Misja salezjańska i komunikacja społeczna. - Komunikacja społeczna to „nowość obecności”. - Ksiądz Bosko, człowiek komunikacji społecznej. - Zrozumienie zmian społeczno-kulturowych, które nas dotyczą. - Konkretne potrzeby salezjanina. - Zdolność do ewangelizacji poprzez komunikację społeczną. - Formacja współbrata w komunikacji społecznej. - Promocja informacji salezjańskich. - Komunikacja społeczna angażuje nas wszystkich. - Wnioski.
List opublikowany w ACS n. 302
Rzym, 1 października 1981 r
serdeczne pozdrowienie dla Ciebie i wszystkich przyjaciół Rodziny Salezjańskiej. Przesyłam go z XVII Kapituły Generalnej Córek Maryi Wspomożycielki.
Kapituła została oficjalnie otwarta 15 września, po wspomnieniu i modlitwie tygodnia Ćwiczeń Duchowych. Ja sam chciałem podjąć kazanie, jako wyraz delikatnej służby posługi Przełożonego Generalnego. Skupiłem uwagę 150 Kapitulów na śnie Ks. Bosko w S. Benigno, którego stulecie nastąpiło właśnie w tych dniach: było to pogłębienie ducha salezjańskiego poprzez rozważenie Postaci z dziesięcioma diamentami.
Nasze siostry kapituły intensywnie pracują nad ostateczną rewizją Konstytucji swojego Instytutu. W drugiej połowie października wybiorą przełożonych. Towarzyszmy im, podczas ich pracy, z wieloma modlitwami i ofiarami, zarówno indywidualnie, jak i we wspólnocie.
Kapituła generalna Córek Maryi Wspomożycielki jest ważnym wydarzeniem w życiu Kościoła i jest szczególnie ważna dla całej Rodziny Salezjańskiej Ks. Bosko. Jesteśmy zatem szczodrzy i nieustający w braterskim wsparciu!
Podczas mojej ostatniej podróży do Ameryki Południowej, ciekawy niepublikowany list Ks. Bosko napisany w 1877 roku do Don Lasagna został mi zaoferowany w Montevideo. Możesz go przeczytać w tym numerze w sekcji „dokumenty”. Potwierdza niezwykłą i twórczą troskę naszego Ojca o sektor Komunikacji Społecznej, którym jest prasa.
Pod koniec czerwca mogłem śledzić interesujące „międzynarodowe seminarium” na temat formacji czołowych kadr wydawnictwa salezjańskiego, które odbyło się w Turynie. Wydarzenie, które zmusiło mnie do zastanowienia się nad tym, co nasze ostatnie dwa Kapituły Generalne mówią o znaczeniu Komunikacji Społecznej w naszych działaniach duszpasterskich.
Poświęciłem się medytacji na temat duszpasterstwa Communio et progressio z maja 1971 roku.
Pomyślałem też o tym, co zostało opracowane w Radzie Najwyższej na ten temat podczas przygotowywania Ratio.
Dlatego uważam, że warto zaprosić was do przypomnienia sumienia, jakie znaczenie powinniśmy mieć w komunikacji społecznej w naszym życiu i misji. Komunikacja społeczna zawsze była obszarem szczególnej interwencji salezjańskiej, w której Ks. Bosko i jego synowie, na jego przykładzie, pracowali z zaangażowaniem, wykorzystując różne swoje „narzędzia” w celu ewangelizacji i promocji ludzkiej ich odbiorcy: młodzi, popularne klasy, ludność Misji. Ale dzisiaj to nie wystarczy, a na przyszłość musimy zrobić więcej, potrzebujemy „nowej obecności”, ponieważ częstotliwość komunikacji społecznej na świecie stale rośnie. „To - jak powiedziała nam Kapituła Generalna 21 - ma w sobie nieograniczoną zdolność perswazji, której zarzuca, na lepsze lub gorsze, przekazy, które ona wyraża”.
Far Comunicazione Sociale staje się coraz bardziej masową obecnością edukacyjną, kształtującą mentalność i twórcą kultury. Poprzez to opracowywane i rozpowszechniane są zbiorowe dowody, które są podstawą nowych modeli życia i nowych kryteriów oceny. Jego zdecydowana skuteczność i coraz bardziej masowa obecność sprawiają, że komunikacja społeczna jest prawdziwą i autentyczną alternatywną szkołą dla bardzo dużych warstw ludności świata, zwłaszcza młodzieży i ludu, a
przyspieszony postęp tych lat przedstawia nam komunikację społeczną jako pole uprzywilejowane tworzenia opinii publicznej, ponieważ „przyjął i odgrywa decydującą rolę w dialektyce kulturowej, życiu społecznym i obyczajach” 2.
Teraz wiemy, że misja salezjańska jest ściśle związana z obszarem kultury. W sferze kultury cała nasza działalność ewangelizacyjna żyje i rozwija się. Pokornie współpracujemy w Kościele, aby przezwyciężyć dramatyczny konflikt, który jest widoczny w naszym stuleciu między Ewangelią a kulturą.
Pilnie przeniknąć w duchu chrześcijańskim zestaw wartości i nie-wartości, które kształtują mentalność ludzi: różne nowości znaków czasu, podkreślone przez Komunikację Społeczną, dotykają w jakiś sposób, rzeczywiście ściśle przenikają się z właściwą sferą wiary ,
Z drugiej strony misja Chrystusa i treść wiary są właśnie ze względu na ich specyficzną naturę uprzywilejowanym przedmiotem komunikacji.
Chrystus jest „Słowem” i „Obrazem” niewidzialnego Boga i stał się człowiekiem, aby „komunikować się” ze wszystkimi wspaniałymi projektami, bardzo konkretnymi i historycznymi, o wyzwoleniu i miłości. On - Communio et progressio mówi nam - „okazał się doskonałym komunikatorem ... przemówił w pełni w rzeczywistych warunkach swego ludu” 3. W nim zdolność do komunikacji obejmuje prawdziwe oddanie się pod presją miłości, jak widzimy to na krzyżu, w Eucharystii iw sakramentach. Treść jego komunikatu („Objawienie”) nie jest doktrynalnymi schematami abstrakcyjnego lucubracji, ale faktami, ludźmi, wydarzeniami. Stanowią one Ewangelię: to zbiór „dobrej nowiny”, konkretnej i obiektywnej, która ma moc kierowania życiem i zasadami osądu.
Cała misja Kościoła polega zatem na przekazywaniu tych dobrych nowin: dlatego mówimy, że jest to „ewangelizacja”. Agenci jego misji, apostołowie, są komunikatorami: „głosz Ewangelię każdemu stworzeniu” 4, Paweł słusznie woła: „Jak oni uwierzą w Pana, jeśli nie słyszeli o tym? A jak o tym usłyszą, jeśli nikt tego nie ogłosi? A kto to ogłosi, jeśli nikt nie zostanie wysłany w tym celu? Jak mówi Biblia: Jak dobrze jest widzieć tych, którzy przynoszą dobrą nowinę, przychodzą! ”5.
Ewangelizacja oznacza zatem bycie komunikatorem dobrej nowiny. Aby to zrobić, wymaga odpowiedniego języka, pogłębienia obiektywności wiadomości, poświęcenia się, by przekazać je dla wartości, jaką mają w sobie, sztuki pobudzania zainteresowania społeczeństwa nimi.
