tôù Chuùa NINOÂ BAGLIERI
Toâi ñaõ traûi qua kinh nghieäm soáng
Tam Nhaät Vöôït Qua vôùi Chuùa
Gieâsu. Vaøo ngaøy Thöù Saùu Tuaàn
Thaùnh, toâi bò taán coâng bôûi côn
soát reùt ñeán lieät giöôøng, caû ngaøy bò
quay cuoàng neân toâi khoâng theå cöû
haønh nghi thöùc töôûng nieäm Cuoäc
Khoå Naïn cuûa Chuùa vaøo ban chieàu,
chæ coøn bieát chieâm ngaém Chuùa
Gieâsu treân Thaäp giaù.
Sang ngaøy Thöù Baûy Tuaàn Thaùnh, toâi tieáp tuïc chieâm
ngaém Chuùa Gieâsu trong moà, sau ñoù toâi ñöôïc ñöa
ñeán Bingo a Butembo ôû Congo, caùch nôi toâi ôû 60
caây soá ñeå ñöôïc chaêm soùc toát hôn. Khi baùc só ñeán
chöõa beänh cho toâi, tình côø toâi nhìn vaøo böùc aûnh cuûa
Ñaày tôù Chuùa Nino Baglieri ôû treân baøn neân thaàm noùi:
“Nino, baïn laøm gì ñi chöù!”. Vaø thöïc söï Nino ñaõ
khoâng laøm cho toâi thaát voïng: keát quaû xeùt nghieäm
maùu toát vaø beänh soát reùt töø töø qua khoûi. Do vaäy,
ngaøy Chuùa Nhaät Phuïc Sinh, toâi ñaõ coù theå cöû haønh
leã Chuùa Phuïc Sinh taïi giaùo xöù Bulema nhö moät kinh
nghieäm ñöôïc cuøng soáng laïi vôùi Chuùa Gieâsu.
Cha Salvatore Cerruto - truyeàn giaùo ôû Congo
GIÔÙI THIEÄU SAÙCH
Ba taäp saùch goàm nhöõng caâu chuyeän giaùo duïc cuûa Ferrero
Bruno. Moãi caâu chuyeän ñöôïc bieân taäp vôùi nhöõng baøi hoïc gôïi yù
vaø nhöõng söù ñieäp ruùt ra töø ñoù. Thích hôïp ñeå duøng trong caùc baøi
giaûng, chia seû, hay trong caùc giôø daïy giaùo lyù.
Moãi taäp saùch daøy 92 trang, in Offset maøu, khoå 11 x 18,5 cm.
Giaù baùn: 18.000 $ / 1c
Taäp saùch keå veà caâu chuyeän con
Löøa A-ba-cuùc trong boái caûnh
Giaùng sinh cho caùc treû em. Taäp
saùch daøy 44 trang, in Offset
maøu, khoå 20 x 22 cm.
Giaù baùn: 22.000 $ / 1c
trong HANG ÑAÙ
BAN TRUYEÀN THOÂNG GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG DON BOSCO
NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNG
HỖ TRỢ GIÁO LÝ
Taäp saùch keå veà nhöõng duï ngoân
cuûa Chuùa Gieâ-su cho caùc treû
em. Taäp saùch daøy 52 trang, in
Offset maøu, khoå 22 x 20 cm.
Giaù baùn: 20.000 $ / 1c
HỖ TRỢ GIÁO LÝ
Taäp saùch trình baøy 40 caâu
chuyeän Kinh thaùnh cho caùc treû
em. Taäp saùch daøy 84 trang, in
Offset maøu, khoå 22 x 20 cm.
Giaù baùn: 35.000 $ / 1c
HỖ TRỢ GIÁO LÝ
BAN TRUYỀN THÔNG
GIA ĐÌNH SA-LÊ-DIÊNG DON BOSCO
54 đường số 5 Linh Xuân - Thủ Đức
Tp.HCM - VIỆT NAM
Website Quảng Bá Sản phẩm
http://quangba.donboscoviet.net
Mua số lượng nhiều, sẽ có giá đặc biệt.
Điện thoại:
 0908.943.859 (Cha Chính)
 0120.839.1950 (Sơ Ngọc Yến)
Địa chỉ liên hệ email:
1. truyenthong@donboscoviet.net
2. srhoangocyenvn@yahoo.com
TAÄP 33 - TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM 47TÖÏ DO & TRAÙCH NHIEÄM
THAÙNG 08 & 09 . 2011 . soá 13
HÖÔÙNG TÔÙI
200 NAÊM NGAØY
SINH CUÛA
DON BOSCO
CHUYEÂN ÑEÀ DON BOSCO CUÛA GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG VIEÄT NAM
Naêm thöù VI - Thaùng 12.2014 & 01.2015 - Taäp 33
Cha nguyeän höùa vôùi Chuùa laø cho ñeán hôi
thôû cuoái cuøng, cha vaãn soáng cho caùc treû
ngheøo khoå cuûa cha.”
Don Bosco - Hoài Kyù cuoán XVIII, 258
GIA ÑÌNH SA-LEÂ-DIEÂNG DON BOSCO VIEÄT NAM
Chuyeân ñeà
Thaùnh Theå
& Röôùc Leã Laàn Ñaàu
TAÄP SAÙCH HOÃ TRÔÏ VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ
SOÁ 3
BAÏN ÑOÀNG HAØNH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN & CAÙC BAÄC CHA MEÏ
Chuyeân ñeà
Bí Tích Hoøa Giaûi
& Xöng Toäi Laàn Ñaàu
TAÄP SAÙCH HOÃ TRÔÏ VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ
BAÏN ÑOÀNG HAØNH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN & CAÙC BAÄC CHA MEÏ
4
h CHUAÅN
BÒ
XÖNG TOÄI
h CÖÛ HAØNH CHO
VIEÄC XÖNG TOÄI
LAÀN ÑAÀU
h CAÙC THAÉC MAÉC
VEÀ BÍ TÍCH
HOØA GIAÛI
TAÄP SAÙCH HOÃ TRÔÏ VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ
BAÏN ÑOÀNG HAØNH CUÛA GIAÙO LYÙ VIEÂN & CAÙC BAÄC CHA MEÏ
NHAØ XUAÁT BAÛN PHÖÔNG ÑOÂNG
CÖÛ HAØNH GIUÙP SOÁNG
TINH THAÀN MUØA VOÏNG
VOØNG HOA
MUØA VOÏNG
khao khaùt
THIEÂN
CHUÙA
C H UÙ C
M ÖØ N G
G G I AÙ N
S I N H
5
TIN VUI
CHO NHAÂN LOAÏI
BEÂ-LEM
Nhaø cuûa BAÙNH
68 trang
SOÁ ÑAËC BIEÄT
Merry Christmas
GIAÙ: 18.000 ñoàng