Zostaliśmy zaproszeni przez Vaticanum II, aby wiedzieć, jak czytać znaki czasu. Rozglądając się i porównując nasz czas z wiekami lub nawet dziesięcioleciami, które nas poprzedzają, uderza nas głęboka przemiana zachodząca w warunkach życia jednostki i społeczeństwa. Transformacja, która ma wiele przyczyn, a wśród nich punkt przyspieszenia, coraz wyraźniejsza obecność Komunikacji Społecznej.
Fakt ten interesuje nas już jako osoby zaangażowane, ale tym bardziej, że efekty nowej sytuacji osiągają coraz ostrzejsze, a czasem szokujące wyniki, tych, którzy są odbiorcami naszej misji: młodzież, klasy popularne.
Ale ta obserwacja nie wystarczy: poczucie odpowiedzialności salezjańskiej prowadzi nas do poszukiwania bardziej aktualnych form podejścia, odnawiania metod duszpasterskich, nowości obecności. Oto bardzo konkretne i wymagające pole dla tych „nowych obecności”, o których rozmawiały z nami dwa ostatnie Kapituły Generalne!
Programowanie naszej apostolskiej „nowości obecności” zakłada umiejętność odczytywania znaków czasu i przenikliwej inteligencji strategicznych jąder wpływów kulturowych.
Chodzi o to, by nie odsuwać się od siebie, nie pozostać biernym, nie kontynuować tak, jakby w strukturach społeczeństwa nie wydarzyło się nic nowego. Jeśli chcemy być współcześni współczesnym ludziom powołanym do ewangelizacji, musimy przede wszystkim dążyć do przeniknięcia dynamizmów, które poruszają obecną transformację kulturową.
Jesteśmy w pełni świadomi, że jest to temat całkowicie otwarty na badania, pomysłowość i propozycje: temat „in fieri” do dziś. Z pokorą i uwagą tych, którzy podążają za ciągłymi ulepszeniami, zamierzamy zaprosić ludzi do refleksji nad komunikacją społeczną, aby zachęcić ich do aktywnego włączania się w ich twórczość językową z praktyką apostolską i edukacyjną na dzisiejszym poziomie, ale z równą otwartością na każde dalsze osiągnięcie i rozwój możliwy.
Należy zachęcać do otwartej i odważnej postawy, jaką Ks. Bosko przyjął w ostatnim stuleciu w odniesieniu do komunikacji społecznej. Fenomen „środków masowego przekazu” i „grupy medialnej” był wówczas bardzo ograniczony (praktycznie ograniczał się do sektora papieru drukowanego), ale postrzegał jego znaczenie i działał w tym obszarze jako bohater. Zobaczmy, pokrótce, jak w jego rękach prasa stała się uległym instrumentem, który skutecznie zaangażował w realizację swojego projektu duszpasterskiego.
Ksiądz Bosko pozostawił Komunikację Społeczną swego czasu - od najprostszych do najwyższych form - wkroczył w jego życie, zawsze gotowy do uchwycenia siebie i przekazania innym.
Wiedział, jak być ostrożnym receptorem, chętnym do poznawania wydarzeń, zapalonym czytelnikiem, pożeraczem książek i upartym zapamiętywaniem.
Był dobrym komunikatorem, nawet jako dziecko, począwszy od najbardziej skromnych form komunikacji, powtarzając swoim towarzyszom epizody swoich czytań i instrukcje proboszcza, czytając książki kultury popularnej w stajni dla dorosłych w zimie. Później wymyśli, dla dobra swoich chłopców, „dobranoc”, przyjazną i serdeczną okazję do poinformowania o nowościach rodziny.
Był też wczesnym autorem książek. Jego pierwsza książka ukazała się w wieku 29 lat (i sądząc, że chłopski becchi przybył do Chieri w wieku pięciu lat, aby zakończyć swoją trudną szkołę podstawową z zauważalnym opóźnieniem). Ale natychmiast okazał się wszechstronnym autorem w najróżniejszych gatunkach, od artykułu prasowego do książki, od biografii do historii, od hagiografii do teatru, od naukowej do religijnej wyjawienia i od apologetyki, gatunku tak modnego wtedy. „Historyczna” konkretność była wymiarem, który preferował; jego umiejętności pisarskie były „narratorem”.
Był płodnym autorem: ostatni anastatyczny przedruk jego „Opere edite” zawiera 37 dużych tomów, a 1174 jego pism zostało policzonych. Był także powszechnie czytanym, poszukiwanym, przedrukowanym autorem, z całą serią godnych pozazdroszczenia „bestsellerów” (jak powiedzielibyśmy dzisiaj).
Dla swojej duchowej rodziny wymyślił także informacje salezjańskie. W 1867 r., Kiedy jego Zgromadzenie obejmowało 3 domy i 44 salezjanów w ogóle, a jeszcze nie zostało zatwierdzone przez Stolicę Apostolską, pierwszy z jego „Listów okólnych” pomnożono w trzech egzemplarzach. Od tamtej pory odeszli regularnie bez przerwy, a teraz stali się „Dziełami Najwyższej Rady”. Dziesięć lat później przekształcił biuletyn bibliograficzny swojej biblioteki w „Biuletyn salezjański”, aby jego współpracownicy i wszyscy przyjaciele Księdza Bosko mogli z bliska śledzić rozwój rzeczywistości salezjańskiej na świecie.
Tymczasem, stopniowo, od autora, został redaktorem, z wyborem oczywistej nowoczesności. Przede wszystkim był w stanie ożywić cały cykl działalności wydawniczej: od papierni (kupił ją, po Mathi Torinese), po owocny kontakt z autorami, drukarniami i drukarniami, księgarniami, własną siecią dystrybucji w celu rozpowszechnienia produkcji czasopism.
Jako wydawca, w wieku 34 lat, spróbował gazety (w 1849 podpisał 61 numerów gazety „Przyjaciel młodzieży, gazeta polityczno-religijna”, która trwała 8 miesięcy). Nowością tamtych lat były naszyjniki i biblioteki, a Ksiądz Bosko uporządkował książki swojego wydawcy, rozpowszechniając je w gromadach (setki tysięcy kopii: „Biblioteka Młodzieży” z 204 tytułami znacznie przekraczającymi) całkowity obrót milionem i seria „katolickich czytań” - on
żyje - przekroczyła dwa miliony, w pierwszej połowie wieku osiągnęła 9 200 000 kopii).
Z powodzeniem podjął się również drukowania publikacji okresowych, ponieważ powinny one być uważane za w pełni zarówno Biuletyn Salezjański, jak i wspomniane „Czytania Katolickie”. Jeśli chodzi o Biuletyn Salezjański, to wydrukował go i rozesłał w różnych językach (3 były po jego śmierci, ale już 9 pod Ks. Rua). Co do „katolickich czytań”, mieli oni wspólne z „kieszonkowymi książkami” dzisiejsze podstawowe wymagania: były to książki, publikowane okresowo, w małym, tanim formacie, dystrybuowane zarówno w subskrypcji, jak i biblioteka. Krótko mówiąc, Ksiądz Bosko był w stanie poprzedzać.
Najważniejsze: Ksiądz Bosko wykorzystał komunikację społeczną jako sektor aktywności, który pozwolił mu zrealizować projekt edukacyjny. Wykorzystując komunikację społeczną w różnych formach i na różnych poziomach, popierał promowanie przez ludzi i chrześcijan ubogich klas młodzieżowych i popularnych, a także wspierał działania misyjne.
Dla młodzieży został pisarzem, przygotowywał teksty szkolne (trzy historie: święta, Kościoła, Włoch), książki modlitewne (dla wszystkich „Provved Younger”), książki formatywne (od biografii jego najlepszych uczniów do wiele łatwych traktatów duchowych), książki teatralne i przyjemne odczyty. Właśnie dla nich spróbował dziennikarstwa (jego gazeta nosiła tytuł „Przyjaciel młodzieży”).
A dla popularnej klasy? W wieku 31 lat Ksiądz Bosko opiekował się już rolnikami „Włoskim enologiem”, a trzy lata później napisał „System metryczny ... do użytku rzemieślników i mieszkańców wsi”. A potem lawina innych książek, treści świętych i świeckich, od „Naszyjnik książek ameni” do „Biblioteki robotników”,
do popularnego almanachu o nazwie „Galantuomo”.
Ksiądz Bosko był siłą napędową temperamentu i nic dziwnego, że jego synowie również poszli w jego ślady. Wśród pierwszych salezjanów wielu było pisarzy, a przynajmniej znaleźli sposób - wśród wielu swoich działań - na podpisanie jakiegoś cennego tomu. Wśród pisarzy z zawodu lub prawie Lemoyne ma pamiętać swojego biografa, Bonettiego, który jako pierwszy wyreżyserował Biuletyn Salezjański, Barberis, Francesia, Trione, Cerruti ...
Przede wszystkim w dziedzinie komunikacji społecznej Ksiądz Bosko zrobił miejsce dla braci salezjańskich. Dla działalności w tak wielu aspektach świeckich ludzie świeccy Ks. Bosko zostali przycięci na wymiar. Stali się szefami warsztatów typografii i introligatorskich, stali się księgarniami, a także wydawcami: małymi, ale czasami dużymi. I sami pisarze. Krótko mówiąc, znaleźli odpowiednią realizację zawodową w komunikacji społecznej.
Dzięki wysiłkom wszystkich, prasa salezjańska przeniknęła do różnych środowisk swoim krzyżem spokoju, z zaangażowaniem w promocję człowieka, do ewangelicznego ogłoszenia.
Jak widać, obraz jest sugestywny.
Ksiądz Bosko, człowiek Komunikacji Społecznej, dostrzegł znaczenie, jakie przyjął, i stał się protagonistą, czyniąc „środki masowego przekazu” swoich czasów - w praktyce prasowej - uległymi i skutecznymi narzędziami do realizacji jego projekt apostolski.
W obliczu takiej postawy naszego Ojca i jego nieustannej i śmiałej działalności nie możemy uniknąć podwójnego pytania:
dlaczego to zrobił? Jak on to zrobił?
Są to przenikliwe pytania, które stanowią dla nas wyzwanie.
Powód oświetla zakres naszej misji; jak stymuluje naszego ducha inicjatywy w odniesieniu do warunków dzisiejszej cywilizacji.
W tym względzie okólnik, który wydano domom w święto św. Józefa w 1885 r., Blisko wyjazdu do Francji, jest szczególnie znaczący. Przedmiotem tego jest rozpowszechnianie dobrych książek, „jeden ze środków utrzymania Królestwa Zbawiciela w tak wielu duszach” i „jeden z głównych celów naszego Zgromadzenia”; „Błagam cię i błagam, abyś nie zaniedbywał tej bardzo ważnej części naszej misji”. „Była to jedna z głównych rzeczy, które powierzyła mi Opatrzność Boża, a ty wiesz, jak musiałem się nią zająć z niestrudzoną uwagą, pomimo tysięcy innych zajęć”. „Uwierzcie mi, moje drogie dzieci, że takie gałęzie przemysłu przyciągną najbardziej błogosławione błogosławieństwa Pana na was i na nasze dzieci”.
Oto ona: powód, dla którego Ksiądz Bosko zaangażował się w komunikację społeczną, jest jasny i jest jeszcze bardziej żywy dzisiaj: jest to bardzo ważna część naszej misji.
„Jak” to zrobił, jest specjalnie powiązany z prasą zgodnie z możliwościami czasu.
Najwyraźniej tutaj odniesienie do Księdza Bosko nie może być rodzajem przeglądu naszej sytuacji na temat tego, co robią dzisiejsi operatorzy kultury. Prasa jest nadal bardzo ważna, ale pozostaje czymś więcej niż tylko częściowym. „Jak” Ksiądz Bosko jest zatem wyraźnie ograniczony; jest to inicjatywa, którą moglibyśmy powiedzieć „wprowadzająca”, dostosowana do jej czasu, którą dzisiaj musimy móc przeglądać i rozszerzać zgodnie z nowymi wymogami komunikacji społecznej. Ważne jest, abyśmy wiedzieli, jak to zrobić z tym samym oddaniem, śmiałością i inteligentną stałością Księdza Bosko.
Aby to zrobić, konieczne będzie kultywowanie w nas mentalnej elastyczności, która charakteryzowała jego ducha inicjatywy.
Idąc za przykładem naszego Ojca, my także dzisiaj musimy starać się zrozumieć, co się dzieje, aby skutecznie i wielkodusznie włączyć się w wypracowanie nowej kultury otwartej na ducha Ewangelii.
„Wśród wspaniałych wynalazków technicznych - Communio et progressio mówi nam - które zwiększają komunikację społeczną między ludźmi, chrześcijanin znajduje instrumenty przygotowane przez Opatrzność Bożą, aby ułatwić zjednoczenie tych, którzy pielgrzymują na tej ziemi; w rzeczywistości zdobywają nowe relacje i dają, można powiedzieć, nowy język, który pozwala mężczyznom bliżej się poznać i ułatwia otwarcie na innych ”7.
W tym sensie przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę z tego zawirowanego przyspieszonego ruchu, z którym rzeczywistość Komunikacji Społecznej ma miejsce w tych latach.
Według Marshalla McLuhana (uczeni w tej dziedzinie przyzwyczajają nas do dość ciekawego języka), wyszliśmy z długiej „fazy plemiennej”, głównie komunikacji ustnej, aby wejść najpierw do „galaktyki Gutenberga” mediów drukowanych, a następnie do „galaktyki Marconiego” telekomunikacja; już zaczynamy żyć jak w „kosmicznej wiosce” lub globalnej, to znaczy w zredukowanym globu ziemskim - ze względu na coraz większą łatwość komunikacji - do rozmiarów małej wioski.
Szybkość, z jaką komunikacja, biegnąca z ust do ust, raz rozłożona w małej leśnej wiosce, odbywa się teraz w skali globalnej, na całym świecie. Współczesny człowiek nie może dłużej ignorować tego, co dzieje się nie tylko wokół niego, ale wszędzie. Wydarzenia kulturalne, wydarzenia sportowe, poważne katastrofy, konflikty społeczne, wojny, postacie dobra i zła, a nawet najbardziej daremne wydarzenia w wiadomościach i divach, wchodzą w jego wyobraźnię i w jakiś sposób go angażują. Odległość nie jest już przeszkodą: wszyscy są „blisko”, w rzeczywistości wchodzą do domu.
Komunikacja społeczna prezentuje się z nowymi językami jako uwodzicielską nowością; ale dotyczy to również, oprócz świateł, wielu cieni. A debata na temat jego świateł i cieni jest dziś tak żywa jak zawsze.
Jest to dyskurs faktów, idei i perspektyw, który nas interesuje, właśnie dlatego, że komunikacja społeczna tak mocno zajęła się ludźmi i naszymi młodymi ludźmi, wpływa na dojrzewanie ich osobowości, wybór podstawowych wartości, ich stosunek do Boga i człowieka, do ich orientacji zawodowej. Widzimy zatem szybki lot ptaka, który może wywołać komunikację społeczną u naszych odbiorców (a także, nie zapominajmy o sobie).
Deszcz wiadomości wszelkiego rodzaju, z których dziś jesteśmy inwestowani, robi wrażenie, i staje się coraz bardziej, gdy przechodzimy do „globalnej wioski”: komunikacja społeczna staje się obecnie „klimatem”, w którym oddychamy i żyjemy ,
Ten deszcz wiadomości ma niewątpliwie pozytywne aspekty. Zwykły obywatel, zwłaszcza młody, jest dziś nieskończenie bardziej poinformowany o rzeczywistości, w której żyje niż poprzednie pokolenia. Suma jego wiedzy i doświadczenia, przefiltrowana przez narzędzia Komunikacji Społecznej, jest ogromna. W jednym ze swoich dokumentów kardynał Gilroy uznał prawo i obowiązek człowieka do uczynienia się osobistym „światopoglądem”, a zadanie to z pewnością ułatwia komunikacja społeczna, niezależnie od tego, czy chce nadać temu wyrażeniu znaczenie, nawet tylko materiału a przede wszystkim w sensie ideologicznym i duchowym. Rzeczywiście, intensyfikacja sieci komunikacyjnej zwiększa doświadczenie i świadomość.
Szkoła czerpie również ogromne korzyści z postępów w dziedzinie komunikacji społecznej: chłopcy z „galaktyki Gutenberga” zostali zmuszeni do nauki bardziej ograniczonej, podczas gdy nowoczesne środki wprowadzają dźwięki, kolory i ruchome figury do klasy. Wraz z pojawieniem się „języka całkowitego” szkoła może zrobić duży krok naprzód, z korzyścią dla chłopców, którzy widzą, że nauka jest znacznie ułatwiona.
„Środki masowego przekazu”, jednak z inwazją informacji - często heterogeniczną, sprzeczną i alternatywną - niszczą jednolitą strukturę w różnych kulturach (sytuacja była zupełnie inna, na przykład, aby zasugerować wytyczne dla ludzi z jednego kraju byli tylko proboszczem, burmistrzem i nauczycielem ...). To jest początek wielu płozów na poziomie zwyczajów cywilnych i religijnych i warto to wiedzieć.
„Media” bardziej modne w tych latach, a jeszcze bardziej zastraszające, komunikują się przede wszystkim poprzez obraz i pokaz, narażając receptor na bardzo realne ryzyko powierzchowności (człowiek audiowizualny!). Jest to tym bardziej niepokojące dla salezjańskiego wychowawcy, że radio, kino i telewizja są w rzeczywistości również niezbyt otwarte na to, co jest mu najdroższe, mianowicie ewangelizację.
Kwalifikacja „szkoły równoległej” jest słusznie uznawana w „środkach masowego przekazu”, jak przypomniała nam 21. Kapituła Generalna, ponieważ są one w stanie wpływać na dzieci co najmniej tak samo (a może więcej niż) w szkole. same. Wystarczy pomyśleć o godzinach, które dzieci spędzają każdego dnia w roku szkolnym, a jeszcze bardziej w czasie wakacji, siedząc przed telewizorem, aby zrozumieć, jak bardzo chodzi o równoległą szkołę i ... z jakim zainteresowaniem się słyszy.
Komunikacja społeczna, ponieważ jest wdrażana w konkretny sposób, nigdy nie jest bezinteresowna lub bezpłatna; każde centrum rozpowszechniania wiadomości wymaga wielkich organizacji gospodarczych, które często są ośrodkami władzy ideologicznej, przesiąkniętymi zwyczajami nieewangelicznymi. Dlatego rozpowszechnianie wiadomości jest zazwyczaj wykorzystywane. Niebezpieczeństwo plagiatu nie jest wyimaginowane.
W tym momencie łatwo zauważyć, że niezwykłe zdolności narzędzi Komunikacji Społecznej właściwie nie zawsze - a raczej rzadko - odpowiadają ich użyciu w prawdziwie pozytywnym i konstruktywnym sensie. Te środki same w sobie są z pewnością w stanie promować rozwój indywidualny i społeczny, sprzyjając korzystaniu z wolności, autonomii, uczestnictwa, solidarności ludzkiej i chrześcijańskiej. Ale w rzeczywistości - jak pokazuje codzienne doświadczenie - często nie jest to proponowane.
Jeśli naprawdę chcemy dzisiaj wychowywać i ewangelizować, nie możemy postępować tak, jak kiedyś, niezależnie od wpływu Komunikacji Społecznej, jakby ich tam nie było; przeciwnie, jesteśmy zaproszeni do wejścia w nowe sytuacje, do zaakceptowania nowego typu chłopca i społeczeństwa, do zanurzenia się w nim z odwagą i pełną dyspozycyjnością oraz z kreatywnością Ks. Bosko.
Konieczna jest zatem nowa obecność w rozległym i odpowiednim obszarze komunikacji społecznej i musimy ją zaproponować na różnych poziomach.
Jest to pilniejsze niż kiedykolwiek i dotyka salezjanina w jego różnych aspektach, zarówno jako indywidualnego receptora, nauczyciela-wychowawcy, jak i apostoła-komunikatora. Komunikacja społeczna nie tylko angażuje go w ogólne problemy, tak jak każdego mieszkańca „globalnej wioski”, ale także wymaga rewizji i przemyślenia, które wzbogaca jego krytyczną inteligencję i własną konsekrację religijną o nowe światła.
Oto pierwszy punkt, na który należy zwrócić uwagę: Komunikacja społeczna nie jest utożsamiana z „mediami” („środkami masowego przekazu” lub „mediami grupowymi”). W chrześcijańskiej wizji komunikacja społeczna ma «jako swój główny cel komunię i postęp ludzkiego społeczeństwa» 8 i kieruje wykorzystaniem «mediów» do «zwrócenia uwagi na oczekiwania i problemy ludzkości, aby spróbować je rozwiązać jak najszybciej i zjednoczyć ludzi w coraz ściślejszej solidarności ”.9
To znaczy:„ Komunikacja społeczna, ze swej natury, sprawia, że człowiek, mnożąc wzajemne wymiany, osiąga większą świadomość w zaangażowanie społeczności w życie ”.10
Dlatego też komunikacja społeczna jest wymiarem ludzkiego współistnienia najwyższej wartości, konstytutywnej dla tej samej kultury, nawet jeśli jest silnie związana z postępem technicznym i rodzajem cywilizacji, w której jest wykonywana.
Z drugiej strony „środki masowego przekazu” same w sobie są instrumentami, nawet jeśli są bardzo udoskonalone. Ale tutaj nie możemy być powierzchowni i wierzyć, że dzięki temu rozróżnieniu między „komunikacją społeczną” a „mediami” naprawiamy rzeczy. Rozróżnienie, tak, jest i jest prawdziwe, ale w rzeczywistości nie oznacza możliwości ich wzajemnego rozdzielenia. „Komunikacja społeczna” i „media” wzajemnie się przeplatają w nierozerwalnej formie: z ich nierozerwalności zrodziły się nowe języki, które ze szczególną skutecznością poruszają powstającą kulturę. Pozytywnym sekretem tego wzajemnego przenikania byłoby wiedzieć, jak zachować prymat przyrody i właściwy cel „Komunikacji Społecznej”: należy spojrzeć na „media” i wiedzieć, jak sprawić, by pracowały z prawą i humanizującą intencją „Komunikacji Społecznej ».
W każdym razie „środki masowego przekazu” przyczyniają się, jak to określa ten termin, do przekazywania poprawnych danych i pomysłów dużej liczbie osób; oczywiście przekazują tak wiele wiadomości: powinni to zrobić, jak powiedzieliśmy, próbując zbliżyć się do głównego celu i właściwej natury właściwej komunikacji społecznej.
Lista „mediów” jest bardzo szeroka: od książki, przez gazetę, czasopismo, po reklamę, kino, radio, telewizję, płytę, kasety dźwiękowe, kasetę wideo itp., Z perspektywy science fiction w przestrzennej „telematyki”. Pomyślmy na przykład o świecie wiedzy, że „uniwersalne banki danych” mogą być otwierane przez telefon lub wideofon.
Łatwe niebezpieczeństwo praktycznego zidentyfikowania „komunikacji społecznej” z obecnym funkcjonowaniem „mediów” prowadzi nieświadomie do przytłoczenia tymi instrumentami lub zakazania ich bezkrytycznie ze szkodą dla zrozumienia i właściwego zrozumienia natury i celu „komunikacji społecznej”. W ten sposób niewielu receptorów zostaje silnie uwarunkowanych fascynacją i nowością, które przynoszą nowe techniki, bez uczenia się oceniania wartości ich przekazów, często negatywnych, które prowokują powierzchowność, przyzwyczajają się do modeli zachowań, które nie są w fazie i propagują hegemonię różnych ideologii władzy.
Inni, nawet jeśli nieliczni, lekceważą ascetycznie z ich użycia, praktycznie kończąc, jeśli nie dokładnie, by nimi gardzić, przynajmniej po to, by zlekceważyć ich znaczenie, wykluczając w ten sposób wszelką pomysłowość i apostolską odpowiedzialność za „komunikację społeczną”.
Zaangażowany chrześcijanin, aw szczególności zakonnik życia, musi troszczyć się i intensyfikować: zarówno krytyczną ostrość jego wiary o obecne funkcjonowanie „środków masowego przekazu”, jak i apostolski dynamizm jego nadziei na przeniknięcie Ewangelii nowa kultura poprzez odpowiednie wykorzystanie narzędzi oferowanych przez obecną cywilizację technologiczną.
Z pewnością: zdrowa postawa krytyczna ma dziś swoją szczególną pilność, aby trwałe wartości Ewangelii nie były dyskwalifikowane ani w sercach jednostek, ani w opinii publicznej społeczeństwa.
Valga, jako mały bodziec krytyczny, ten pomysł zaproponował znany pisarz. Zastanawia się na przykład, jak chrześcijanin powinien czytać gazetę i odpowiadać: w jaki sposób Chrystus to przeczyta. Potem naciska: i jak Chrystus to przeczyta? Na koniec udzielę stanowczej odpowiedzi: „Wieść o Jego Królestwie będzie cię szukać!”
Efekt może wydawać się żartem, ale jeśli przypadkiem spróbujemy to zrealizować w naszym osobistym korzystaniu z „mediów”, w naszych codziennych czytaniach, w naszych przestrzeniach czasowych przed wideo, wkrótce zdajemy sobie sprawę, że jego praktyczna realizacja wymaga głębokiego zmiana mentalności, a także bezgraniczna troska o to, jak „media” manipulują komunikacją. Stąd szczery i konkretny cel reakcji apostolskiej, a także prawdziwe ascetyczne zaangażowanie, z samokrytyką użycia, a także z inteligentnym umartwieniem nieużywania.
W rzeczywistości nie jest przesadą stwierdzenie, że niestety istnieje, w korzystaniu z „mediów”, dużo straconego czasu i zbyt dużo alienującego materiału z wiary, która zazwyczaj karmi fantazję anty-konsekracyjną.
Dlatego: pilnie należy wziąć pod uwagę pewne konkretne potrzeby Komunikacji Społecznej dla salezjanina.
W świetle dwóch ostatnich Kapituł Generalnych możemy zidentyfikować je w trzech głównych priorytetach, na różnych poziomach:
- zdolność do ewangelizacji poprzez komunikację społeczną;
- formacja współbrata w komunikacji społecznej;
- promocja informacji salezjańskich.
Związek między komunikacją społeczną a ewangelizacją lub, jeśli chcesz, bardziej konkretnie, między używaniem języków a „mediami” komunikacji społecznej dla Ewangelii i naszym apostolskim stylem „ewangelizacji poprzez edukację »Ma głęboki wpływ na działalność salezjańską. Kapituła generalna 2l2 nakreśliła kilka praktycznych wskazówek: chodzi nie tylko o edukowanie „mediów”, to znaczy krytycznego czytania ich orędzi, ale także o ewangelizację „mediami”. Otwiera to szeroki zakres inicjatyw dla naszych działań edukacyjnych, edukacyjnych i kulturalnych, dla chrześcijańskiej animacji grup młodzieżowych, dla katechezy, dla liturgii Słowa ...
Zdrowa „pedagogika mediów” wymaga zaangażowania poważnych kompetencji do ich wykorzystania, dla jasności celów, które mają być zaproponowane, dla skutecznego bodźca do kreatywności, dla uzyskania wyemancypowanego i krytycznego stosunku do ich przekazów, dla świadomość ich wpływu, umiejętność wyrażania się z nimi, dominujące języki i technologie. Interesująca jest tu także podstawowa rola, jaką rodzice i wszyscy wychowawcy mogą i muszą odgrywać w tej dziedzinie, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę stan dzisiejszego pluralistycznego lub totalitarnego społeczeństwa.
W tej dziedzinie chciałbym podkreślić dwa aspekty naszego zaangażowania edukacyjnego.
Pierwszym z nich jest coraz bardziej jasna i dokładna świadomość samej natury oraz głównego celu „komunikacji społecznej”, jako komunikacji. Tutaj, jak powiedzieliśmy, znajdujemy pozytywny sekret wzajemnego przenikania się między „komunikacją społeczną” a „mediami”. Liczy się relacja między mężczyznami, wzrost komunii, wzajemna wiedza, zrozumienie nowych języków z ich „literaturą” ponad „gramatykę”: w rzeczywistości ”, mówi McLuhan. już wiadomość »!
Drugim, szczególnie nam drogim, jest aktywizm młodzieżowy, który jest również możliwy w odniesieniu do kina, telewizji, radia, muzyki (płyty i kasety ...), prasy, komiksu .... i tak dalej. Szczególne odniesienie odnosi się do teatru „który jest - jak mówi Communio et progressio - jedną z najstarszych i najskuteczniejszych form komunikacji między mężczyznami” .13 „Działalność teatralna, wchodząca w kontakt z innymi formami komunikacji, stworzył nowe
gatunki wielopłaszczyznowej rozrywki, słusznie oznaczone wyrażeniem „multi media”
«Kościół ze współczuciem i uwagą śledzi sztukę sceniczną, która początkowo była ściśle związana z wydarzeniami religijnymi. To starożytne zainteresowanie problemami teatru musi także ożywić dzisiejszych chrześcijan, aby uzyskać wszelkie możliwe wzbogacenie. ”11
Oczywiście, my, salezjanie, powinniśmy umieć oszacować więcej i aktywować lepiej tę działalność, która stanowi nieistotną część naszej tradycji edukacyjnej ,
Dbałość o zdrowy aktywizm młodzieżowy jest poświęcony pobudzaniu inicjatywy, wyobraźni i odpowiedzialności komunikacyjnej wśród młodych ludzi. Powinien być nieco „specyficzny”, który charakteryzuje salezjańską interwencję edukacyjną, bez uszczerbku dla podstawowego dyskursu kulturowego, technicznego i gramatycznego. Ks. Bosko - w czasach „gotowego” teatru -
wydał twórczość teatralną, spontaniczne formy dramaturgiczne. Podobny dyskurs można by zrobić, aby otworzyć przed młodymi ludźmi inne rodzaje spontaniczności i interwencji w dzisiejszych „mediach”.
Po tych dwóch podkreśleniach przypomniałem również, że Communio et progressio prosi nas, abyśmy mogli promować i wspierać „powołania do zawodu komunikatora chrześcijańskiego”, a także współpracować w Kościołach lokalnych z tworzeniem centrów produkcyjnych i stacji nadawczych. Dla nas pozostaje to fundamentalne, również w tej dziedzinie, upodobanie do młodych ludzi i zainteresowanie klasami popularnymi.
W różnych prowincjach pojawiło się już kilka inicjatyw, z których niektóre mają kwalifikacje: centra produkcji audiowizualnej, wydawcy, salezjańskie radio i telewizja, czasopisma dla młodzieży, szkoły szkoleniowe w zakresie komunikacji społecznej ... Ale nadal jest ich niewielu (patrząc na naszą obecność na świecie ) niewystarczająco wyrazić naszą misję. Jednak Ksiądz Bosko uruchomił nas proroczo na czele.
Uaktualnione poczucie naszej wierności musi zmusić nas do reaktywowania charyzmatu Księdza Bosko dzisiaj z tą samą wspaniałomyślnością poświęcenia i pomysłowości, z jaką wprowadził swoje działanie duszpasterskie w kontekst i możliwości czasu.
Musimy rozważyć rozległą dziedzinę komunikacji społecznej jako miejsce interesujących i skutecznych „nowych obecności” dla Zgromadzenia i Rodziny Salezjańskiej.
Będą to inicjatywy autentycznie nasze i obiecujące, nawet jeśli nie łatwe lub improwizowane.
Tu są horyzonty nadziei: jest szczególna przestrzeń dla salezjanina, potrzeba bardziej skoordynowanego programowania z Córkami Maryi Wspomożycielki, jest wielki apel z intensywnością zgiełku dla całej Rodziny Salezjańskiej : „... synowie Ks. Bosko, zjednoczmy się!”
Naprawdę musimy poważnie potraktować niestrudzoną kreatywność naszego Świętego Założyciela dla zbawienia młodzieży i ludzi.
Jest to temat wyraźnie omawiany przez Ratio, który przedstawia również w sposób organiczny wytyczne dla podstawowego planu, począwszy od początkowych etapów, aż do formacji ciągłej16.
Jest to „poważne przygotowanie do Komunikacji Społecznej, a przynajmniej przede wszystkim tego, co dotyczy tworzenia receptora i komunikatora. Salezjański odbiorca i komunikator [musi być] osobą zdolną do postawienia się w krytycznym związku, a zatem wolnym i dialogicznym, na poziomie językowym i kulturowym, z treściami i przekazami, które są mu oferowane przez prasę, radio, kino i telewizor; [musi także] być zdolny do wyrażania, proponowania i dawania świadectwa swojej wierze oraz przekazywania treści teologicznych, etycznych, społecznych i kulturowych młodym ludziom, używając języków i narzędzi komunikacji masowej oraz języków komunikacja grupowa ”.17
To bardzo nowoczesne zaangażowanie formacyjne, które dotyka naszych serc.
W sercu osób konsekrowanych: o ile wiara „zakonników na świecie” pozwala nam poznać i wyraźnie odróżnić i osądzić z odwagą ewangelii pszenicę i kąkol; i ponieważ podążanie za Chrystusem, czyli „nie-religijnym”, wymaga dobrego poczucia wstrzemięźliwości i pedagogiki konkretnej ascezy i umartwienia, zarówno osobistego, jak i wspólnotowego.
Dotyka nas także bardzo i szczególnie w sercu ewangelizatorów: ponieważ miłość duszpasterska prowadzi nas do pomagania młodym ludziom i ludziom w odpowiednim posługiwaniu się językami i „mediami”, w krytyce, postrzeganiu wartości, w uzupełniającej i uzupełniającej propozycji: salezjanin musi wiedzieć, jak promować inteligentne inicjatywy, które stymulują aktywność i protagonizm odbiorców, aby sami byli czynnikami zdrowej i edukacyjnej komunikacji w naszych środowiskach.
To zaangażowanie w szkolenie naszego personelu musi teraz przejść przez etap amatorski i dobrej woli, aby uniknąć improwizacji i zmaterializować się w organicznych programach, które zapewniają minimum osobistych kompetencji współbraci. 21. Kapituła Generalna zaprasza nas do pozostawienia pewnych zastrzeżeń i pewnych negatywnych postaw, które okazały się praktycznie niedopuszczalne i apostolsko bezpłodne.
Analogicznie do tego, co uczynił Ksiądz Bosko w ostatnim stuleciu, musimy pokonać bierność wyłącznie kryterium obronnego i dokonać prawdziwej zmiany mentalności. Nie zapominajmy, że komunikacja społeczna wchodzi w naszą misję jako jedna z jej głównych usług. Zapraszam również do ponownego przeczytania artykułów 27, 28 i 29 Regulaminu w tym zakresie.
Dlatego też należy pilnie wiedzieć, jak przyjmować nasze ośrodki formacji i prowincje, podstawowy plan formacji Stosunku. Przyjmijcie to z powagą, nawet jeśli stopniowo: z konkretnymi celami do osiągnięcia (salezjanin-receptor, salezjanin-komunikator, salezjanin-specjalista, producent salezjański); z treściami szkoleniowymi podzielonymi na różne grupy szkoleniowe; z odpowiednią metodologią i znalezieniem dobrych nauczycieli, inteligentnie wykorzystując współpracę ekspertów.
W lipcu 1977 r., W stulecie Biuletynu Salezjańskiego, ks. Luigi Ricceri napisał okólnik na temat „Wiadomości rodzinnych” 18, w którym wspaniale podkreślił niezbędność tak zwanych „informacji salezjańskich”. Jego refleksje są ważne i nadal aktualne.
W obliczu przyspieszonego rozwoju komunikacji społecznej Don Ricceri znalazł niestety kryzys naszych informacji, który niebezpiecznie osłabia w nas poczucie przynależności do Zgromadzenia i Rodziny Salezjańskiej. Podkreślił pilną potrzebę wyrażenia zgody na aktywne zaangażowanie, które doprowadzi nas do wzajemnej komunikacji „bez triumfalizmu, ale pogodnie i obiektywnie”… „Jest przysłowie - pisał - które dotyczy nie tylko zaangażowanych par lub małżonków, ale także dla zakonników wobec ich Zgromadzenia i ich ideału: „Daleko od oczu, z dala od serca” ».
Ostatnio Ratio, również zainteresowany większą znajomością wartości Rodziny, przedstawił bogaty i szczegółowy obraz sugestii dotyczących tego, co nazywano „Dyscyplinami Salezjańskimi” 19 z mnóstwem wskazówek na temat treści i odniesień bibliograficznych.
Bez istotnych informacji o pochodzeniu, historii i obecnym życiu naszego Zgromadzenia i Rodziny Salezjańskiej nie ma wystarczającego obiegu krwi w organizmie, brakuje ważnych impulsów do tożsamości i poczucia przynależności do siebie.
Zamiast tego, dzięki odpowiednim informacjom (którym jest obieg i
przekazywanie wartości salezjańskich), witalność rośnie, sumienie się wzbogaca, a entuzjazm dla własnego powołania i radości rodzinnej jest generowany.
Jeśli uważnie rozważymy te autorytatywne wskazówki, natychmiast zauważymy, że istnieją trzy poziomy, na których musimy skoncentrować informacje salezjańskie:
- elementy historii salezjańskiej, których absolutnie potrzebują członkowie Rodziny Ks. Bosko. Wiemy bowiem, że „charyzmat Założycieli jest doświadczeniem Ducha Świętego”, przekazywanym z upływem czasu własną, konkretną tradycją; 21
- treść refleksji nad rzeczywistością salezjańską: świadomość teologiczna naszego powołania w Kościele, pogłębienie ducha Ks. Bosko, jego system zapobiegawczy itp. Wszystkie wartości, które są absolutnie potrzebne do działania, ponieważ „nic nie jest bardziej praktyczne niż jasny pomysł”;
- aktualne wiadomości o rodzinie, zwłaszcza poprzez nasze okresowe publikacje, w celu spawania przeszłości z teraźniejszością i pokonania odległości geograficznych, wykorzystując w ten sposób ciągłość i integralność projektu Ks. Bosko, realizowanego w czasie i przestrzeni.
Zgodnie z tymi liniami informacji salezjańskich już idziemy, ale zawsze pozostaje do poprawy i wzrostu.
W odniesieniu do dwóch pierwszych poziomów, które odnoszą się do tego, co zostało nazwane „salezjaństwem”, należy produkować, ujawniać, tłumaczyć, dostosowywać, intensyfikować asymilację.22 Wśród przyczyn pewnego oszołomienia i zasłaniając wartości Systemu Prewencyjnego w naszych społecznościach, 21. Kapituła Generalna mówi nam, że „wyjaśnieniem może być również niewielka dostępność konkretnej dokumentacji i literatury we własnym języku” 23. Z tego powodu wśród linii działania, które należy promować, Rozdział wskazuje, że „Konferencje lub grupy językowe muszą dostarczyć wystarczającą i aktualną bibliografię w ich własnym języku. Na poziomie regionalnym oczekuje się również tworzenia grup studiów salezjańskich z możliwością usług
i publikacji . ”24
Jeśli chodzi o trzeci poziom „wiadomości”, wspomniany list Don Ricceri jest recenzowany. Również dzisiaj Ksiądz Bosko musi być wiadomością; Zgromadzenie i Rodzina Salezjańska potrzebują „wiadomości
rodzinnych”.
Instrumenty są zatem potrzebne do rozpowszechniania tych informacji, a salezjanie przygotowani do ich przeprowadzenia są potrzebni. Dlatego personel w centrum Zgromadzenia (gdzie ustanowiono Sekretariat Komunikacji Społecznej), personel lokalnych Biuletynów Salezjańskich i Biuletynów Prowincjalnych ... A potem współbracia i członkowie Rodziny Salezjańskiej, którym powierzono różne inne publikacje dla animacja i wiedza o naszym życiu.
Gratuluję tym, którzy już pracują w tej dziedzinie. Musimy uznać, że informacje salezjańskie mają już zasłużonych operatorów za pośrednictwem pewnych autorytatywnych kanałów, które okresowo przynoszą wybrany i ważny materiał:
- „Akty Najwyższej Rady” (ACS), „oficjalny organ do promowania dyrektyw Rady i dla Informacja salezjańska ”; 25 publikacji kwartalnych powierzonych Sekretarzowi Generalnemu; 26
-„ Biuletyn Salezjański ”w języku włoskim (BS), dwutygodniowy magazyn informacyjny i refleksyjny na temat Rodziny Salezjańskiej,„ przygotowany zgodnie z wytycznymi Najwyższej Rady ” 27 jest w dużej odpowiedzialności Radcy Rodziny Salezjańskiej;
- „Salezjańska Agencja Wiadomości” (ANS), comiesięczny biuletyn Biura Prasowego Centralnego Sekretariatu Komunikacji Społecznej: oferuje najnowsze informacje na temat salezjańskich spraw bieżących na świecie;
- „Salesian Bulletin Dossier” (DBS), redagowany przez nasz Centralny Sekretariat ds. Komunikacji Społecznej, z materiałami już opracowanymi do współpracy z lokalnymi Biuletynami Salezjańskimi;
- „Prowincjonalne biuletyny” (NI), z wiadomościami rodzinnymi w kontekście poszczególnych prowincji i pod nadzorem inspektora; od kilku lat, z pozytywnymi skutkami, wzrasta wspólnota współbraci i wspólnot.
Oprócz tego, trzeba będzie wiedzieć, jak traktować informacje salezjańskie „na zewnątrz”: tutaj, tak, trwa budzenie, aby wstać ze snu! Dzisiaj konieczne jest, aby nie tylko w Centrum, ale wszędzie, gdzie jest nasza praca, troszczyć się o „budowanie, z profesjonalnie poprawnymi informacjami, pozytywnego, to znaczy przyjemnego i znaczącego obrazu, lokalnej i światowej rzeczywistości salezjańskiej” ,
Ważne jest również, aby pisać w gazetach, wysyłać zdjęcia, raporty, żywe raporty o tym, co dzieje się dla młodych i w misjach, a następnie informować nadawców radiowych, zapraszać telewizję do kręcenia „najważniejszych atrakcji naszego domu”. Należy oczywiście unikać triumfujących tonów, ale mała reklama „dobra” w świecie pełnym tylu smutnych rzeczywistości nie jest zła; przeciwnie, otwarcie wkracza w styl Ks. Bosko: „Tak więc wasze światło musi świecić przed ludźmi, aby widzieli dobro, które czynicie i dziękujcie Ojcu waszemu, który jest w niebie”.
Abbiamo visto che la Comunicazione Sociale tocca un po’ tutta la vita dell’uomo di oggi, essendo motore particolarmente efficace di dinamismo culturale. Il salesiano, agente di apostolato, si trova coinvolto dalla Comunicazione Sociale sia negli aspetti positivi d’informazione, di educazione, di distensione, di studio e di approfondimento, di azione sociale... sia negli aspetti negativi di superficialità, di plagio ideologico, di giustificazione del male, di pornografia, di consumismo, di vacuità di ideali... Si trova di fatto continuamente con gli strumenti della Comunicazione Sociale tra le mani, e li usa dal mattino alla sera: libri, giornali, dischi, cassette, films, filmine, radio etelevisore...
È vero che alcune attività nell’ambito della Comunicazione Sociale sono strettamente riservate a pochi specialisti, ma a un certo livello (come siamo venuti indicando) la Comunicazione Sociale impegna e responsabilizza ognuno.
Partendo dalle specializzazioni e scendendo alle attività usuali di tutti, la Comunicazione Sociale ci può coinvolgere nei seguenti ruoli:
• studiosi ricercatori nel campo della Comunicazione Sociale,
• formatori degli educatori e degli operatori intermedi,
• agenti di Comunicazione Sociale per i nostri destinatari (scrittori, giornalisti, editori, registi, tecnici per cine-radio-televisione),
• produttori dell’informazione salesiana,
• operatori intermedi (delegati ispettoriali, responsabili di libreria...),
• educatori dei recettori (giovani e ceti popolari),
• semplici recettori e utenti.
Come si vede, la Comunicazione Sociale coinvolge proprio tutti. E ci coinvolge precisamente in quanto Salesiani, perché ci consente una più efficace evangelizzazione dei giovani, dei ceti popolari e delle missioni. Non vorrei perciò che qualcuno di noi esercitasse — magari inconsciamente — un’ingiusta preclusione verso i confratelli impegnati in attività specialistiche di quest’area, per esempio nelle editrici salesiane, nella radio, negli audiovisivi. Sarebbe un grave errore considerare questi confratelli come Salesiani di secondo ordine, impegnati in attività marginali e, tutto sommato, non rilevanti o addirittura estranee ai fini della missione salesiana. Non è così. I Salesiani operatori nella Comunicazione Sociale possono contribuire, e di fatto contribuiscono, alla realizzazione della missione salesiana non meno dei Salesiani impegnati nelle scuole, negli oratori, nelle parrocchie. Anzi, lavorano con modalità quanto mai moderne, e con amplissime possibilità di efficacia.
Spróbujmy więc bardziej zainteresować się komunikacją społeczną i szerokim spojrzeniem. Staramy się zdobyć odpowiednie kompetencje w tym zakresie i zapewnić w Prowincjach i Domach zastosowanie w tej materii orientacji Kościoła i naszych dwóch ostatnich Kapituł Generalnych.
Drodzy Współbracia, Ks. Bosko, niesiony wrodzonym instynktem na przyszłość, wyczuł rosnącą wagę, jaką przybiera komunikacja społeczna. Rzucił się do pracy w tej dziedzinie od początku swojego apostolatu i powiedział o prasie: „W tych sprawach Ksiądz Bosko chce być na czele postępu”. Wiedział, jak być świętym zuchwałym, i za wykorzystanie Komunikacji Społecznej w formie niezłomnie poświęconej jego misji, uderzył wrogów Kościoła, a także poniósł śmiertelne ataki.
Dzisiaj nie możemy być mniej. „My - napisaliśmy Don Ricceri we wspomnianym powyżej kręgu - jesteśmy dziećmi introligatora, drukarki, drukarki, dziennikarza, pisarza, wydawcy” 29 i musimy uszanować tę radosną spuściznę.
Będziemy musieli działać z najwyższą powagą, a nie z lekkością lub improwizacją: dzisiaj komunikacja społeczna to nauka, jest techniczna i jest trudną sztuką, wymaga kompetentnych i poświęconych uczonych. Jest również ryzykowne: pod wieloma względami rodzi się poganin i musi zostać ochrzczony, a może uwieść, a nawet odejść od powołania i wiary.
Ale jest to droga, którą musimy podążać, nawet wyraźne wezwanie Kościoła: „Nie będzie posłuszny Chrystusowi - czytamy w Communio et progressio do n. 126 - ci, którzy dogodnie nie wykorzystują możliwości oferowanych przez te instrumenty, aby rozszerzyć zasięg Ewangelii na największą liczbę ”.
W związku z tym komunikacja społeczna będzie wyraźnie uwzględniona w „programowaniu prowincjonalnym”, wyznaczając kogoś, kto będzie ją prowadził i stymulował. W animacji każdej społeczności nie należy zapominać o tym ważnym sektorze.
Dziewicy Pomocy Chrześcijanom, którzy rozpoczęli Ks. Bosko w tak wymagającej misji, prosimy o światło i odwagę. Widziała swoją tajemnicę proroczo przekazywaną na przestrzeni wieków („odtąd wszystkie pokolenia powiedzą mi błogosławione!”), Uzyskaj dla nas możliwość wielkodusznego poświęcenia się temu bardzo rzeczywistemu zadaniu.
Poczuwajmy się odpowiedzialnymi i aktywnymi członkami Ludu Bożego, który „nadążając za wydarzeniami, które splatają wątek historii i zwracając spojrzenie w przyszłość z ogromnym zaufaniem, zarówno jako komunikator, jak i użytkownik, już widzi, jak obiecujące nowa era kosmicznej komunikacji społecznej ”30.
Drodzy Współbracia, dajmy się zainspirować Ks. Bosko i przyjmijmy wyzwanie czasów!
Z wielkim zaufaniem do Pana
Don Egidio Viganò
LISTY NOTATKI 14 ----------------------------------------------- -
1 CG21, n. 148
2 ib.
3 CP 11
4 Mk 16, 15
5 Rom 10, 14-15
6 Epistolario, t. 4, str. 318-321
7 CP 12
8 CP 1
9 CP 6
10 CP 8
11 MICHEL QUOIST, Spotkanie z Chrystusem, SEI, 1973; pag. 23-24
12 CG21 149-153
13 CP 158
14 CP 159
15 CP 161
16 Stosunek - załącznik n. 3, str. 322-326
17 Stosunek, n. 60
18 por. ACS n. 287
19 Stosunek - załącznik n. 1, str. 305-313
20 por AA.VV., Komunikacja i Rodzina Salezjańska - Seria «Kolokwia o życiu salezjańskim», n. 8 - LDC, 1977
21 por. MR 11
22 por. CG21 19
23 CG21 99 i 153d
24 CG21 342
25 Koszt 149
26 por. ACS n. 291
27 Reg 32
28 Mt 5, 16
29 List na: Wiadomości rodzinne, ACS n. 287
30 CP 187
